ผลลัพธ์ของการพัฒนางานบริบาลเภสัชกรรมในคลินิกผู้ป่วยนอกโรควัณโรคในโรงพยาบาลวชิรพยาบาล

กฤติมา โภชนสมบูรณ์

ผู้แต่ง

กฤติมา โภชนสมบูรณ์ คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช

คำสำคัญ:

วัณโรค, การบริบาลเภสัชกรรม, ระบบสนับสนุนการตัดสินใจทางคลินิก

บทคัดย่อ

การดูแลผู้ป่วยวัณโรคโดยใช้งานบริบาลเภสัชกรรมมีเป้าหมายเพื่อพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจทางคลินิกเพื่อลดความคลาดเคลื่อนในการสั่งใช้ยาเป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบย้อนหลัง โดยมีวัตถุประสงค์การวิจัยเพื่อศึกษาความคลาดเคลื่อนจากการสั่งใช้ยา อาการไม่พึงประสงค์จากยา และระยะเวลารอคอยรับยา กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยวัณโรคที่มารับการตรวจรักษาระหว่างวันที่ 2 มกราคม – 27 กันยายน 2565 จัดเป็นระยะที่ 1 (บริบาลเภสัชกรรมแบบดั้งเดิม) และระหว่างวันที่ 2 มกราคม – 28 ธันวาคม 2566 จัดเป็นระยะที่ 2 (บริบาลเภสัชกรรมที่พัฒนาขึ้นใหม่) โดยใช้แบบบันทึกการให้บริบาลเภสัชกรรมสำหรับผู้ป่วยวัณโรคประยุกต์ตามแนวทางการควบคุมวัณโรคประเทศไทย เก็บรวมรวมข้อมูลพื้นฐานของผู้ป่วย ข้อมูลทางคลินิก ข้อมูลการสั่งใช้ยา และระยะเวลาการรอคอยรับยา วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษาระยะที่ 1 มีผู้ป่วยวัณโรค 309 ราย พบความคลาดเคลื่อนจากการสั่งใช้ยามากที่สุดสองอันดับแรก ได้แก่ สั่งจำนวนยาไม่ครบตามวันแพทย์นัด ร้อยละ 67.43 ปัญหาการสั่งใช้ยาขนาดไม่เหมาะสม ร้อยละ 18.81 อาการไม่พึงประสงค์จากยาระดับไม่รุนแรง ร้อยละ 12.94 ระดับรุนแรง ร้อยละ 14.89 ระยะที่ 2 มีผู้ป่วยวัณโรค 342 ราย พบปัญหาสั่งจำนวนยาไม่ครบตามวันแพทย์นัด ร้อยละ 50.55 ปัญหาการสั่งใช้ยาขนาดไม่เหมาะสม ร้อยละ 4.40 อาการไม่พึงประสงค์จากยาระดับไม่รุนแรงและระดับรุนแรง ร้อยละ 20.76 สรุปได้ว่า การพัฒนางานบริบาลเภสัชกรรมมีแนวโน้มลดความคลาดเคลื่อนจากการสั่งใช้ยา และเพิ่มโอกาสการค้นพบอาการไม่พึงประสงค์จากยา ระบบสนับสนุนการตัดสินใจทางคลินิกสามารถที่จะนำไปประยุกต์ให้เหมาะสมกับบริบทของโรงพยาบาล แต่ควรปรับเพิ่มในส่วนการคำนวณจำนวนเม็ดยา ชุดคำสั่งยากรณีมีภาวะแทรกซ้อน และใช้สถิติเชิงอนุมานในการศึกษาในอนาคต

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. Global tuberculosis report 2022. Geneva: World Health Organization; 2022. [cited 2024 Mar 8]. Available form: https://www.iom.int/sites/g/files/tmzbdl486/files/documents/2023-03/Global-TB-Report-2022

Ministry of Public Health, Department of Disease Control, Bureau of Tuberculosis. Bangkok : Tuberculosis country profile Thailand [internet]. 2023 [cited 2024 Mar 8]. Available form: https://www.tbthailand.org/statustb.html [in Thai]

Lausatianragit W. Development and evaluation of the model of directly observed treatment among new sputum smear-positive pulmonary tuberculosis patients in Sisaket Province, Thailand. J Dep Med Serv.. 2019;44(2):128-35. (in Thai)

Forget EJ, Menzies D. Adverse reactions to first-line antituberculosis drugs. Expert Opin Drug Saf. 2006;5:231-49. doi:10.1517/14740338.5.2.231.

Wongkalasin P. Factors affecting treatment outcome of new pulmonary tuberculosis patients in Pannanikhom district, Sakhon Nakhon province. J Health Syst Res. 2007;1:439–46. (in Thai)

Singhahes R. Factors related to medication adherence among tuberculosis patients [dissertation]. Chonburi: Burapha University; 2006.

Taengsakha K, Maneesriwongul W, Putawatana P. Factors related to adherence to treatment in essential hypertensive patients with early renal insufficiency. Rama Nurs J. 2019;25(1):87-101. (in Thai)

Department of Disease Control, Bureau of Tuberculosis. National Tuberculosis Control Programme Guideline, Thailand, 2018. Bangkok: Graphic and Design; 2018. p.1–190. (in Thai)

The Healthcare Accreditation Institute (Public Organization). Hospital and healthcare standards. 5th ed. Nonthaburi: Kor Karn Pim Thien Kwarg; 2022. p.1-248. (in Thai)

Haynes RB, Wilczynski NL. Effect of computerized clinical decision support systems on practitioner performance and patient outcome: methods of a decision-maker-researcher partnership systematic review. Implement Sci. 2010;12(5):1-8. doi:10.1001/jama.293.10.1223.

Aungsathammarat A, Tangmankhongworakul S. The Results of prescribing screening and incidence of medication error in out patient, Sawanpracharak hospital. Reg 3 Med Public Health J. 2021;18(1):1–10. (in Thai)

Phochanasomboon K. Outcomes of pharmaceutical care in tuberculosis patients at faculty of medicine Vajira hospital, Navamindrahiraj university. Vajira Med J. 2016;60(3):171-80. (in Thai)

Helpler CD, Stand LM. Opportunities and responsibilities in pharmaceutical care. Am J Hosp Pharm. 1990;47:533-43. doi:10.1093/AJHP/47.3.533.

Ratsmeewongchan P. Development of pharmaceutical care system for tuberculosis patients in Khai Bang Rachandistrict, Sing Buri province. Multidiscip J Health. 2023;5(1):38-54. (in Thai)

Kuncharoenrut N, Kuncharoenrut N, Akkahadsee P, Luitan T, Srisarakam R. Effect of developing a computerized drug-drug interaction monitoring program at Mahasarakham hospital. Mahasarakham Hosp J. 2024;21:124–35. (in Thai)

Yee D, Valiquette C, Pelletier M, Parisien I, Rocher I, Menzies D. Incidence of serious side effects from first-line antituberculosis drugs among patients treated for active tuberculosis. Am J Respir Crit Care Med. 2003;167(11):1472-7. doi:10.1164/rccm.200206-626OC.

Makhlouf HA, Helmy A, Fawzy E, El-Attar M, Rashed HA. A prospective study of antituberculous drug-induced hepatotoxicity in an area endemic for liver diseases. Hepatol Int. 2008;2(3):353-60. doi:10.1007/s12072-008-9085-y.

Fernandez-Villar A, Sopena B, Fernandez-Villar J, Vazquez-Gallardo R, Ulloa F, et al. The influence of risk factors on the severity of anti - tuberculosis drug-induced hepatotoxicity. Int J Terberc Lung Dis [internet]. 2004 [cited in 2024 Mar 10]; 8(12):1499-505. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15636498.

Kasemsaisuwan A. Incidence and association between dose of first-line antituberculosis drugs and adverse drug reactions in new pulmonary tuberculosis patient in general hospital, Nonthaburi province [dissertation]. Bangkok: Mahidol University; 2014. (in Thai)

Changeakwong P. Reducing waiting times for anti-tuberculosis drugs at the outpatient pharmacy of Nan hospital. Isan J Pharm Sci. 2021;17(2):15-25. (in Thai)