ปัจจัยส่วนบุคคล ภาวะสุขภาพ และพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพของบุคลากร ศูนย์การแพทย์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

Abstract

การปฏิบัติพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพเป็นประจำจะช่วยในการปกป้อง ธำรงไว้ซึ่งสุขภาพที่ดีของบุคคล  การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional study) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยส่วนบุคคล (ได้แก่ เพศ อายุ ระดับการศึกษา สถานภาพสมรส และรายได้ต่อเดือน) ภาวะสุขภาพ (ได้แก่ ดัชนีมวลกาย โรคประจำตัว การรับรู้ภาวะสุขภาพ ระดับความเครียด และภาวะสุขภาพจิต) และพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพ รวมถึงปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพของบุคลากรศูนย์การแพทย์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 202 ราย  ได้จากการสุ่มด้วยวิธีการสุ่มแบบมีระบบ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามชนิดที่ให้ตอบด้วยตนเอง มีทั้งหมด 4 ชุด ได้แก่ 1) แบบประเมินปัจจัยส่วนบุคคลและการรับรู้ภาวะสุขภาพ 2) แบบประเมินพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพ 3) แบบวัดความเครียดสวนปรุง และ 4) แบบวัดสุขภาพจิตหรือดัชนีชี้วัดความสุขคนไทยฉบับสั้น มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟา ระหว่าง 0.69-0.90 เก็บข้อมูลระหว่างเดือนมกราคมถึงมีนาคม พ.ศ. 2554 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติทดสอบที (t-test) สถิติวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One-way ANOVA) สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน (Pearson’s product moment correlation coefficient) และทดสอบความแตกต่างรายคู่ด้วยวิธี LSD (Least Significant Difference)

ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่างกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง (ร้อยละ 89.1) มีอายุต่ำกว่า 30 ปี (ร้อยละ 58.9) จบการศึกษาระดับปริญญาตรี (ร้อยละ 54.5) มีสถานภาพสมรสโสด  (ร้อยละ 60.8)  ปฏิบัติงานตำแหน่งพยาบาลวิชาชีพ (ร้อยละ 31.2)  มีรายได้อยู่ระหว่าง 10,000 – 20,000 บาทต่อเดือน (ร้อยละ 51.0) มีค่าดัชนีมวลกายปกติ (ร้อยละ 51.5) รับรู้ว่าตนเองแข็งแรงดีไม่มีปัญหาสุขภาพ (ร้อยละ 66.8) มีความเครียดปานกลาง (ร้อยละ 50.0) มีสุขภาพจิตดีเท่ากับคนทั่วไป (ร้อยละ 54.0) ไม่มีโรคประจำตัว (ร้อยละ 72.8) มีพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพโดยรวมในระดับปานกลาง (=3.15, SD=0.32) การปฏิบัติพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพ 3 ด้านที่มีคะแนนเฉลี่ยต่ำกว่าด้านอื่นๆ ได้แก่ ด้านกิจกรรมทางกาย (=2.59) ด้านโภชนาการ (=2.98)  และการจัดการความเครียด (=2.99)

ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพ ได้แก่ รายได้ต่อเดือน (F=6.762, p-value <.01) ระดับความเครียด (r= -.030, p-value <.001) และภาวะสุขภาพจิต (r=.034, p-value <.001) ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่าควรจัดกิจกรรมเพื่อให้มีการปฏิบัติพฤติกรรมสร้างเสริมสุขภาพด้านกิจกรรมทางด้านร่างกาย โภชนาการ และการจัดการกับความเครียดได้ดียิ่งขึ้น

PERSONAL FACTORS, HEALTH STATUS, AND HEALTH PROMOTING BEHAVIORS AMONG STAFF OF THE HRH PRINCESS MAHA CHAKRI SIRINDHORN MEDICAL CENTER

Practicing health promoting behaviors routinely would protect and maintain one’s well-being.  This research was a cross-sectional study aimed to examine personal factors, i.e., sex, age, level of education, marital status, and monthly income, health status, i.e., body mass index, underlying diseases, perceived health status, stress level, and mental health, and health promoting behaviors, as well as factors associated with health promoting behaviors among staff of HRH Princess Maha Chakri Sirindhorn Medical Center. The 202 subjects were recruited using systematic random sampling technique. Research instruments comprised 4 scales of self-administered questionnaires, including: 1) personal factors and perceived health status scale, 2) health promoting behaviors scale, 3) Suanprung stress test scale and 4) Thai mental health indicator scale having alpha coefficients ranging from 0.69 - 0.90. Data were collected from January to March, 2011. T-test, One-way ANOVA, Pearson’s product moment correlation coefficients and LSD (Least Significant Difference) were carried out to analyze data.

The findings revealed that most of participants were women (89.1%), aged <30 years (58.9%), graduated at bachelors degree level (54.5%), single (60.8%) and worked as a professional nurse (31.2%). The majority of subjects had monthly income of 10,000-20,000 baht (51.0%), a normal body mass index (51.5%), perceived health status as good health and no health problems (66.8%), stress at a moderate level (50.0%), mental health status equal to other people (54.0%), and no underlying diseases (72.8%). Most respondents had overall health promoting behaviors at a moderate level (= 3.15, SD = 0.32). Three aspects of health promoting behaviors having mean scores lower than the others were exercise (= 2.59), nutrition (= 2.98), and stress management (= 2.99).

Factors related to health promoting behaviors were monthly income (F= 6.762, p-value <.01), stress level (r= -.030, p-value <.001), and mental health (r=.034, p-value <.001). The findings suggest that interventions are needed to enhance practicing health promoting behaviors in the components of exercise, nutrition, and stress management.

Practicing health promoting behaviors routinely would protect and maintain one’s well-being.  This research was a cross-sectional study aimed to examine personal factors, i.e., sex, age, level of education, marital status, and monthly income, health status, i.e., body mass index, underlying diseases, perceived health status, stress level, and mental health, and health promoting behaviors, as well as factors associated with health promoting behaviors among staff of HRH Princess Maha Chakri Sirindhorn Medical Center. The 202 subjects were recruited using systematic random sampling technique. Research instruments comprised 4 scales of self-administered questionnaires, including: 1) personal factors and perceived health status scale, 2) health promoting behaviors scale, 3) Suanprung stress test scale and 4) Thai mental health indicator scale having alpha coefficients ranging from 0.69 - 0.90. Data were collected from January to March, 2011. T-test, One-way ANOVA, Pearson’s product moment correlation coefficients and LSD (Least Significant Difference) were carried out to analyze data.

The findings revealed that most of participants were women (89.1%), aged <30 years (58.9%), graduated at bachelors degree level (54.5%), single (60.8%) and worked as a professional nurse (31.2%). The majority of subjects had monthly income of 10,000-20,000 baht (51.0%), a normal body mass index (51.5%), perceived health status as good health and no health problems (66.8%), stress at a moderate level (50.0%), mental health status equal to other people (54.0%), and no underlying diseases (72.8%). Most respondents had overall health promoting behaviors at a moderate level (= 3.15, SD = 0.32). Three aspects of health promoting behaviors having mean scores lower than the others were exercise (= 2.59), nutrition (= 2.98), and stress management (= 2.99).

Factors related to health promoting behaviors were monthly income (F= 6.762, p-value <.01), stress level (r= -.030, p-value <.001), and mental health (r=.034, p-value <.001). The findings suggest that interventions are needed to enhance practicing health promoting behaviors in the components of exercise, nutrition, and stress management.