ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนักของหญิงตั้งครรภ์ที่อาศัยในเขตควบคุมมลพิษมาบตาพุด
คำสำคัญ:
มลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก, พฤติกรรมการป้องกันมลพิษ, การตั้งครรภ์บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบหาความสัมพันธ์เชิงทำนาย เพื่อศึกษาพฤติกรรมการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก และปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนักของหญิงตั้งครรภ์ กลุ่มตัวอย่างเป็นมารดาหลังคลอดที่หอผู้ป่วยสูติ-นรีเวชกรรม โรงพยาบาลเฉลิม พระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ระยอง จำนวน 130 คน เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถามและแบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามการรับรู้โอกาสเสี่ยงเกี่ยวกับมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก มีค่าความเชื่อมั่น .78 แบบสอบถามการรับรู้อุปสรรคต่อการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก มีค่าความเชื่อมั่น .74 แบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก มีค่าความเชื่อมั่น .77 และแบบสอบถามพฤติกรรมการป้องกันมลพิษ จากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก มีค่าความเชื่อมั่น .77 เก็บรวบรวมข้อมูลในช่วงเดือนสิงหาคมถึงเดือนพฤศจิกายน 2562 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณแบบมาตรฐาน
ผลการวิจัยพบว่า อาชีพ ระยะเวลาที่อาศัยในเขตควบคุมมลพิษมาบตาพุด การรับรู้โอกาสเสี่ยงเกี่ยวกับมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก การรับรู้อุปสรรคต่อการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก และความรู้เกี่ยวกับการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนัก ร่วมกันอธิบายพฤติกรรมการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนักของหญิงตั้งครรภ์ได้ร้อยละ 31.70 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (R2 = .317, p < .001) โดยมีเพียง 3 ปัจจัย ที่เป็นตัวแปรทำนายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ต่อพฤติกรรมการป้องกันมลพิษฯ ได้แก่ อาชีพพนักงานโรงงานอุตสาหกรรม (Beta = .295, p < .01) การรับรู้อุปสรรคต่อการป้องกันมลพิษฯ (Beta = -.230, p < .01) และความรู้เกี่ยวกับการป้องกันมลพิษฯ (Beta = .198, p < .05)
จากการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาลแผนกฝากครรภ์ควรประเมินหญิงตั้งครรภ์ที่อาศัยในเขตควบคุมมลพิษจากอุตสาหกรรมหนัก เกี่ยวกับอาชีพ การรับรู้อุปสรรคต่อการป้องกันมลพิษ และความรู้เกี่ยวกับการป้องกันมลพิษ เพื่อเป็นแนวทางในการให้คำแนะนำที่เหมาะสม อันเป็นการส่งเสริมให้หญิงตั้งครรภ์ปฏิบัติพฤติกรรมการป้องกันมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมหนักได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2560). รายงานสถานการณ์มลพิษของประเทศไทย ปี 2559. สืบค้นจาก http://www.pcd.go.th/public/Publications/print_report.cfm
กรมอนามัย. (2558). เอกสารประกอบการดำเนินงานโต้ตอบภาวะฉุกเฉินด้านอนามัยสิ่งแวดล้อม เรื่องมลพิษและผลกระทบต่อสุขภาพ. นนทบุรี: ผู้แต่ง.
กวินฑรา ปรีสงค์. (2558). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองของหญิงตั้งครรภ์ที่มารับบริการฝากครรภ์โรงพยาบาลบางนา 5 จังหวัดสมุทรปราการ. วารสารร่มพฤกษ์ มหาวิทยาลัยเกริก, 33(3), 116–136.
เกสรา ศรีพิชญาการ, วายุรี ลำโป, และยุพิน เพียรมงคล. (2561). พฤติกรรมการเตรียมอาหารปลอดภัยของสตรีตั้งครรภ์. วารสารมหาวิทยาลัยนครพนม สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 8(3), 125–131.
จิราภรณ์ หลาบคำ, จินตนา ศิริบูรณ์พิพัฒนา, และธนาพร ทองสิม. (2560). พฤติกรรมการป้องกันฝุ่นหินของพนักงานโรงโม่หินในอำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 19(1), 71–83.
ชนาธิป วัฒนนภาเกษม, นิภา มหารัชพงศ์, และยุวดี รอดจากภัย. (2555). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากการรับสัมผัสมลพิษทางอากาศของหญิงมีครรภ์ในเขตควบคุมมลพิษมาบตาพุด จังหวัดระยอง. วารสารสาธารณสุขศาสตร์ ฉบับพิเศษ: การประชุมวิชาการบัณฑิตศึกษา เครือข่ายสถาบันการศึกษาสาธารณสุขศาสตร์แห่งประเทศไทย ครั้งที่ 2, 57–67.
ณภัทร พงษ์เทอดศักดิ์, พัชรา ก้อยชูสกุล, และพิรภานุวัตณ์ ชื่นวงศ์. (2558). ความรู้ความเข้าใจและพฤติกรรมในการป้องกันตนเองในภาวะหมอกควันของประชาชน ในเขตพื้นที่เทศบาลตำบลจันจว้า อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย, 8(17), 140–147.
บัวทิพย์ แดงเขียน, พิมพรรณ รัตนโกมล, อัศวเดช สละอวยพร, และมณฑาทิพย์ สุรินทร์อาภรณ์. (2560). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันอันตรายจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร จังหวัดชัยนาท. วารสารการพยาบาลและการศึกษา, 10(4), 107–122.
ปวินตรา มานาดี, เกสรา ศรีพิชญาการ, และยุพิน เพียรมงคล. (2561). การรับรู้ความเสี่ยง การรับรู้อุปสรรค และพฤติกรรมการบริโภคอาหารปลอดภัยในสตรีตั้งครรภ์. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 36(2), 176–184.
แผนพัฒนาจังหวัดระยอง พ.ศ. 2561–2564. (ม.ป.ป.). สืบค้นจาก http://www.123.242.173.8/v2/index.php?option=com_content&view=article&id=1178:2016-09-28-14-37-14&catid=141
พงศ์เทพ วิวรรธนะเดช. (ม.ป.ป.). สารอินทรีย์ระเหย. สืบค้นจาก http://www.med.cmu.ac.th/dept/commed/2015/images/25.pdf
พรรณิภา สืบสุข, อัจฉริยา พงษ์นุ่มกุล, และเพ็ญจันทร์ เสรีวิวัฒนา. (2013). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันโรคปอดจากสิ่งแวดล้อมของผู้ประกอบอาชีพขับมอเตอร์ไซค์รับจ้างในเขตกรุงเทพมหานคร. Journal of Nursing Science, 31(1), 48–58.
มหัทธนา กมลศิลป์, จุฑาวดี วุฒิวงศ์, จรินทร์ทิพย์ สมประสิทธิ์, ชฎาภรณ์ สมบัติชัยศักดิ์, และทัศนีย์ พูลเวช. (2559). การหาความชุกของความพิการแต่กำเนิดของทารกในครรภ์ในพื้นที่เขตนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด ปี พ.ศ. 2556. เวชสารแพทย์ทหารบก, 69(4), 167–176.
วันเพ็ญ มีชัยชนะ, เกสรา ศรีพิชญาการ, และยุพิน เพียรมงคล. (2561). ความรู้และพฤติกรรมในการป้องกันความผิดปกติแต่กำเนิดจากสิ่งแวดล้อมของสตรีตั้งครรภ์. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 5(1), 32–46.
ศิริพร สมบูรณ์, ทัศนีย์ รวิวรกุล, ยุวดี วิทยพันธ์, และศิปภา ภุมมารักษ์. (2561). ความสัมพันธ์ระหว่างแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการป้องกันอันตรายจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในเกษตรกรผู้ปลูกไม้ดอกไม้ประดับ. วารสารการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 25(3), 1–13.
สำนักพัฒนาการจัดการอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม. (2560). อุตสาหกรรมไทย. สืบค้นจาก http://info.dip.go.th
สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัย. (2555). คู่มือวิชาการ เรื่อง สารอินทรีย์ระเหยง่ายในบรรยากาศ (Volatile organic compounds: VOCs). นนทบุรี: ผู้แต่ง.
สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัย. (2560). คู่มือการจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อมในชุมชนสำหรับประชาชน. นนทบุรี: ผู้แต่ง.
สํานักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กรมควบคุมโรค. (ม.ป.ป.). คำแนะนำการเลือกใช้หน้ากากปกป้องระบบหายใจในสถานการณ์หมอกควัน. สืบค้นจาก http://www.envocc.ddc.moph.go.th/uploads
สุดา พะเนียงทอง, สุรทิน มาลีหวล, และชาติวุฒิ จำจด. (2012). การพัฒนาระบบเฝ้าระวังสุขภาพจากปัญหาสิ่งแวดล้อม ในเขตควบคุมมลพิษ จังหวัดระยอง. Journal of Medicine and Health Sciences, 19(2), 46–54.
หทัยรัตน์ เมธนาวิน. (2558). ผลของโปรแกรมสุขศึกษาร่วมกับการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการทรัพยากรต่อความรู้ เจตคติ พฤติกรรมการป้องกันการสัมผัสตะกั่ว และระดับตะกั่วในเลือดของพนักงานโรงงานแบตเตอรี่ (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
Abraham, C., & Sheeran, P. (2015). The health belief model. In M. Conner & P. Norman (Eds.), Predicting and changing health behavior: Research and practice with social cognitive models (pp. 30–69). Maidenhead, UK: Open University. Retrieved from http://www.researchgate.net/publication/290193215_The_Health_Belief_Model
Baiz, N., Slama, R., Bene, M.-C., Charles, M.-A., Kolopp-Sarda, M.-N., Magnan, A., … Annesi-Maesano, I. (2011). Maternal exposure to air pollution before and during pregnancy related to changes in newborn’s cord blood lymphocyte subpopulations. The Eden study cohort. BMC Pregnancy and Childbirth, 11, 87. doi:10.1186/1471-2393-11-87
Becker, M. H., Maiman, L. A., Kirscht, J. P., Haefner, D. P., & Drachman, R. H. (1977). The health belief model and prediction of dietary compliance: A field experiment. Journal of Health and Social Behavior, 18(4), 348–366.
Fawcett, J. (2009). Using the Roy adaptation model to guide research and/or practice: Construction of conceptual-theoretical-empirical system of knowledge. Aquichan, 9(3), 297–306.
Green, L.W. (1980). Health education planning: A diagnostic approach. California: Mayfield.
Janz, N. K., & Becker, M. H. (1984). The health belief model: A decade later. Health Education Quarterly, 11(1), 1–47. doi:10.1177/109019818401100101
Koren, G., Bologa, M., Long, D., Feldman, Y., & Shear, N. H. (1989). Perception of teratogenic risk by pregnant women exposed to drugs and chemicals during the first trimester. American Journal of Obstetrics & Gynecology, 160(5), 1190–1194. doi:10.1016/0002-9378(89)90186-5
Lin, M. C., Chiu, H. F., Yu, H. S., Tsai, S. S., Cheng, B. H., Wu, T. N., … Yang, C. Y. (2001). Increased risk of preterm delivery in areas with air pollution from a petroleum refinery plant in Taiwan. Journal of Toxicology and Environmental Health, 64(8), 637–644. doi:10.1080/152873901753246232
Lupattelli, A., Picinardi, M., Einarson, A., & Nordeng, H. (2014). Health literacy and its association with perception of teratogenic risks and health behavior during pregnancy. Patient Education and Counseling, 96(2), 171–178. doi:10.1016/j.pec.2014.04.014
Ostrer, H. (2016). Genetic and environmental causes of birth defect. Retrieved from http://www.uptodate.com/contents/genetic-and-environmental-caus¬es-of-birth-defects
Polit, D. F., & Beck, C. T. (2006). The content validity index: Are you sure you know what, s being reported? Critique and recommendations. Research in Nursing & Health, 29(5), 489–497. doi:10.1002/nur.20147
Rosenstock, I. M. (1974). Historical origins of the health belief model. Health Education Monographs, 2(4), 328–335.
Wang, R., Yang, Y., Chen, R., Kan, H., Wu, J., Wang, K., … Lu, Y. (2015). Knowledge, attitudes, and practices (KAP) of the relationship between air pollution and children’s respiratory health in Shanghai, China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(2), 1834–1848.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
เนื้อความ ข้อมูล และรายการอ้างอิงที่ผู้เขียนใช้ในการเขียนบทความเพื่อลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยหรือร่วมรับผิดชอบ
บทความที่ได้รับการลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี หากหน่วยงานหรือบุคคลใดต้องการนำส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของบทความไปเผยแพร่ต่อเพื่อวัตถุประสงค์ใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตจากบรรณาธิการวารสารก่อน
