บทบาทพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยโรคซึมเศร้า การดูแลตนเองของผู้ป่วยและการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน

ผู้แต่ง

  • นันทภัค ชนะพันธ์ สาขาวิชาการพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวช สถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สภากาชาดไทย

คำสำคัญ:

โรคซึมเศร้า, บทบาทพยาบาล, การดูแลตนเอง, การมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน

บทคัดย่อ

   โรคซึมเศร้า (Major Depressive Disorder) เป็นสาเหตุของการเจ็บป่วยและการไร้ความสามารถที่สำคัญของทุกประเทศทั่วโลก ซึ่งพบได้ในประชากรทุกเพศ ทุกวัย โดยนับวันยิ่งจะมีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งส่งผลกระทบต่อตัวผู้ป่วยเองไม่ว่าจะเป็นด้านร่างกาย อารมณ์ ความคิดและพฤติกรรม ผู้ป่วยจะมีอารมณ์เศร้า เบื่อหน่าย ท้อแท้ สิ้นหวัง เบื่ออาหาร น้ำหนักลด หรือรับประทานอาหารมากขึ้น สมาธิไม่ดี นอนไม่หลับหรือนอนมากเกินไป มองทุกอย่างในแง่ลบ รู้สึกไร้ค่า ซึ่งในระยะยาวอาจนำไปสู่การฆ่าตัวตายได้ในที่สุด และยังส่งผลกระทบต่อครอบครัว และสังคม เนื่องจากผู้ป่วยมีความบกพร่องในการปฏิสัมพันธ์กับคนในครอบครัว เกิดความไม่เข้าใจกัน การทะเลาะเบาะแว้ง การหย่าร้าง รวมทั้งการทำหน้าต่าง ๆ ในสังคมบกพร่อง ไม่สามารถทำงานได้ ทำให้รัฐบาลต้องรับภาระในการดูแล พยาบาลถือเป็นบุคลากรทางสุขภาพคนหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญในการดูแลผู้ป่วย ดังนั้นพยาบาลควรต้องศึกษาหาความรู้ ทำความเข้าใจโรคซึมเศร้า เพื่อให้การพยาบาลผู้ป่วยได้อย่างถูกต้อง ตลอดจนหากครอบครัวและชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแลประคับประคองผู้ป่วย มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคซึมเศร้า มี จะเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้ผู้ป่วยหายได้เร็วขึ้น และลดอัตราการกลับมาเป็นซ้ำของผู้ป่วยได้

เอกสารอ้างอิง

1. World Health Organization. [Internet]. Switzerland: World Health Organization; 2019 [cited 2019 Jun 11]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression
2. World Health Organization. Depression and Other Common Mental Disorder [Internet]. Switzerland: World Health Organization; 2017 [cited 2019 Jun 11]. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/254610/WHO-MSD-MER-2017.2-eng.pdf
3. Vigo D, Thornicroft G, Atun R. Estimating the true global burden of mental illness. Lancet psychiatric [Internet]. 2016 Feb [cited 2019 Jun 11]; 3: 171-178. Available from: https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lanpsy/PIIS2215-0366(15)00505-2.pdf.
4. World Health Organization. [Internet]. Egypt: World Health Organization Regional Office for the Eastern Mediterranean; 2019 [cited 2019 Jun 11]. Available from: http://www.emro.who.int/health-topics/depression/index.html
5. Burden of Disease Research Program Thailand. รายงานภาระโรคและการบาดเจ็บของประชากรไทย พ.ศ. 2557 [อินเตอร์เน็ต]. นนทบุรี : สำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ; 2012 [วันที่อ้างถึง 13 มิถุนายน 2562]. ที่มา: http://bodthai.net/download/รายงานภาระโรคและการบาด/
6. กรมสุขภาพจิต. รายงานทางระบาดวิทยาสุขภาพจิตเรื่อง “ความชุกของโรคจิตเวชและปัญหาสุขภาพจิต: การสำรวจระบาดวิทยาสุขภาพจิตของคนไทยระดับชาติ ปีพ.ศ.2556” [อินเตอร์เน็ต]. นนทบุรี : กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข; 2016 [วันที่อ้างถึง 11 มิถุนายน 2562]. ที่มา: https://www.dmh.go.th/ebook/view.asp?id=382
7. World Health Organization. โรคซึมเศร้า [อินเตอร์เน็ต]. นนทบุรี: World Health Organization Thailand ; 2016 [วันที่อ้างถึง 21 พฤษภาคม 2562]. ที่มา: www.searo.who.int/thailand/news/technical-factsheet-depression-thai.pdf?ua=1
8. World Health Organization. OUT OF THE SHADOWS Making Mental Health a Global Development Priority [Internet]. Washington DC: World Health Organization; 2016 [cited 2019 Jun 11]. Available from: http://www.who.int/mental_health/WB_WHO_meeting_2016.pdf
9. เดชา ลลิตอนันต์พงศ์. ภาวะฉุกเฉินทางจิตเวชศาสตร์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2561
10. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorder. 5th ed. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2013
11. นพพร ว่องสิริมาศ, พวงเพชร เกสรสมุทร. การพยาบาลบุคคลที่มีกลุ่มโรคซึมเศร้าและกลุ่มโรคอารมณ์สองขั้ว. ใน: ยาใจ สิทธิมงคล, พวงเพชร เกสรสมุทร, นพพร ว่องสิริมาศ, อทิตยา พรชัยเกตุ โอว ยอง, บรรณาธิการ. การพยาบาลจิตเวชศาสตร์. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: บริษัท สแกนอาร์ต จำกัด; 2559. หน้า 319-48.
12. Boyd MA. Psychiatric Nursing: Contemporary Practice. 6th ed. Philadelphia: Wolters Kluwer; 2018
13. Halter MJ. Vacarolis’ Foundations of Psychaitric-Mental Health Nursing: A Clinical Approach. 8th ed. St. Louis, Missouri: Elsevier; 2018.
14. พิชัย อิฏฐสกุล, ศิริชัย หงส์สงวนศรี. โรคซึมเศร้า. ใน: มาโนช หล่อตระกูล, ปราโมทย์ สุคนิชย์, บรรณาธิการ. จิตเวชศาสตร์รามาธิบดี. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล; 2558. หน้า 167-89.
15. กมลเนตร วรรณเสวก. กลุ่มโรคอารมณ์สองขั้วและกลุ่มโรคโรคซึมเศร้า. ใน: นนทวัช สิทธิรักษ์, กมลเนตร วรรณเสวก, กมลพร วรรณฤทธิ์, ปเนต ผู้กฤตยาคามี, สุพร อภินันทเวช, พนม เกตุมาน, บรรณาธิการ. จิตเวช ศิริราช DSM-5. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล; 2559. หน้า 379-410.
16. วีณา เจี๊ยบนา. จิตเภสัชบำบัดและการพยาบาล. ใน: วีณา เจี๊ยบนา, บรรณาธิการ. การพยาบาลจิตเวช. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2556. หน้า 119-46.
17. ดาราวรรณ ต๊ะปินตา. ภาวะซึมเศร้า : การบำบัดและการให้คำปรึกษาโดยการปรับความคิดและพฤติกรรม. พิมพ์ครั้งที่ 3. เชียงใหม่ : วนิดาการพิมพ์; 2556
18. สุวรรณา อรุณพงศ์ไพศาส, สรยุทธ วาสิกนานนนท์, บรรณาธิการ. ตำราโรคซึมเศร้า. ขอนแก่น : หจก.โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา; 2558.
19. มุทิตา พนาสถิต. โรคซึมเศร้า.ใน: ธรรมนาถ เจริญบุญ, วินิทรา นวลละออง, กันต์กมล จัยสิน, บรรณาธิการ. ตำจิตเวชศาสตร์ธรรมศาสตร์. ปทุมธานี: ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2562. หน้า 143-55.
20. สายฝน เอกวรางกูร, อุ่นจิตร คุณารักษ์. ภาวะซึมเศร้ากับการบำบัดทางการพยาบาล. ใน: สายฝน เอกวรางกูร. การพยาบาลจิตเวชและสุขภาพ : ศาสตร์และศิลป์สู่การปฏิบัติ 1. พิมพ์ครั้งที่ 3. นครศรีธรรมราช : โรงพิมพ์สามลดา; 2559. หน้า 219-54.

เผยแพร่แล้ว

2023-02-14

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ