การศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้ฟันเทียมและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา

ผู้แต่ง

  • นริศรา จิตประสพ โรงพยาบาลบันนังสตา จังหวัดยะลา

คำสำคัญ:

การใช้ฟันเทียม, สุขภาพช่องปาก, คุณภาพชีวิต, ผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

การใช้ฟันเทียมของผู้สูงอายุมีประโยชน์ในด้านสุขภาพของเหงือก ช่องปาก และกระดูกรองรับฟัน ช่วยให้การบดเคี้ยวอาหารดีขึ้น ช่วยในการแกเสียง ป้องกันปัญหาการเคลื่อนหรือล้มของฟัน การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อติดตามการใช้ฟันเทียมของผู้สูงอายุ อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา ศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุ และศึกษาคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในมิติสุขภาพช่องปาก เป็นการวิจัยเชิงสำรวจแบบตัดขวางกับกลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ที่ใส่ฟันเทียมทั้งปากชนิดถอดได้ที่มีโครงสร้างเป็นฐานพลาสติกอะคริลิกมาแล้วอย่างน้อย 1 ปีที่กลุ่มงานทันตกรรม โรงพยาบาลบันนังสตาในระหว่างปี พ.ศ. 2562-2566 จำนวน 140 คน สถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์สถิติที การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว และการวิเคราะห์สถิติถดถอยพหุคูณเชิงเส้นตรงแบบนำตัวแปรเข้าทั้งหมด ผลการศึกษาพบว่า การใช้ฟันเทียมของผู้สูงอายุ   อยู่ในระดับใส่เป็นประจำ ข้อมูลทั่วไปด้านระดับการศึกษา อาชีพที่แตกต่างกันของผู้สูงอายุกลุ่มตัวอย่าง ส่งผลต่อการใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับสถิติ 0.01 และปัจจัยการรับรู้ประโยชน์ของการใช้ฟันเทียมและการรับรู้ความรุนแรงของปัญหาในช่องปากที่เกิดจากการใส่ฟันเทียมเถื่อน ปัจจัยทัศนคติต่อการใช้ฟันเทียมของผู้สูงอายุ และการแก้ไขปัญหาจากการใส่ฟันเทียม โดยการไปพบแพทย์ ส่งผลในด้านบวกต่อการใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุ การใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุ ส่งผลในด้านบวกต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในมิติสุขภาพช่องปาก อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01โดยผลการวิจัยสามารถเป็นแนวทางส่งเสริมแบบแผนการรักษาสุขภาพช่องปากที่ถูกต้องให้ผู้สูงอายุและส่งเสริมให้ผู้ป่วยใส่ฟันเทียมอย่างถูกต้อง

เอกสารอ้างอิง

กนกพร สมพร, ทัศพร ชูศักดิ์, พรรณี บัญชรหัตถกิจ, ธนูศิลป์ สลีอ่อน, และนพดล ทองอร่าม. (2566). ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารศาสตร์สาธารณสุขและนวัตกรรม, 3(3), 93-106.

กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2565). การดูแลฟันเทียมผู้สูงอายุ. สืบค้นจากhttps://www.dop.go.th/th /know/13/1071

กลุ่มพัฒนาทันตสุขภาพวัยทำงานและผู้สูงอายุ. (2566). ข้อมูลชมรมผู้สูงอายุด้านการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปาก อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา. สืบค้นจาก https://ppdental.anamai. moph.go.th/elderly/club_view.php?id=3057

นภาพร ศรีบุญเรือง. (2559). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้ฟันเทียมพระราชทานและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ภายใต้โครงการฟันเทียมพระราชทาน อำเภอเมืองลำปาง. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต,มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

พัทธรา ลีฬหวรงค์. (2566). โครงการนําร่องการใช้ผลิตภัณฑ์รากฟันเทียมในบัญชีนวัตกรรมไทยเพื่อการผ่าตัดใส่รากฟันเทียมสำหรับผู้ที่ไม่มีฟันทั้งปาก ภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. สืบค้นจาก https://www.si.mahidol.ac.th/th/division/healthpolicy/news_detail.asp?id=18&m= 5&y =2566

พิเชษฐ สีดาหอม. (2566). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการใช้บริการใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุเขตอำเภอบัวเชด จังหวัดสุรินทร์. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนอร์ทเทิร์น, 1(4), 98-112.

รัตนา บุญพา ผงจิต ไกรถาวร และนพวรรณ เปียซื่อ. (2562). การสนับสนุนทางสังคม และภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุโรคเรื้อรังที่อาศัยอยู่ตามลำพังในชุมชน. วารสารสภาการพยาบาล, 34(32), 112-126.

โรงพยาบาลบันนังสตา. (2564). ข้อมูลทั่วไป. สืบค้นจาก https://www.bn-hospital.go.th/

วนิดา ประเสริฐศรี. (2568). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อประสิทธิภาพการให้บริการฟันเทียมพระราชทานของผู้ป่วยโรงพยาบาลบุรีรัมย์. วารสารสาธารณสุขและสุขภาพศึกษา, 5(1), 21

สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2561). โครงการฟันเทียมพระราชทานฯ จาก “ในหลวง ร. 9”. สืบค้นจาก https://www.thaihealth.or.th

สำนักทันตสาธารณสุข. (2567). รายงานการวิเคราะห์สถานการณ์เพื่อกำหนดมาตรการ การพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุประกอบการดำเนินงานตามตัวชี้วัดตามคำรับรองรองการปฏิบัติราชการผู้สูงอายุได้รับบริการส่งเสริมป้องกันทางทันตกรรม. สำนักทันตสาธารณสุข.

สิริพร สาสกุล, สุวัฒน์ ตันยะ, พัชราวรรณ ศรีศิลปะนันทน์. คุณภาพชีวิตมิติสุขภาพช่องปากกับจำนวนฟันที่เหลือในช่องปากของผู้สูงอายุไทยในชนบทภาคเหนือ. วารสารพฤฒาวิทยาและเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ, 20(1), 27-35.

สุทิศา ประดับพงศ์. (2566). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ใส่ฟันเทียม อำเภอบึงสามัคคี จังหวัดกำแพงเพชร. วิทยานิพนธ์ สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร.

อาภาพร เผ่าวัฒนา, สิรินธร กลัมพากร, สุนีย์ ละก่ำปั่น และทัศนีย์ รวิวรกุล. (2561). การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรคในชุมชน: การประยุกต์ใช้แนวคิดและทฤษฎีสู่การปฏิบัติ (ฉบับปรับปรุง). ฉะเชิงเทรา: เอ็มเอ็นคอมพิวออฟเซท.

Adulyanon, S. and Sheiham, A. (1997) Oral Impacts on Daily Performances. Measuring Oral Health and Quality of Life, 151-160.

Becker, M.H. (1974) The Health Belief Model and Personal Health Behavior. Health Education Monographs, 2, 324- 508.

Bloom,Benjamin S.,et al. (1971). Hand book on Formative and Summative Evaluation of Student. Learning. New York: Mc Graw-Hill Book Company.

Rosenstock, M. I., Strecher, V. J., & Becker, M. H. (1988). Social learning theory and health belief model. Health Education Quarterly, 15(2), 75-138.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

30-04-2025

รูปแบบการอ้างอิง

จิตประสพ น. . (2025). การศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้ฟันเทียมและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา. วารสารศาสตร์สาธารณสุขและนวัตกรรม, 5(1), E277064. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/J-PHIN/article/view/277064