การพัฒนาชุมชนรอบรู้ทางสุขภาพในการควบคุมโรคความดันโลหิตสูงตามแนวคิดตำบลจัดการคุณภาพชีวิต ตำบลหนองบอน อำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาชุมชนรอบรู้ทางสุขภาพในการควบคุมโรคความดันโลหิตสูงตามแนวคิดตำบลจัดการคุณภาพชีวิต และศึกษาผลลัพธ์ของการพัฒนา ในพื้นที่ตำบลหนองบอน อำเภอบ่อไร่ จังหวัดตราด ผู้ร่วมวิจัยประกอบด้วยทีมนำ รวมจำนวน 20 คน และผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 80 คน เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วย แบบประเมินการพัฒนาชุมชนรอบรู้ทางสุขภาพในการควบคุมโรคความดันโลหิตสูงตามแนวคิดตำบลจัดการคุณภาพชีวิตของทีมนำ มีค่าความเชื่อมั่น .80 แบบสอบถามความรอบรู้ทางสุขภาพและพฤติกรรมการควบคุมโรคความดันโลหิตสูง มีค่าความเชื่อมั่น .80 และเครื่องวัดความดันโลหิต ดำเนินการ 4 ขั้นตอน ได้แก่ การพัฒนาศักยภาพทีมนำ การวางแผนพัฒนา การพัฒนา และการประเมินผลลัพธ์ ในช่วงเดือนกรกฎาคม 2563 ถึงเดือนมกราคม 2564 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ ร้อยละ paired t-test และ independent t-test

ผลการวิจัยพบว่า 1) การจัดกิจกรรมพัฒนาความรอบรู้ทางสุขภาพในการควบคุมโรคความดันโลหิตสูง ประกอบด้วย การให้ความรู้และคำแนะนำ การตั้งเป้าหมาย การแลกเปลี่ยนประสบการณ์การดูแล การเยี่ยมบ้าน และการสะท้อนกลับผลการพัฒนา ส่วนผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงปฏิบัติตนตามคู่มือแนวทางการปฏิบัติตัวเพื่อควบคุมโรคความดันโลหิตสูง 2) หลังการพัฒนา ทีมนำมีคะแนนเฉลี่ยการพัฒนาชุมชนรอบรู้ทางสุขภาพในการควบคุมโรคความดันโลหิตสูงตามแนวคิดตำบลจัดการคุณภาพชีวิตสูงกว่าก่อนการพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 3) หลังการพัฒนา กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ทางสุขภาพในการควบคุมโรคความดันโลหิตสูง และคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการควบคุมโรคความดันโลหิตสูง สูงกว่าก่อนการพัฒนา และสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และ 4) หลังการพัฒนา กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยความดันโลหิตขณะหัวใจบีบตัว และค่าเฉลี่ยความดันโลหิตขณะหัวใจคลายตัว ต่ำกว่าก่อนการพัฒนา และต่ำกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

จากการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า บุคลากรสุขภาพควรนำกระบวนการที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ไปเป็นแนวทางในการจัดทำโปรแกรมส่งเสริมศักยภาพชุมชนตามแนวคิดตำบลจัดการคุณภาพชีวิต เพื่อให้ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงมีความรอบรู้ทางสุขภาพและมีพฤติกรรมการควบคุมโรคความดันโลหิตสูงที่ดี