บทบาทพยาบาลผดุงครรภ์ต่อการจัดการความเครียดแบบบูรณาการในสตรีตั้งครรภ์วัยรุ่น

ผู้แต่ง

  • นงนภัส วงษ์จันทร มหาวิทยาลัยคริสเตียน
  • พรทิพย์ กวินสุพร มหาวิทยาลัยคริสเตียน

คำสำคัญ:

ความเครียด, บทบาทของพยาบาลผดุงครรภ์, สตรีตั้งครรภ์วัยรุ่น

บทคัดย่อ

การตั้งครรภ์วัยรุ่นมักจะก่อให้เกิดภาวะความเครียดมากกว่าการตั้งครรภ์ปกติจากการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์และสังคมของสตรีตั้งครรภ์วัยรุ่นส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อน และ/หรืออันตรายที่สามารถพบได้ทั้งมารดาและทารกอาจพบความพิการทุพพลภาพและเสียชีวิตได้ การจัดการความเครียดจึงมีความสำคัญที่จะช่วยให้สตรีตั้งครรภ์วัยรุ่นสามารถปรับตัวได้ผ่านพ้นภาวะวิกฤตินี้ไปได้ เทคนิคการจัดการความเครียดมีหลากหลายขึ้นกับหลักการ แนวคิดและทฤษฎีที่พยาบาลผดุงครรภ์นำมาประยุกต์ใช้ทั้งทฤษฎีทางการพยาบาล ทฤษฎีทางจิตวิทยา และทฤษฎีทางสังคมซึ่งนำมาบูรณาการเป็นโปรแกรมต่าง ๆ ได้แก่ ผลของโปรแกรมการคิดเชิงบวกและการผ่อนคลาย และโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองและพฤติกรรมความเครียด บทบาทของพยาบาลผดุงครรภ์ในการส่งเสริมและสนับสนุนให้สตรีตั้งครรภ์วัยรุ่นให้มีการจัดการความเครียดได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมจึงต้องใช้กระบวนการพยาบาลเป็นเครื่องมือที่สำคัญ พยาบาลผดุงครรภ์ควรมีบทบาทของผู้ประเมิน บทบาทของผู้ปฏิบัติ และท้ายสุดพยาบาลผดุงครรภ์ต้องมีบทบาทของผู้ติดตามประเมินผลลัพธ์ ทั้งความรู้ พฤติกรรมการดูแลตนเอง/พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของสตรีตั้งครรภ์วัยรุ่น ความเครียด และการจัดการความเครียด และผลของการปฏิบัติดังกล่าว ตลอดจนมีการทบทวนแผนการดูแล ปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงในส่วนที่เกี่ยวข้อง โดยการตั้งเป้าหมายร่วมกับสตรีตั้งครรภ์วัยรุ่นและครอบครัวเพื่อสุขภาวะที่ดีทั้งแม่และลูกคือเป้าหมาย ลูกเกิดรอด แม่ปลอดภัย

References

กรมอนามัย. (2559). ยุทธศาสตร์การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับชาติ พ.ศ.2560-2569 ตามพระราชบัญญัติการป้องกันและแก้ไขปัญหา การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. 2559. กระทรวง สาธารณสุข.

กรมอนามัย. (2564). แผนยุทธศาสตร์กองแผนงาน กรมอนามัย ปี พ.ศ. 2566–2570. กระทรวง สาธารณสุข.

กรมอนามัย. (2565). สถิติการคลอดของแม่วัยรุ่นประเทศไทย ปีพ.ศ.2564. กระทรวงสาธารณสุข.

กรมสุขภาพจิต. (2563). แบบประเมินความเครียด. https://mhc5.dmh.go.th/appcenter/stress/

กาญจนา ศรีสวัสดิ์ และ ชุติมา ปัญญาพินิจนุกูร. (2559). ความเครียดในหญิงตั้งครรภ์วัยรุ่น. วารสารพยาบาลกองทัพบก, 17(2), 7-11.

ชุติกาญจน์ แซ่ตั้น, ศศิกานต์ กาละ, และ สุนันทา ยังวนิชเศรษฐ. (2561). ผลของโปรแกรมการคิดเชิงบวกและการผ่อนคลายต่อการลดความเครียดในหญิงตั้งครรภ์วัยรุ่น. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์. 10(1), 27-39.

ชเนนทร์ วนาภิรักษ์ และ ธีระ ทองสง. (2564). การเจ็บครรภ์และการคลอดก่อนกำหนด. ใน ธีระ ทองสง (บ.ก.), สูติศาสตร์ (น. 247-260). บริษัทลักษมีรุ่ง จำกัด.

นงนภัส วงษ์จันทร, รุ่งอรุณ พุ่มเจริญ, และ อัจฉรา ศรีสุภรกรกุล. (2566). ความเครียดและพฤติกรรมเผชิญความเครียดของสตรีตั้งครรภวัยรุ่น. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน, 29(4), 103-117.

แว่นใจ นาคะสุวรรณ, สาวิตรี แย้มศรีบัว, มธุรส จันทร์แสงศรี, วรรณดา มลิวัลย์, กาญจนา อาชีพ, ทิวาพร ฟูเฟื่อง, มลิจันทร์ เกียรติสังวร, และ คนธาธร ประทักษ์กุลวงศา. (2565). ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพการดูแลตนเองต่อความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองและพฤติกรรมความเครียดของสตรีตั้งครรภ์วัยรุ่นครรภ์แรก. วารสารวิทยาลัยนครราชสีมา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์), 16(3), 237-254.

ศศิธร พุมดวง. (2567). การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาของสตรีระยะตั้งครรภ์. ใน ศศิธร พุมดวงและเบญญาภา ธิติมาพงษ์ (บ.ก.), ตำราการพยาบาลมารดา ทารก และการผดุงครรภ์ 1 (น. 165-192). สยามพริ้นท์ติ้ง.

สุวัฒน์ มหันตนิรันดร์กุล, วนิดา พุ่มไพศาลชัย, และ พิมพ์มาศ ตาปัญญา. (2545). แบบวัดความเครียดสวนปรุง (Suanprung Stress-20: SPST-20). โรงพยาบาลสวนปรุง กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข.

สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2566). สถิติสาธารณสุข 2565. https://spd.moph.go.th/public-health-statistics/

Barrett, E. S., Vitek, W., Mbowe, O., Thurston, S. W., Legro, R. S., Alvero, R., Baker, V., Bates, G. W., Casson, P., Coutifaris, C., Eisenberg, E., Hansen, C., Krawetz, S., Robinson, R., Rosen, M., Usadi, R., Zhang, H., Santoro, N., & Diamond, M. (2018). Allostatic load, a measure of chronic physiological stress, is associated with pregnancy outcomes, but not infertility, among women with unexplained infertility. Human Reproduction, 33, 1757-66.

Buahom, K., Kala, S., & Youngwanichsetha, S. (2017). The effect of progressive mascular relaxation with husband support on stress of teenage pregnant woman. Princess of Naradhiwas, 9(2), 38-51. (in Thai)

Cunningham, F. G., Leveno, K. J., Bloom, S. L., Dashe, J. S., Hoffman, B. L., Casey, B. M., & Spong, C. Y. (2018). Williams obstetrics (25th ed.). McGraw-Hill Education.

Diabelková, J., Rimárová, K., Dorko, E., Peter Urdzík, P., Houžviˇcková, A., L’ubica, & Argalášová, L. (2023). Adolescent Pregnancy Outcomes and Risk Factor. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(5), 1-10. https://doi.org/10.3390/ijerph20054113

Erfina, E., Widyawati W., McKenna, L., Reisenhofer, S., & Ismail, D. (2019). Adolescent mothers’ experiences of the transition to motherhood: An integrative review. International Journal of Nursing Studies, 6(02), 221–228.

Gardner, M. E., Umer, A., Rudisill, T., Hendricks, B., Lefeber, C., John, C., & Lilly C. (2023). Prenatal care and infant outcomes of teenage births: A Project WATCH study. BMC Pregnancy and Childbirth. https://doi.org/10.1186/s12884-023-05662-x

Gibson, C. H. (1991). A concept analysis of empowerment. Journal of Advanced Nursing, 16(3), 354-361.

Harding, J. F., Zief, S., Farb, A., & Margolis, A. (2020). Supporting expectant and parenting teens: new evidence to inform future programming and research. Maternal and Child Health Journal, (Suppl 2), 567–575.

Hilmy, M., Ali, S. A., El-Ray, L., Fathy, H., El-Khayat, W., & Fakher, W. (2022). Psychological impact of pregnancy on adolescents and adults: A comparative study. International Journal of Health Sciences, 6(S8), 4707-4727.

House, J. S., Umberson, D., & Landis, K. R. (1988). Structures and processes of social support. Annual Review of Sociology, 14, 293-318. http://www.jstor.org/stable/2083320

Jagtap, A., Jagtap, B., Jagtap, R., Lamture, Y., & Gomase, K. (2023). Effects of prenatal stress on behavior, cognition, and psychopathology: A comprehensive review. Cureus, 15(10), 1. https://doi.org/10.7759/cureus.47044

Jalowice, A. (1988). Confirmatory factor analysis of the Jalowice coping scale. In C. F. Waltz & O. L. Strickland (Eds.), Measurement of nursing outcomes (pp 157-161). Springer.

Eriksen, J. L. K., Melamed, A., Clapp, M. A., Little, S. E., & Zera, C. (2016). Cesarean delivery in adolescents. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, 29(5), 443-447.

Landman, A. & Tebeka, S. (2024). Postpartum blues: A predictor of postpartum depression, from the IGEDEPP Cohort. European Psychiatry, 67(1), 1. DOI:10.1192/j.eurpsy.2024.1741

Laurenzi, L., Gordon, S., Abraham, N., & Toi, S.D. (2020). Psychosocial interventions targeting mental health in pregnant adolescents and adolescent parents: A systematic review. https://doi.org/10.1186/s12978-020-00913-y

Lazarus, R., & Folkman, S. (1984). Stress appraisal and coping. Springer.

Lazarus, R., & Folkman, S. (1991). The concept of coping. In A. Monat & R. S. Lazarus (Eds.), Stress and coping: An anthology (pp. 189–206). Columbia University Press.

Lazarus, R. & Lazarus, B. (1994). Passion and reason: Making sense of our emotions. Oxford University Press.

Maheshwari, M. V., Khalid, N., Patel, P. D., Alghareeb, R., & Hussain, A. (2022). Maternal and Neonatal outcomes of adolescent pregnancy: A narrative review. Cureus, 14(6), 1. doi: 10.7759/cureus.25921

Martin, J. A., Hamilton, B. E., Osterman, M. J. K., & Michelle, J. K. (2022). Births in the United States. https://stacks.cdc.gov/view/cdc/131354

Modak, A., Ronghe, V., Gomase, K. P., Mahakalkar, M. G. & Taksande, V. (2023). A comprehensive review of motherhood and mental health: Postpartum mood disorders in focus. Cureus, 15(9), 1-10 .doi: 10.7759/cureus.46209

Orem, D. E. (1991). Nursing: Concepts of practice. Mosby Year Book.

Pais, M., & Pai, M. V. (2018). Stress among pregnant women: A systematic review. Journal of Clinical and Diagnostic Research, 12(5), 1–4.

Seligman, M. E. P. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. In C.R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 3–9). Oxford University Press.

Socolov, D. G., Iorga, M., Carauleanu, A., Ilea, C., Blidaru, I., Boiculese, L., Socolov, R. V. (2017). Pregnancy during Adolescence and Associated Risks: An 8-Year Hospital-Based Cohort Study (2007-2014) in Romania, the Country with the Highest Rate of Teenage Pregnancy in Europe. BioMed Research International. doi: 10.1155/2017/9205016

Tebb, K. P. & Brindis, C. D. (2022). Understanding the psychological impacts of teenage pregnancy through a socio-ecological framework and life course approach. Seminars in Reproductive Medicine, 40(1), 107-115. https://doi.org/10.1055/s-0041-1741518

Traylor, C. S, Johnson, J. D, Kimmel, M. C., & Manuck, T. A. (2020). Effects of psychological stress on adverse pregnancy outcomes and nonpharmacologic approaches for reduction: An expert review. American Journal of Obstetrics and Gynecology MFM, 2(4), 1-10. doi: 10.1016/j.ajogmf.2020.100229

Umer, A., Lilly, C., Hamilton, C., Cottrell, L., Lefeber, T., Hulsey, T., & John, C. (2019). Updating a Perinatal Risk Scoring System to Predict Infant Mortality. American Journal of Perinatology, 36(12), 1278-1287.

United Nations International Children’s Emergency Fund. (2022). Early childbearing. https:// data.unicef.org/topic/child-health/adolescent-health/

Word Health Organization. (2017). Preterm birth health statistic. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs363/en/

Word Health Organization. (2023). Adolescent pregnancy. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-pregnancy

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2024-12-16