การศึกษาศักยภาพในการแข่งขันของข้าวไทยและเวียดนาม และแนวทางการพัฒนาตลาดข้าวไทย

บทคัดย่อ

          ข้าวเป็นผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญของประเทศไทย และมีความเกี่ยวพันกับครัวเรือนไทยจำนวนมาก รวมทั้งสร้างรายได้จากการส่งออกปีละแสนกว่าล้านบาท อย่างไรก็ตาม แนวโน้มนี้กลับลดลงเรื่อยๆ เพราะความสามารถในการแข่งขันเชิงเปรียบเทียบของไทย โดยต้นทุนการผลิตเมื่อเทียบกับคู่แข่งที่สำคัญคือเวียดนามนั้นสูงกว่า ขณะที่ผลผลิตต่อไร่กลับต่ำกว่า และจากการศึกษาพบว่า สัดส่วนตลาดของไทยในตลาดโลกลดลง เมื่อเทียบกับเวียดนามที่มีสัดส่วนเพิ่มขึ้นโดยเฉพาะข้าวขาว

          งานวิจัยนี้จึงศึกษาและวิเคราะห์ขีดความสามารถในการแข่งขันของข้าวไทยเปรียบเทียบกับประเทศเวียดนาม โดยใช้ดัชนี Revealed Comparative Advantage (RCA) เป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ศักยภาพการส่งออก ร่วมกับการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิ ทั้งในด้านการผลิตและการตลาด และข้อมูลเชิงนโยบายของรัฐที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาข้าวของทั้งสองประเทศ ซึ่งพบว่าข้าวไทยยังมีโอกาสเพิ่มมูลค่าในการส่งออกได้ โดยการทำตลาดข้าวที่มีความได้เปรียบและมีโอกาสสูงในตลาดข้าวที่มีคุณภาพและราคาสูง ได้แก่ ตลาดข้าวนึ่ง ตลาดข้าวพันธุ์พื้นเมืองหรือพันธุ์ใหม่ และการพัฒนาผลิตภัณฑ์แปรรูปจากข้าว ซึ่งรัฐบาลควรปรับเปลี่ยนนโยบายรับจำนำข้าว เพราะเป็นการสนับสนุนให้ชาวนายังคงผลิตข้าวที่ไม่มีความได้เปรียบเชิงเปรียบเทียบ ทำให้ส่วนแบ่งการตลาดข้าวของไทยลดลง