พฤติกรรมการดูแลตนเองตามการรับรู้ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้
คำสำคัญ:
การรับรู้, พฤติกรรมการดูแลตนเอง, เบาหวานชนิดที่ 2, การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาพฤติกรรมการดูแลตนเองตามการรับรู้ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ ผู้ให้ข้อมูลเป็นผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มาตรวจรักษาที่คลินิกผู้ป่วยนอก สาขา 1 โรงพยาบาลแพร่ และควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ จำนวน 22 คน เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลสุขภาพ แบบสัมภาษณ์พฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน และเทปบันทึกเสียง เก็บรวบรวมข้อมูลในช่วงเดือนพฤษภาคม 2557 ถึงเดือนพฤษภาคม 2558 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่าผู้ให้ข้อมูลมีพฤติกรรมที่ส่งผลให้ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ 6 ประเด็น ได้แก่ 1) การรับประทานอาหาร โดยรับประทานข้าวเหนียวเป็นอาหารหลัก รับประทานอาหารรสเค็ม รสหวาน และรสจัด 2) การดื่มสุรา โดยดื่มเมื่อมีงานประเพณี งานบุญ และงานเลี้ยงฉลองสังสรรค์ 3) การออกกำลังกายไม่เพียงพอ เนื่องจากมีความเหนื่อยล้าจากการทำงาน หรือใช้เวลาในการออกกำลังกายเพียงช่วงสั้นๆ 4) การรับประทานยาไม่ต่อเนื่อง โดยลืมรับประทานยาหลังอาหารมื้อเย็น เนื่องจากติดภารกิจหรือเมื่อทำกิจกรรมที่เร่งรีบ และใช้ยาสมุนไพรร่วมกับการรักษา 5) ความเครียด โดยมีความเครียดจากการเจ็บป่วยด้วยโรคเบาหวาน และการกลัวความรุนแรงของโรค และ 6) การไม่มาตรวจตามนัด โดยลืมมาตรวจตามนัด และไม่อยากมาตรวจตามนัด
จากการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่าพยาบาลและบุคลากรสาธารณสุขควรมีการให้ความรู้ทางสุขภาพแก่ผู้ป่วยเบาหวาน ตามบริบททางสังคมและความแตกต่างของผู้ป่วย และควรส่งเสริมให้ผู้ป่วยเบาหวานตระหนักถึงการดูแลสุขภาพตนเอง และการติดตามประเมินระดับน้ำตาลในเลือด
เอกสารอ้างอิง
ขวัญหทัย ไตรพืช, พรทิพย์ มาลาธรรม, ขนิตฐา หาญประสิทธิ์คำ, และวิศาล คันธารัตนกุล. (2553). การสังเคราะห์งานวิจัยเกี่ยวกับการออกกำลังกายที่มีผลต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. รามาธิบดีพยาบาลสาร, 16(2), 259-278. สืบค้น วันที่ 17 มิถุนายน 2558, จาก https://www.tci-thaijo.org/index.php/RNJ/article/viewFile/8976/7634
คลินิกผู้ป่วยนอก สาขา 1 โรงพยาบาลแพร่. (2557). ข้อมูลผู้ป่วยเบาหวาน พ.ศ. 2555-2557. แพร่: ผู้แต่ง.
ฉัตรนภา หัตถโกศล. (2558). การเสพติดอาหาร. สืบค้น วันที่ 17 มิถุนายน 2558, จาก http://www.halalthailand.com/healthy/subindex.php?page=content&category=&subcatname=&subcat=&id=133.prd.go.th/ewt_dl_link.php?nid=111765&filename=happy8
ทรรศนีย์ สิริวัฒนพรกุล, นงนุช โอบะ, และสุชาดา อินทรกำแหง ณ ราชสีมา. (2550). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 1(2), 57-67.
เนติมา คูนีย์. (บ.ก.). (2555). แนวทางเวชปฏิบัติการออกกำลังกายในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง 2555. กรุงเทพฯ: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์. สืบค้น วันที่ 17 มิถุนายน 2558, จาก http://203.157.39.7/imrta/images/data/aw20130328.pdf
ปกาสิต โอวาทกานนท์. (2554). ผลการดูแลรักษาเบาหวานและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในโรงพยาบาลทรายมูล. ศรีนครินทร์เวชสาร, 26(4), 339-349. สืบค้น วันที่ 17 มิถุนายน 2558, จาก http://www.smj.ejnal.com/e-journal/showdetail/?show_preview=T&art_id=1685
พัชรินทร์ ชนะพาห์, และพิศมัย กิจเกื้อกูล. (2556). ความเครียดกับกลุ่มอาการทางเมตาบอลิก. สงขลานครินทร์เวชสาร, 31(5), 253-260. สืบค้น วันที่ 17 มิถุนายน 2558, จาก http://medinfo.psu.ac.th/smj2/31_5_2013/05_patcharin(56022).pdf
เพชร รอดอารีย์. (2550). ผลกระทบของโรคเบาหวานต่อสุขภาพและความเจ็บป่วย. ใน วรรณี นิธิยานันท์, สาธิต วรรณแสง, และชัยชาญ ดีโรจนวงศ์. (บ.ก.). สถานการณ์โรคเบาหวานในประเทศไทย. หน้า 20-27. กรุงเทพฯ: วิวัฒน์การพิมพ์.
เพรียวพันธุ์ อุสาย, นิรมล เมืองโสม, และประยูร โกวิทย์. (2555). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ขึ้นทะเบียนรักษาในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล เขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น. วารสารสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 5(3), 11-20.
มยุรา อินทรบุตร, และเบญจา มุกตพันธุ์. (2550). การรับรู้และการปฏิบัติด้านการควบคุมอาหารของผู้ป่วยโรคเบาหวาน ประเภทที่ 2. สืบค้น วันที่ 18 ตุลาคม 2560, จาก http://www.smj.ejnal.com/e-journal/showdetail/?show_detail=T&art_id=1265
ฤทธิรงค์ บูรพันธ์, และนิรมล เมืองโสม. (2556). ปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารวิจัยสาธารณสุข มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 6(3), 102-109.
วรรณี นิธิยานันท์. (2559). คนไทยป่วยเบาหวาน พุ่งป่วยแล้ว 5 ล้าน ทำให้โรคแทรกซ้อนพบบ่อย ไตเรื้อรัง. สืบค้น วันที่ 3 กรกฎาคม 2560, จาก https://www.hfocus.org/content/2016/11/12992
วิชัย เอกพลากร, และคณะ. (2559). รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2557. กรุงเทพฯ: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์. สืบค้น วันที่ 17 มิถุนายน 2558, จาก https://www.hsri.or.th/researcher/research/new-release/detail/7711
วิมลรัตน์ จงเจริญ, และคณะ. (2551). รูปแบบการส่งเสริมการดูแลตนเองเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. สงขลานครินทร์เวชสาร, 26(1), 71-84. สืบค้น วันที่ 17 มิถุนายน 2558, จาก http://medinfo.psu.ac.th/smj2/26_1/pdf26_1/08.pdf
ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานประชาสัมพันธ์เขต 3 จังหวัดเชียงใหม่. (2557). สถานการณ์โรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง จังหวัดแพร่. สืบค้น วันที่ 3 กรกฎาคม 2560, จาก http://phrae.prdnorth.in.th/ ct/news/viewnews.php?ID=140603133943
สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข. (2559). สถิติสาธารณสุข พ.ศ. 2558. สืบค้น วันที่ 3 กรกฎาคม 2560, จาก https://www.m- society.go.th/article_ attach/18527/20347.pdf
อนุสรณ์ ลังกาพินธ์. (2552). ผลกระทบของการเกิดอนุมูลอิสระจากโรคเบาหวานต่อการทำงานของไต. ลำปางเวชสาร, 30(2), 75-83. สืบค้น วันที่ 17 มิถุนายน 2558, จาก http://thailand.digitaljournals.org/index.php/LMJ/article/view/1343
Howard, A. A., Arnsten, J. H., & Gourevitch, M. N. (2004). Effect of alcohol consumption on diabetes mellitus: A systematic review. Annals of Internal Medicine, 140(3), 211-219. Retrieved July 3, 2017, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14757619
International Diabetes Federation. (2015). IDF diabetes atlas (7th ed.). Retrieved July 3, 2017, from https://www.idf.org/about-diabetes/what-is-diabetes.html
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). London: SAGE Publications.
Rubin, R. R., & Peyrot, M. (2001). Psychological issues and treatments for people with diabetes. Journal of Clinical Psychology, 57(4), 457-478. Retrieved July 3, 2017, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11255202
van de Wiel, A. (2004). Diabetes mellitus and alcohol. Diabetes/Metabolism Research and Reviews, 20(4), 263-267. Retrieved July 3, 2017, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15250029
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2017 วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อความ ข้อมูล และรายการอ้างอิงที่ผู้เขียนใช้ในการเขียนบทความเพื่อลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นความคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียน คณะผู้จัดทำวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วยหรือร่วมรับผิดชอบ
บทความที่ได้รับการลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี หากหน่วยงานหรือบุคคลใดต้องการนำส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของบทความไปเผยแพร่ต่อเพื่อวัตถุประสงค์ใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตจากบรรณาธิการวารสารก่อน
