ทีมสหวิชาชีพกับการจัดการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงที่บ้าน
คำสำคัญ:
ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง, ทีมสหวิชาชีพ, การจัดการดูแล, ความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันบทคัดย่อ
โครงสร้างประชากรที่เปลี่ยนไปทำให้ประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างสมบูรณ์เนื่องจากการมีอายุที่ยืนยาวขึ้น ผู้สูงอายุที่อายุยืนมากจะยิ่งมีความเสื่อมด้านร่างกายและจิตสังคมมากเช่นกัน เพราะวัยสูงอายุเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงของสภาพร่างกายและจิตสังคมไปในทางเสื่อมลงและส่งผลให้เกิดปัญหาความเจ็บป่วยตามมาได้ง่าย ทั้งความเสื่อมตามวัยและภาวะเจ็บป่วยเป็นปัจจัยที่ทำให้การทำหน้าที่ของอวัยวะต่างๆ และความสามารถทางกายลดลงเร็วขึ้น ส่งผลให้ความสามารถในการปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ ด้วยตนเองของผู้สูงอายุลดลง ทำให้ผู้สูงอายุมีภาวะพึ่งพิง โดยผู้สูงอายุบางรายมีภาวะพึ่งพิงแบบสมบูรณ์ บางรายมีภาวะพึ่งพิงบางส่วน ซึ่งภาวะพึ่งพิงของผู้สูงอายุสามารถประเมินได้จากความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน โดยมีค่าการประเมินความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันเท่ากับ 0–9 คะแนน ผู้สูงอายุจึงจำเป็นต้องพึ่งพาผู้ดูแลในครอบครัวเพื่อช่วยจัดการดูแลในการทำกิจกรรมต่างๆ ที่บ้าน ซึ่งการจัดการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงที่บ้านได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น ผู้ดูแลในครอบครัวไม่สามารถกระทำได้เพียงลำพัง จำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลือจากทีมสหวิชาชีพ ดังนั้น ทีมสหวิชาชีพจึงมีบทบาทสำคัญในการช่วยทำให้ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงที่บ้านได้รับการดูแลอย่างครอบคลุมทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และเศรษฐกิจ ซึ่งเป็นไปตามเป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุขในการพัฒนาคุณภาพการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงที่บ้านในระยะยาว อันส่งผลให้ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงที่บ้านมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
เอกสารอ้างอิง
กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2565). สถิติผู้สูงอายุ. สืบค้นจาก https://www.dop.go.th/th/know/1
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2556). คู่มือแนวทางการอบรมผู้ดูแลผู้สูงอายุ หลักสูตร 70 ชั่วโมง. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2560). คู่มือการปฏิบัติงานโภชนาการในโรงพยาบาล. นนทบุรี: ผู้แต่ง.
ชวลิต สวัสดิ์ผล, ธวัชชัย เพ็งพินิจ, อัครเดช เสนานิกรณ์, และวารี ศรีสุรพล. (2560). การดูแลผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 5(พิเศษ), 387–405.
ชวลิต สวัสดิ์ผล, และวารี ศรีสุรพล. (2565). การพัฒนาศักยภาพชุมชนท้องถิ่นเพื่อผู้สูงอายุที่อยู่ในภาวะพึ่งพิงในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์, 8(1), 43–56.
ชาญชัย เหลาสาร, กัลยา ไชยสัตย์, และวชิราภรณ์ วิทยาขาว. (2563). การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงแบบมีส่วนร่วมของศูนย์ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเวียง ตำบลกระเดียน อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 29(5), 813–821.
ดวงเนตร ธรรมกุล, และกัลยารัตน์ อนนท์รัตน์. (2564). การพยาบาลโดยใช้ผู้ป่วยและครอบครัวเป็นศูนย์กลาง: มิติสำหรับการดูแลผู้สูงอายุ. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 37(1), 14–24.
ธัญญลักษณ์ พุทธรักษา, และทัศนีย์ วงค์จันทร์. (2563). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุภาวะพึ่งพิงโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนในเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองไฮน้อย อำเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอำนาจเจริญ. สืบค้นจาก http://www.amno.moph.go.th/amno_new/files/3p08.pdf
นวรัตน์ บุญนาน, และมาวิน ทับแสง. (2563). การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มพึ่งพิงเครือข่ายบริการสุขภาพอำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม, 4(7), 166–179.
ปาณิศา บุณยรัตกลิน. (2561). การดูแลระยะยาวกลุ่มผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในชุมชน: บทบาทพยาบาล. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย, 11(1), 47–59.
ปิยรัตน์ ยาประดิษฐ์, และอรสา กงตาล. (2563). การพัฒนาการจัดบริการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ตำบลหนองสิม อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์, 40(3), 48–65.
พีรภัทร์ วัฒนวนาพงษ์. (2563). ปัจจัยที่มีผลต่อการดูแลสุขภาพผู้ที่มีภาวะพึ่งพิงด้านสุขภาพของผู้ดูแลอำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร.
พีระศักดิ์ เลิศตระการนนท์. (2561). การดูแลระยะยาว (Long term care). สืบค้นจาก https://w1.med.cmu.ac.th/family/wp-content/uploads/2019/03/long-term-care-2561.pdf
ภาสกร สวนเรือง, อาณัติ วรรณศรี, และสัมฤทธิ์ ศรีธำรงสวัสดิ์. (2561). การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงของผู้ช่วยเหลือในชุมชน ภายใต้นโยบายการพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 12(3), 437–451.
ศิริรัตน์ ปานอุทัย. (บ.ก.). (2560). การพยาบาลผู้สูงอายุ เล่ม 1. โครงการตำราคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล. (2565). Research brief: การเข้าถึงระบบบริการทางสังคมของประชากรในครัวเรือนก่อนวัยสูงอายุและผู้สูงอายุ ที่มีรูปแบบการอยู่อาศัยต่างกันเพื่อนําไปสู่แนวทางการสนับสนุนการบริการที่เหมาะสม. สืบค้นจาก https://ipsr.mahidol.ac.th/wp-content/uploads/2022/07/Research-brief-EAP-updated_compressed.pdf
สรวงสุดา เจริญวงศ์, พรทิวา คงคุณ, นิภารัตน์ จันทร์แสงรัตน์, เพียงตะวัน สีหวาน, และรติ นิรมาณกุล. (2561). แนวทางการจัดการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในชุมชนมุสลิมภาคใต้. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์, 10(3), 1–11.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2564). การสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2564. สืบค้นจาก http://www.nso.go.th/sites/2014en/Survey/social/domographic/OlderPersons/2021/fullreport64.pdf
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2559). คู่มือสนับสนุนการบริหารจัดการระบบบริการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุข สําหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. กรุงเทพฯ: ผู้แต่ง.
สำนักบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2557). ทีมหมอครอบครัว. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
สุกัญญา ปวงนิยม, นงณภัทร รุ่งเนย, และอุไรรัชต์ บุญแท้. (2562). การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพแบบบูรณาการ สำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่นำร่องต้นแบบจังหวัดเพชรบุรี. วารสารแพทย์เขต 4–5, 38(3), 178–195.
อัญชิษฐฐา ศิริคำเพ็ง, และภักดี โพธิ์สิงห์. (2560). การดูแลผู้สูงอายุระยะยาวที่มีภาวะพึ่งพิงในยุคประเทศไทย 4.0. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 17(3), 235–243.
Certo, S. C. (2002). Modern management (9th ed.). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Grol, S. M., Molleman, G. R. M., Kuijpers, A., Sande, W. M. M. van der, Fransen, G. A. J., Assendelft, W. J. J., & Schers, H. J. (2018). The role of the general practitioner in multidisciplinary teams: A qualitative study in elderly care. BMC Family Practice, 19(40), 1–12. doi:10.1186/s12875-018-0726-5
Lockhart, L. (2015). Everybody wins with multidisciplinary teams. Nursing made Incredibly Easy, 13(2), 54–55. doi:10.1097/01.NME.0000460364.11541.92
National Health Security Office. (2016). Long-term care public health for depressed elderly people (long term care) on National Health Security System. Bangkok: Author.
Sempé, L., Billings, J., & Lloyd-Sherlock, P. (2019). Multidisciplinary interventions for reducing the avoidable displacement from home of frail older people: A systematic review. BMJ Open, 9(11), e030687. doi:10.1136/bmjopen-2019-030687
Social Care Institute for Excellence. (2022). SCIE resources and services. Retrieved from https://www.scie.org.uk/atoz/?f_az_subject_thesaurus_terms_s=home+care&st=atoz
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
หมวดหมู่
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อความ ข้อมูล และรายการอ้างอิงที่ผู้เขียนใช้ในการเขียนบทความเพื่อลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยหรือร่วมรับผิดชอบ
บทความที่ได้รับการลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี หากหน่วยงานหรือบุคคลใดต้องการนำส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของบทความไปเผยแพร่ต่อเพื่อวัตถุประสงค์ใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตจากบรรณาธิการวารสารก่อน
