การพัฒนาบทเรียนวิทยาศาสตร์ท้องถิ่น เรื่อง ภูมิปัญญาล้านนาด้านอาหารพื้นบ้านกับการเสริมสร้างสุขภาพผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสม เพื่อศึกษาพฤติกรรมการบริโภคอาหารพื้นบ้าน สร้างและทดสอบบทเรียนวิทยาศาสตร์ท้องถิ่น กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุในเขตเทศบาลตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 297 คน และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 16 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถามที่มีค่าความเชื่อมั่น .84 แบบบันทึก แบบสัมภาษณ์ แบบวัด และแบบทดสอบ ดำเนินการวิจัยและเก็บรวบรวมข้อมูลในช่วงเดือนมิถุนายนถึงเดือนกันยายน 2557 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน paired t-test การหาอัตราส่วนประสิทธิภาพ (E1 / E2) และวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารพื้นบ้านโดยรวมในระดับปานกลาง (X = 2.10, SD = .25) 2) บทเรียนวิทยาศาสตร์ท้องถิ่นสร้างโดยการนำผลการจำแนกตำรับอาหารพื้นบ้าน ส่วนประกอบ และวิธีการปรุง รวมถึงพฤติกรรมการบริโภคอาหารพื้นบ้าน ร่วมกับองค์ความรู้เกี่ยวกับภูมิปัญญาล้านนาด้านอาหารพื้นบ้าน และ 3) ประสิทธิภาพของบทเรียน พบว่ากลุ่มผู้สูงอายุมีค่าคะแนนในการทำกิจกรรมระหว่างเรียน (E1) และผลของการใช้บทเรียน (E2) เท่ากับ 84.35 / 86.24 ส่วนกลุ่มผู้ดูแลผู้สูงอายุมีค่าคะแนนเท่ากับ 83.87 / 85.39 ซึ่งสูงกว่าประสิทธิภาพของบทเรียนตามเกณฑ์ร้อยละ 80 / 80 (E1 / E2) สำหรับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน พบว่าหลังการใช้บทเรียน ผู้สูงอายุและผู้ดูแลผู้สูงอายุมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้สูงกว่าก่อนการใช้บทเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = 3.644, p < .01 และ t = 3.081, p < .05 ตามลำดับ)

จากการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่าการประยุกต์ใช้เนื้อหาและกิจกรรมในบทเรียน ควรก่อให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ที่ผสมผสานกับวิถีชีวิตประจำวัน ปรับเนื้อหาให้ลดลง เพิ่มระยะเวลาและกิจกรรมที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมการบริโภคอาหารและองค์ความรู้ด้านอาหารพื้นบ้านของผู้สูงอายุ