การช่วยเลิกบุหรี่: บทบาทที่ท้าทายของพยาบาล

ผู้แต่ง

  • วิวัฒน์ เหล่าชัย คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
  • ธีระชล สาตสิน คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสวนดุสิต
  • พัชรินทร์ พรมสอน คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด

คำสำคัญ:

บุหรี่, การช่วยเลิกบุหรี่, บทบาทพยาบาล

บทคัดย่อ

ผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นในระบบสาธารณสุขทั่วโลก การสูบบุหรี่เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เมื่อร่างกายได้รับควันบุหรี่เข้าไปจะทำให้ได้รับสารพิษจากควันบุหรี่ เช่น นิโคติน ทาร์ ไฮโดรเจนไซยาไนด์ แอมโมเนีย ซึ่งสารพิษเหล่านี้จะก่อให้เกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง โดยเฉพาะโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคมะเร็งปอด โรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจและหลอดเลือด และโรค เบาหวาน ในแต่ละปี ภาครัฐต้องเสียค่าใช้จ่ายจำนวนมากในการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังจากการสูบบุหรี่ พยาบาลในฐานะบุคลากรในระบบสุขภาพของประเทศ ควรตระหนักถึงภัยร้ายจากการสูบบุหรี่ และแสดงบทบาทสำคัญในการช่วยเลิกบุหรี่ เพื่อลดการเจ็บป่วย ภาวะแทรกซ้อน และภาวะทุพพลภาพของประชากรในประเทศ นอกจากนี้ พยาบาลยังจำเป็นต้องให้ความรู้เกี่ยวกับผลเสียของการสูบบุหรี่ เพื่อป้องกันการเกิดนักสูบหน้าใหม่ ซึ่งหลักการช่วยเลิกบุหรี่ที่พยาบาลควรนำมาใช้ คือ หลัก 5A 5R โดยหลัก 5A ประกอบด้วย Ask, Assess, Advise, Assist, และ Arrange follow up ส่วนหลัก 5R ประกอบด้วย Relevant, Risk, Reward, Roadblock และ Repetition ซึ่งต้องใช้ให้เหมาะสมกับระดับความพร้อมในการเลิกบุหรี่ของแต่ละบุคคล

เอกสารอ้างอิง

ปิยะสกล สกลสัตยาทร. (2561). คนไทยตายด้วยโรค NCDs ชั่วโมงละ 37 คน เร่งป้องกัน-ควบคุมไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน. สืบค้นจาก https://www.hfocus.org/content/2018/08/16157

ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2561). รายงานสถิติการบริโภคยาสูบของประเทศไทย พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ: เจริญดีมั่นคงการพิมพ์.

สุนิดา ปรีชาวงษ์. (2556). การประเมินผลการให้บริการเลิกบุหรี่: ตัวชี้วัดผลลัพธ์. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ, 36(2), 132–139.

สุนิดา ปรีชาวงษ์, ฟอระดี นุชส่งสิน, และศิริวรรณ พิทยรังสฤษฏ์. (2558). การทบทวนวรรณกรรมเรื่องประสิทธิผลของการให้บริการช่วยเลิกบุหรี่ในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง. วารสารสาธารณสุขศาสตร์, 45(3), 324–333.

สุนิดา ปรีชาวงษ์, วิกุล วิสาลเสสถ์, ปทุมรัตน์ เกตุเล็ก, และยมฤดี เธียรโชติ. (2560). การให้บริการเลิกบุหรี่ในกระบวนการคัดกรองกลุ่มโรคไม่ติดต่อ. วารสารพยาบาลศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 29(1), 1–10.

อรรถเกียรติ กาญจนพิบูลวงศ์, ภาณุวัฒน์ คำวังสง่า, และสุธิดา แก้วทา. (บ.ก.). (2563). รายงานสถานการณ์โรค NCDs เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง พ.ศ. 2562. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิค แอนด์ ดีไซน์.

อรสา พันธ์ภักดี. (2555). แนวปฏิบัติการพยาบาลเพื่อช่วยเลิกบุหรี่: คู่มือการให้คำแนะนำการช่วยเลิกบุหรี่สู่งานประจำ. กรุงเทพฯ: อัพทรูยู ครีเอทนิว.

Barth, J., Critchley, J. A., & Bengel, J. (2009). Psychosocial interventions for smoking cessation in patients with coronary heart disease (Review). Retrieved from https://www.ncsct.co.uk/usr/pub/psychosocial-interventions-for-smoking-cessation-in-patients-with-coronary-heart-disease.pdf

Heatherton, T. F., Kozlowski, L. T., Frecker, R. C., & Fagerstrom, K. O. (1991). The Fagerstrom Test for Nicotine Dependence: A revision of the Fagerstrom Tolerance Questionnaire. British Journal of Addiction, 86(9), 1119–1127. doi:10.1111/j.1360-0443.1991.tb01879.x

Heatherton, T. F., Kozlowski, L. T., Frecker, R. C., Rickert, W., & Robinson, J. (1989). Measuring the heaviness of smoking: Using self-reported time to the first cigarette of the day and number of cigarettes smoked per day. British Journal of Addiction, 84(7), 791–799. doi:10.1111/j.1360-0443.1989.tb03059.x

Prochaska, J. O., & DiClemente, C. C. (1983). Stages and processes of self-change of smoking: Toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51(3), 390–395. doi:10.1037//0022-006x.51.3.390

Raja, M., Garg, A., Yadav, P., Jha, K., & Handa, S. (2016). Diagnostic methods for detection of cotinine level in tobacco users: A review. Journal of Clinical and Diagnostic Research, 10(3), 4–6. doi:10.7860/JCDR/2016/17360.7423

World Health Organization. (2008). WHO report on the global tobacco epidemic, 2008: the MPOWER package. Geneva: Author.

World Health Organization. (2013). Action plan for the prevention and control of noncommunicable diseases in South-East Asia, 2013–2020. Retrieved from https://apps.who.int/iris/handle/10665/333817

World Health Organization. (2017). WHO report on the global tobacco epidemic, 2017: Monitoring tobacco use and prevention policies. Geneva: Author.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2021-12-22

รูปแบบการอ้างอิง

เหล่าชัย ว., สาตสิน ธ., & พรมสอน พ. (2021). การช่วยเลิกบุหรี่: บทบาทที่ท้าทายของพยาบาล. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, 32(2), 267–278. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/pnc/article/view/240632

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิชาการ (Academic Article)