การจัดการองค์กรแห่งการเรียนรู้ของโรงพยาบาลชุมชนเพื่อพัฒนาคุณภาพบริการ

บทคัดย่อ

           โรงพยาบาลชุมชนเป็นสถานบริการระดับทุติยภูมิที่มีพันธกิจสำคัญในการจัดบริการสุขภาพที่ครอบคลุมทุกมิติผ่านระบบการส่งต่อที่มีประสิทธิผล แต่ยังไม่ประสบความสำเร็จในการพัฒนาคุณภาพโรงพยาบาล การพัฒนาโรงพยาบาลชุมชนให้เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้เป็นยุทธศาสตร์สำคัญของรัฐบาลในการพัฒนาระบบบริการสุขภาพของประชาชน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงบรรยายเจาะลึก มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการณ์การเป็นองค์กรที่มีการเรียนรู้ของโรงพยาบาลชุมชนและกระบวนการจัดการการเรียนรู้ของโรงพยาบาลชุมชนที่ผ่านการประเมินคุณภาพจำนวน 8 แห่งในพื้นที่ 5 จังหวัด เก็บข้อมูลในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนกันยายน พ.ศ. 2555 ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้ให้ข้อมูลหลักที่มีประสบการณ์ตรงในงานพัฒนาคุณภาพของโรงพยาบาลชุมชน จำนวน 8 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแนวคำถามปลายเปิด  และแบบบันทึกภาคสนาม  ทำการพิทักษ์สิทธิ์ผู้ให้ข้อมูลอย่างเคร่งครัดและวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

          ผลการวิจัย พบว่า โรงพยาบาลชุมชนที่ศึกษาเป็นองค์กรที่ “มีการเรียนรู้” อย่างเป็นรูปธรรม ประกอบด้วยการใช้กลยุทธ์ของผู้บริหารและการสร้างพลังในบุคลากรและทีม ส่วนกระบวนการจัดการการเรียนรู้ ประกอบด้วย การยกระดับความรู้ให้เกิดการเรียนรู้เชิงบูรณาการระหว่างเครือข่ายสุขภาพ การสร้างวงจรแห่งการเรียนรู้ โดยใช้เครื่องมือเรียนรู้ที่ประกอบด้วย สุนทรียะสนทนา การเล่าเรื่อง การทบทวนหลังปฏิบัติ และเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ผลลัพธ์ของการเรียนรู้ ได้แก่ การได้แนวทางปฏิบัติที่ดีที่สมาชิกองค์กรใช้ประโยชน์ร่วมกันได้ในการเพิ่มคุณภาพบริการ บุคลากรมีความสุขในการทำงานและเกิดการสร้างทีมงานที่มีศักยภาพสูง การแบ่งปันทรัพยากรที่จำกัด และ การสร้างวัฒนธรรมใหม่ในองค์กรด้วยการบริหารแนวราบ      

          คณะผู้วิจัยเสนอแนะให้มีการประยุกต์รูปแบบการจัดการความรู้ในโรงพยาบาลชุมชนอื่นๆ ผู้บริหารโรงพยาบาลชุมชนควรตระหนักถึงความสำคัญของการบริหารแนวราบ การพัฒนาบุคลากรและทีมงานที่มีความเป็นเลิศ เพื่อการบรรลุเป้าหมายตามนโยบายการพัฒนาระบบสุขภาพระดับอำเภอ