ความเครียด ความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้า และภาวะซึมเศร้าในมารดาหลังคลอด
คำสำคัญ:
ความเครียด, ความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้า, ภาวะซึมเศร้า, มารดาหลังคลอดบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาภาคตัดขวาง เพื่อศึกษาความชุกและความสอดคล้องของผลการประเมินความเครียด ความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้า และภาวะซึมเศร้าในมารดาหลังคลอด กลุ่มตัวอย่างเป็นมารดาในระยะ 48–72 ชั่วโมงหลังคลอด โรงพยาบาลพังโคน จังหวัดสกลนคร จำนวน 76 คน เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบประเมินความเครียด 5 คำถาม (ST-5) มีค่าความเชื่อมั่น .73 แบบประเมินความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้า 2 คำถาม (2Q) มีค่าความเชื่อมั่น .75 และแบบประเมินภาวะซึมเศร้า 9 คำถาม (9Q) มีค่าความเชื่อมั่น .82 เก็บรวบรวมข้อมูลในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนพฤศจิกายน 2564 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ ร้อยละ และ weighted kappa
ผลการวิจัยพบว่า 1) มารดาหลังคลอดมีความเครียดในระดับปานกลางถึงระดับมาก คิดเป็นร้อยละ 11.84 มีความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้า คิดเป็นร้อยละ 11.84 และมีภาวะซึมเศร้าในระดับน้อยถึงระดับปานกลาง คิดเป็นร้อยละ 10.53 และ 2) ผลการประเมินความเครียดไม่มีความสอดคล้องกับผลการประเมินความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้าและผลการประเมินภาวะซึมเศร้า (weighted kappa = -.063, 95% CI = -.154–.028 และ weighted kappa = .131, 95% CI = -.143–.405 ตามลำดับ) และผลการประเมินความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้าไม่มีความสอดคล้องกับผลการประเมินภาวะซึมเศร้า (weighted kappa = -.002, 95% CI = -.059–.055)
จากการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาลประจำหอผู้ป่วยหลังคลอดควรประเมินความเครียด ความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้า และภาวะซึมเศร้าในมารดาหลังคลอดก่อนจำหน่ายกลับบ้าน ด้วยแบบประเมิน 3 ชุดพร้อมกัน หากพบความผิดปกติใด มารดาควรได้รับการดูแลช่วยเหลืออย่างเหมาะสมทันที
เอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2558). แนวทางการใช้เครื่องมือด้านสุขภาพจิตสำหรับบุคลากรสาธารณสุขในโรงพยาบาลชุมชน (คลินิกโรคเรื้อรัง) ฉบับปรับปรุง. นนทบุรี: ผู้แต่ง.
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2563). สมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก. นนทบุรี: ผู้แต่ง.
ทรรพนันท์ จุลพูล, และชื่นฤทัย ยี่เขียน. (2558). การศึกษาภาวะซึมเศร้าของมารดาหลังคลอด. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, 26(1), 64–74.
ทิพย์วรรณ บุณยาภรณ์, และชุติกาญจน์ แซ่ตั้น. (2560). บทบาทพยาบาล: การจัดการความเครียดในหญิงตั้งครรภ์วัยรุ่น. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 4(3), 271–281.
ธรณินทร์ กองสุข, สุวรรณา อรุณพงค์ไพศาล, ศุภชัย จันทร์ทอง, เบญจมาศ พฤกษ์กานนท์, สุพัตรา สุขาวห, และจินตนา ลี้จงเพิ่มพูน. (2561). ความเที่ยงตรงตามเกณฑ์การวินิจฉัยโรคซึมเศร้าของแบบประเมินอาการซึมเศร้า 9 คำถาม ฉบับปรับปรุงภาษากลาง. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 63(4), 321–334.
นภัสนันท์ สุขเกษม, รัชนี เรืองพรวิสุทธิ์, พรรณพิไล ศรีอาภรณ์, วีรพันธ์ ศิริฤทธิ์, และพรรณา วัชรประภาพงศ์. (2559). ปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้าหลังคลอด. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 34(1), 47–55.
พรรณพิไล ศรีอาภรณ์, นุชนาต สุนทรลิ้มศิริ, กนกพร จันทราทิตย์, จิราวรรณ ดีเหลือ, จิราภรณ์ นันท์ชัย, และพฤกษลดา เขียวคำ. (2558). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอดของมารดาและบิดาที่มีบุตรคนแรก. พยาบาลสาร, 42(3), 37–50.
วรรณี นวลฉวี, ทวีศักดิ์ กสิผล, และกนกพร นทีธนสมบัติ. (2561). ความชุกของภาวะซึมเศร้าหลังคลอดและปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในมารดาหลังคลอด. วารสาร มฉก.วิชาการ, 21(42), 65–78.
สร้อย อนุสรณ์ธีรกุล, กิ่งแก้ว สิทธิ, อัญชลี อ้วนแก้ว, สุภาพักตร์ หาญกล้า, และภัสพร โมฆะรัตน์. (2565). ความชุกและความสอดคล้องของความเครียด ความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้า และภาวะซึมเศร้าของหญิงตั้งครรภ์. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ, 45(3), 37–47.
สุภัสสรา ภูเมฆ, เอกชัย โควาวิสารัช, มาลี เกื้อนพกุล, และวรัญญา แสงพิทักษ์. (2562). ปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้าของมารดาหลังคลอดที่มารับบริการที่โรงพยาบาลราชวิถี. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 35(3), 158–170.
สุวรรณา อรุณพงค์ไพศาล, ธรณินทร์ กองสุข, ณรงค์ มณีทอน, เบญจลักษณ์ มณีทอน, กมลเนตร วรรณเสวก, จินตนา ลี้จงเพิ่มพูน, ... สิรีธร บุตรวงศ์. (2550). การพัฒนาและความเที่ยงตรงของแบบคัดกรองโรคซึมเศร้าชนิด 2 คำถาม ในชุมชนไทยอิสาน. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย, 52(2), 138–148.
อรวรรณ ศิลปกิจ. (2551). แบบวัดความเครียดฉบับศรีธัญญา. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย, 16(3), 177–185.
เอกชัย เพ็ชรพรประภาส. (2563). ความชุกและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในโรงพยาบาลบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ. จิตเวชวิทยาสาร, 36(2), 172–185.
Agrawal, I., Mehendale, A. M., & Malhotra, R. (2022). Risk factors of postpartum depression. Cureus, 14(10), e30898. doi:10.7759/cureus.30898
Bina, R. (2020). Predictors of postpartum depression service use: A theory-informed, integrative systematic review. Women and Birth, 33(1), 24–32. doi:10.1016/j.wombi.2019.01.006
Cochran, W. G. (1977). Sampling techniques (3rd ed.). New York: John Wiley & Sons.
Drake, E., & White, M. S. (2019). Postpartum adaptations and nursing care. In S. S. Murray, E. S. McKinney, K. S. Holub, & R. Jones (Eds.), Foundations of maternal-newborn and women’s health nursing (pp. 458–464). St. Louis, MO: Elsevier.
Giallo, R., Seymour, M., Dunning, M., Cooklin, A., Loutzenhiser, L., & McAuslan, P. (2015). Factors associated with the course of maternal fatigue across the early postpartum period. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 33(5), 528–544. doi:10.1080/02646838.2015.1021769
Hassanzadeh, R., Abbas-Alizadeh, F., Meedya, S., Mohammad-Alizadeh-Charandabi, S., & Mirghafourvand, M. (2020). Fear of childbirth, anxiety and depression in three groups of primiparous pregnant women not attending, irregularly attending and regularly attending childbirth preparation classes. BMC Women’s Health, 20(1), 180. doi:10.1186/s12905-020-01048-9
Kiruthiga, V. (2017). Emotive whims distressing pregnant women. International Research Journal of Engineering and Technology, 4(8), 2194–2196. Retrieved from https://www.irjet.net/archives/V4/i8/IRJET-V4I8395.pdf
Marshall, J. E., & Raynor, M. D. (Eds.). (2020). Myles textbook for midwives (17th ed.). Warsaw, Poland: Elsevier.
Shahhosseini, Z., Pourasghar, M., Khalilian, A., & Salehi, F. (2015). A review of the effects of anxiety during pregnancy on children’s health. Materia Socio-Medica, 27(3), 200–202. doi:10.5455/msm.2015.27.200-202
Tahirkheli, N. N., Cherry, A. S., Tackett, A. P., McCaffree, M. A., & Gillaspy, S. R. (2014). Postpartum depression on the neonatal intensive care unit: Current perspectives. International Journal of Women’s Health, 6, 975–987. doi:10.2147/IJWH.S54666
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อความ ข้อมูล และรายการอ้างอิงที่ผู้เขียนใช้ในการเขียนบทความเพื่อลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยหรือร่วมรับผิดชอบ
บทความที่ได้รับการลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี หากหน่วยงานหรือบุคคลใดต้องการนำส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของบทความไปเผยแพร่ต่อเพื่อวัตถุประสงค์ใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตจากบรรณาธิการวารสารก่อน
