ปัจจัยคัดสรรที่มีความสัมพันธ์กับความกระตือรือร้นในการดูแลตนเองของพระสงฆ์สูงอายุอาพาธโรคความดันโลหิตสูง

ชนกนันท์ คันธะยันต์; ศกุนตลา  อนุเรือง; ศิริพันธุ์  สาสัตย์

ผู้แต่ง

ชนกนันท์ คันธะยันต์ คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ศกุนตลา อนุเรือง คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ศิริพันธุ์ สาสัตย์ คณะพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

ความกระตือรือร้นในการดูแลตนเอง, พระสงฆ์สูงอายุ, โรคความดันโลหิตสูง

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะซึมเศร้า การรับรู้สมรรถนะแห่งตน การรับรู้ความเจ็บป่วย การสนับสนุนทางสังคม ระดับการศึกษาทางโลก ระดับการศึกษาทางธรรม และดัชนีมวลกาย กับความกระตือรือร้นในการดูแลตนเอง

รูปแบบการวิจัย: เชิงพรรณนาสหสัมพันธ์

วิธีการดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างคือ พระสงฆ์โรคความดันโลหิตสูงอายุ 60 ปีขึ้นไป ที่มารับบริการแผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลสงฆ์ 84 รูป เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมิน ภาวะซึมเศร้า แบบสอบถามการรับรู้สมรรถนะแห่งตน แบบสอบถามการรับรู้ความเจ็บป่วย แบบสอบถามการสนับสนุนทางสังคม แบบสอบถามความกระตือรือร้นในการดูแลตนเอง ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคเท่ากับ .84, .81, .86, .87, .88 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สันและพอยท์ไบซีเรียล

ผลการศึกษา: ประมาณ 1 ใน 3 ของพระสงฆ์ฯ เท่านั้น (ร้อยละ 38.1) ที่มีความกระตือรือร้นในการดูแลตนเองระดับ 4 คือ มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมใหม่ และคงไว้ได้ แม้อยู่ในสภาวะกดดัน โดยปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ทางบวกกับความกระตือรือร้นในการดูแลตนเอง ได้แก่ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน การรับรู้ความเจ็บป่วย การสนับสนุนทางสังคม และระดับการศึกษาทางโลก (r = .736, r = .659, r = .386, r = .295 ตามลำดับ) ส่วนภาวะซึมเศร้ามีความสัมพันธ์ทางลบกับความกระตือรือร้นในการดูแลตนเอง (r = -.765) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ .05

สรุป: การส่งเสริมความกระตือรือร้นในการดูแลตนเองของพระสงฆ์ อาจพิจารณานำปัจจัยที่มีความสัมพันธ์จากการค้นพบในการศึกษานี้ เป็นแนวทางในการสร้างโปรแกรมส่งเสริมความกระตือรือร้นในการดูแลตนเองของพระสงฆ์สูงอายุอาพาธโรคความดันโลหิตสูงต่อไป

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. Hypertension [Internet]. Geneva: World Health Organization [Internet]; 2021 [cited 2022 Dec17]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ hypertension.

Aekplakorn W, editor. The Sixth survey of Thai people’s health by physical examination 2019-2020. Bangkok: Mahidol University, Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital [Internet]; 2021. 360 p. [cited 2022 Apr 2]. Available from: https://www.hiso.or.th/hiso/picture/reportHealth/report/sreport6/ sreport6_full.pdf. (In Thai).

Schmaderer MS, Zimmerman L, Hertzog M, Pozehl B, Paulman A. Correlates of patient activation and acute care utilization among multimorbid patients. West J Nurs Res [Internet]. 2016 Oct 1 [cited 2022 Dec 17]; 38(10):1335-53. doi-org.chula.idm.oclc.org/10.1177/ 01939 45916 651264.

Jeamjitvibool T, Tankumpuan T, Lukkahatai N, Davidson PM. Noncommunicable diseases and social determinants of health in Buddhist monks: An integrative review. RINAH [Internet]. 2022 Feb 5 [cited 2022 Dec 17];45(2):249-60. doi-org.chula.idm.oclc.org/10.1002/nur.22215.

Choocherd S. Relationships among health literacy, severity of disease, patient engagement, perception of person-centred care and quality of life in patients with coronary artery bypass graft surgery [Thesis]. Mahidol university; 2015. 177 p. (In Thai).

Hibbard JH, Stockard J, Mahoney ER, Tusler M. Development of the patient activation measure (PAM): Conceptualizing and measuring activation in patients and consumers. Health Serv Res [Internet]. 2004 Aug 1 [cited 2022 Dec 17]; 39 (4p1): 1005-26. doi: 10.1111/j.1475-6773.2004. 00269.x. PMID: 15230939; PMCID: PMC1361049.

Wilkinson TJ, Memory K, Lightfoot CJ, Palmer J, Smith AC. Determinants of patient activation and its association with cardiovascular disease risk in chronic kidney disease: A cross-sectional study. Health Expect [Internet]. 2021 Jun [cited Dec 17]; 24(3): 843-52. doi: 10.1111/hex.13225. Epub 2021 Apr 9. PMID: 33835670; PMCID: PMC8235879.

Zhu Y, Song Y, Wang Y, Ji H, Wang D, Cai S, et al. Relationships among social support, self-efficacy, and patient activation in community-dwelling older adults living with coronary heart disease: A cross-sectional study. Geriatr Nurs [Internet]. 2022 Nov-Dec [cited Dec 17]; 48: 139-44. doi: 10.1016/j.gerinurse. 2022.09.008. Epub 2022 Oct 8. PMID: 36219932.

Zakeri MA, Dehghan M, Ghaedi-Heidari F, Zakeri M, Bazmandegan G. Chronic patients’ activation and its association with stress, anxiety, depression, and quality of life: A survey in Southeast Iran. Biomed Res Int [Internet]. 2021 Mar 25 [cite Dec 17]; 6614566. doi: 10.1155/ 2021/6614 566. PMID: 33834068; PMCID: PMC8018869.

Mirmazhari R, Ghafourifard M, Sheikhalipour Z. Relationship between patient activation and self-efficacy among patients undergoing hemodialysis: a cross-sectional study. Ren Replace Ther [Internet]. 2022 Sep 1 [cited 2022 Dec 17]; 8(1): 1-11. doi-org.chula.idm.oclc.org/10.1186/s411 00-022-00431-6.

Kim S, Kim E, Ryu E. Illness perceptions, self-care management, and clinical outcomes according to age-group in Korean hemodialysis patients. Int J Environ Res Public Health [Internet]. 2019 Nov 13 [cited 2022 Dec 17]; 16(22): 4459. doi: 10.3390/ijerph16224459. PMID: 31766240; PMCID: PMC6888085.

Tang T, Dou B, Zha HX, Tao LS, Gu ZJ, Liu KY, Xie WP. Factors related to activation in Chinese patients with Chronic obstructive pulmonary disease: A cross-sectional survey study. J Nurs Res [Internet]. 2022 Jun 1 [cited Dec 17]; 30(3): e209.doi: 10.1097 jnr.0000000000000491. PMID: 35471203.

Choocherd S, Wanitkun N, Danaidusadeekul S, Yottasurodom C. Relationships among health literacy, severity of disease, patient engagement, perception of person-centred care and quality of life in patients with coronary artery bypass graft surgery. J Nurs Sci. 2016; 34(2): 94-106.

Train the Brain Forum Thailand. Thai Geriatric Depression Scale. Siriraj Hosp Gaz. 1994; 46(1): 1-9. (In Thai).

Kutrakul A. Perceived self-care efficacy of hypertensive patients in Sansai hospital San Sai District [Thesis]. Chiang Mai: Chiang Mai University; 2002. 45 p. (In Thai).

Thepphawan P. Cognitive representation, emotional, responses and hospitalization experience in prediction decision making for receiving treatment among patients with acute coronary syndrome [thesis]. Mahidol University; 2010. 99 p. (In Thai).

Junsangsri M. Relationship between personal factors, perception of health status, social support and activities of elderly in Rongmuang sub-district Pathumwan, Bangkok metropolis [thesis]. Chulalongkorn University; 1997. 120 p. (In Thai).

Hibbard JH, Mahoney ER, Stockard J, Tusler M. Development and testing of a short form of the patient activation measure. Health Serv Res [Internet]. 2005 Dec [cited Dec 17]; 40(6 Pt 1): 1918-30. doi: 10.1111/j.1475-6773.2005.00438.x. PMID: 16336556; PMCID: PMC1361231.

Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York: Academic Press; 1977.