การวินิจฉัยและแก้ไขปัญหาสุขภาพชุมชนโดยเน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลนางแล จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

            การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวะสุขภาพ วินิจฉัยและแก้ไขปัญหาสุขภาพชุมชนโดยเน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลนางแล จังหวัดเชียงราย มีวิธีการเก็บข้อมูล 2 วิธี ได้แก่ 1) การเก็บข้อมูลเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง คือ ประชาชน จำนวน 400 คน โดยสุ่มตัวอย่างแบบเป็นระบบ เฉพาะผู้ที่มีอายุ      15-90 ปี เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา คือ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย     ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ 2) การเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการจัดเวทีประชาคมและการสนทนากลุ่ม คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างโดยพิจารณาจากความสามารถในการสื่อสารภาษาไทยได้เป็นอย่างดีและยินดีให้ความร่วมมือประกอบการเก็บรวบรวมข้อมูล จำนวน 20 คน โดยใช้แบบฟอร์มการจดบันทึกข้อมูล และเครื่องบันทึกเทปการสนทนา วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยข้อมูลเชิงปริมาณ พบว่า ปัญหาสุขภาพชุมชนในระดับบุคคล พบ 3 ปัญหา ได้แก่ 1) ปัญหาประชาชนเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง 2) ปัญหาประชาชนมีพฤติกรรมเสี่ยงทางสุขภาพ 3) ปัญหาประชาชนมีความเครียดทำให้ซึมเศร้า ในระดับครอบครัว พบ 2 ปัญหา ได้แก่ 1) ปัญหาครอบครัวที่ไม่มีผู้ดูแล 2) ปัญหามีสิ่งรบกวนในครัวเรือน และในระดับชุมชนพบ 1 ปัญหา ได้แก่ ปัญหาประชาชนขาดการดูแลชุมชน ผลการวิจัยข้อมูลเชิงคุณภาพ พบว่า ชุมชนให้ความสำคัญกับปัญหาที่ต้องร่วมกันแก้ไขเป็นลำดับแรก คือ ปัญหาประชาชนมีพฤติกรรมเสี่ยงทางสุขภาพ ซึ่งทุกปัญหามีความสัมพันธ์กันในเชิงระบบที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน ดังนั้นการมีส่วนร่วมของชุมชนจึงเป็นวิธีการหนึ่งที่เหมาะสมในการแก้ไขปัญหาสุขภาพชุมชน ข้อเสนอแนะจากผลการวิจัย คือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นควรนำผลการวิจัยไปใช้ในการจัดทำแผนงานของหน่วยงานโดยบูรณาการการทำงานกับทุกภาคส่วน เช่น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เพื่อพัฒนาโครงการแก้ปัญหาสุขภาพของประชาชนแบบองค์รวมที่คำนึงถึงความสัมพันธ์ของปัญหาในระดับบุคคล ครอบครัว และชุมชนเพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพดี ลดการเจ็บป่วย การตาย ความพิการจากโรคหรือปัญหาสุขภาพที่มีวิธีป้องกันได้