บทบาทของพยาบาลในการป้องกันปัญหาสุขภาพจิตของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภท
คำสำคัญ:
บทบาทของพยาบาล, ปัญหาสุขภาพจิต, ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทบทคัดย่อ
โรคจิตเภทเป็นการเจ็บป่วยเรื้อรัง ผู้ป่วยจิตเภทสูญเสียการรับรู้ความเป็นจริงและมีการเสื่อมถอยของการทำหน้าที่ ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทที่บ้านมีแนวโน้มที่จะได้รับผลกระทบด้านร่างกาย จิตใจ เศรษฐกิจ และสังคม ซึ่งอาจนำไปสู่ความเครียดเรื้อรังและสุขภาพที่แย่ลง จากการที่ดูแลผู้ป่วยเป็นระยะเวลานาน ทำให้ไม่มีเวลาส่วนตัวและเวลาพักผ่อนที่เพียงพอ ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทยังต้องเผชิญกับความกลัว ความทุกข์ใจ และความวิตกกังวลจากอาการทางจิตของผู้ป่วย ดังนั้น ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทจึงเป็นผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพจิต ซึ่งสุขภาพจิตของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยปัญหาสุขภาพจิตของผู้ดูแลมักเป็นปัญหาที่ถูกมองข้าม และหากปัญหานี้ไม่ได้รับการแก้ไขอาจเกิดผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันหรือการทำหน้าที่ตามปกติของผู้ดูแล ดังนั้น เพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพจิตแก่ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทในชุมชน พยาบาลควรมีการประเมินและคัดกรองปัญหาสุขภาพจิตแก่ผู้ดูแล รวมทั้งให้ความรู้และทักษะที่สำคัญในการดูแลผู้ป่วยจิตเภท
เอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2566). แบบทดสอบด้านสุขภาพจิต. สืบค้นจาก https://dmh.go.th/test/
กองการพยาบาล สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2561). บทบาทหน้าที่ของพยาบาลวิชาชีพ. นนทบุรี: สื่อตะวัน.
คลังข้อมูลการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2566). รายงานผู้ป่วยมารับบริการด้านจิตเวช. สืบค้นจาก https://dmh.go.th/report/datacenter/hdc/reds.asp
ไชยุตม์ ไชยศิวามงคล. (2565). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับความรู้สึกเป็นภาระของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภท อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารสุขภาพและสิ่งแวดล้อมศึกษา, 7(4), 102–113.
ฐิติยาภรณ์ พิมวรรณ์, และนิสิตา นาทประยุทธ์. (2564). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับความรู้สึกเป็นภาระของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภท. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 66(2), 203–216.
ดุษฎี อุดมอิทธิพงศ์, พิชญา ชาญนคร, และศศิธร เก็มเส็น. (2563). ภาระของผู้ดูแลหลักผู้ป่วยจิตเภทสูงอายุ: บทความฟื้นฟูวิชาการ. วารสารสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา, 14(2), 48–68.
ทวีศักดิ์ กสิผล, พิจิตรา ชุณหฐิติธรรม, ชฎาภา ประเสริฐทรง, ชนิกา เจริญจิตต์กุล, ศิริยุพา นันสุนานนท์, และอำพัน จารุทัสนางกูร. (2563). ประสบการณ์ของผู้ดูแลหลักในครอบครัวผู้ป่วยจิตเภท. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย, 13(1), 102–115.
ทศา ชัยวรรณวรรต. (2560). บทบาทของพยาบาลจิตเวชในการส่งเสริมสุขภาพจิตและการป้องกันการเจ็บป่วยทางจิต. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 31(2), 16–30.
ทศา ชัยวรรณวรรต, และสุจิตรา กฤติยาวรรณ. (2562). พยาบาลกับการดำเนินงานด้านสุขภาพจิตและจิตเวชชุมชน. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 33(2), 1–12.
ธนัฎชา สองเมือง, และอนัญญา สองเมือง. (2565). ความร่วมมือในการใช้ยาและการกำเริบในผู้ป่วยจิตเภทหลังถูกส่งตัวรักษาต่อเนื่อง ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลใกล้บ้าน. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 31(1), 70–79.
นลิน ดวงปัญญา, และเพ็ญนภา แดงด้อมยุทธ์. (2563). ประสบการณ์ของผู้ดูแลหลักในการดูแลผู้ป่วยจิตเภทที่ไม่กลับป่วยซ้ำ. วารสารพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 32(2), 43–54.
ประกาศสภาการพยาบาล เรื่อง ขอบเขตและสมรรถนะผู้ปฏิบัติการพยาบาลขั้นสูง สาขาต่างๆ. (2552, 30 มกราคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 126 ตอนพิเศษ 16 ง. หน้า 28–29. สืบค้นจาก https://www.tnmc.or.th/images/userfiles/files/H014.pdf
พิชชุดา วิทวัสสำราญกุล. (2564). คุณภาพชีวิตของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทในโรงพยาบาลพระจอมเกล้า จังหวัดเพชรบุรี. วารสารแพทย์เขต 4–5, 40(1), 19–29.
พิชามญชุ์ อินทะพุฒ. (2564). การดูแลญาติผู้ดูแลผู้ที่เป็นโรคจิตเภท: ความท้าทายสำหรับพยาบาลจิตเวช. เชียงใหม่: วนิดาการพิมพ์.
ภัทราภรณ์ ทุ่งปันคำ. (2560). การพยาบาลผู้ที่เป็นโรคจิตเภท. เชียงใหม่: สมาร์ทโคตติ้ง แอนด์ เซอร์วิส.
มาโนช หล่อตระกูล, และปราโมทย์ สุคนิชย์. (บ.ก.). (2558). จิตเวชศาสตร์ รามาธิบดี (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล.
วาสนา นามเหลา, ชนัดดา แนบเกษร, และดวงใจ วัฒนสินธุ์. (2561). ปัจจัยที่มีผลต่อภาระการดูแลของผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภทที่มารับบริการในโรงพยาบาลจิตเวชสระแก้วราชนครินทร์. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, 29(2), 23–35.
วิลาสินี พิศณุ, และธรรมนาถ เจริญบุญ. (2562). ภาวะซึมเศร้าและความรู้สึกเป็นภาระในผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเภท โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 64(4), 317–336.
วิไล นาป่า. (2561). การดูแลโดยครอบครัวและการเจ็บป่วยทางจิตครั้งแรก: ความท้าทายของการพยาบาลจิตเวช. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 32(1), 1–16.
สรัญญา วรรณชัยกุล. (2565). บทบาทของพยาบาลจิตเวชในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการส่งเสริมสุขภาพจิตและป้องกันการเจ็บป่วยทางจิต. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 49(1), 364–378.
สายฝน เอกวรางกูร. (บ.ก.). (2562). การพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต: ศาสตร์และศิลป์สู่การปฏิบัติ 1 (พิมพ์ครั้งที่ 5). นครศรีธรรมราช: สำนักวิชาพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์.
สุจรรยา โลหาชีวะ. (2561). ความเครียด และปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเครียดในครอบครัวผู้ป่วยโรคจิตเภทที่มีการเจ็บป่วยครั้งแรก: บทบาทพยาบาล. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย, 11(1), 60–67.
อโนชา ทัศนาธนชัย, พิชามญชุ์ ปุณโณทก, วรรณรัตน์ ลาวัง, สุรภา สุขสวัสดิ์, และรัชนี สรรเสริญ. (2563). ปัจจัยทำนายความพร้อมในการดูแลผู้ที่เจ็บป่วยทางจิตเวชของญาติผู้ดูแล จังหวัดชลบุรี. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 28(2), 106–121.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5TM) (5th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Publishing.
Caqueo-Urízar, A., Miranda-Castillo, C., Lemos Giráldez, S., Lee Maturana, S. L., Ramírez Pérez, M., & Mascayano Tapia, F. (2014). An updated review on burden on caregivers of schizophrenia patients. Psicothema, 26(2), 235–243. doi:10.7334/psicothema2013.86
Lohacheewa, S., Sitthimongkol, Y., Sirapo-ngam, Y., & Viwatwongkasem, C. (2016). Psychological distress of family members caring for a relative with first episode schizophrenia. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 20(3), 183–195. Retrieved from https://he02.tci-thaijo.org/index.php/PRIJNR/article/view/42718/51220
Napa, W., Tungpunkom, P., Sethabouppha, H., Klunklin, A., & Fernandez, R. (2017). A grounded theory study of Thai family caregiving process for relatives with first episode psychosis. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 21(2), 158–170. Retrieved from https://he02.tci-thaijo.org/index.php/PRIJNR/article/view/74254/67459
Poonnotok, P., Thampanichawat, W., Patoomwan, A., & Sangon, S. (2016). Struggling to restore normalcy: Thai parents’ experiences in being caregivers of children with early schizophrenia. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 20(1), 71–84. Retrieved from https://he02.tci-thaijo.org/index.php/PRIJNR/article/view/36348/40680
Sin, J., Moone, N., Harris, P., Scully, E., & Wellman, N. (2012). Understanding the experiences and service needs of siblings of individuals with first-episode psychosis: A phenomenological study. Early Intervention in Psychiatry, 6(1), 53–59. doi:10.1111/j.1751-7893.2011.00300.x
Videbeck, S. L. (2020). Psychiatric-mental health nursing (8th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer.
World Health Organization. (2022). Schizophrenia. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/schizophrenia
Zauszniewski, J. A., Bekhet, A. K., & Suresky, M. J. (2010). Resilience in family members of persons with serious mental illness. The Nursing Clinics of North America, 45(4), 613–626. doi:10.1016/j.cnur.2010.06.007
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อความ ข้อมูล และรายการอ้างอิงที่ผู้เขียนใช้ในการเขียนบทความเพื่อลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยหรือร่วมรับผิดชอบ
บทความที่ได้รับการลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี หากหน่วยงานหรือบุคคลใดต้องการนำส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของบทความไปเผยแพร่ต่อเพื่อวัตถุประสงค์ใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตจากบรรณาธิการวารสารก่อน
