การพัฒนาโปรแกรมการสร้างเสริมการออกกำลังกายโดยประยุกต์ใช้ทฤษฎีรูปแบบขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสำหรับครูและบุคลากรทางการศึกษาสูงอายุ

บทคัดย่อ

การออกกำลังกายเป็นวิธีการหนึ่งที่ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตนเอง ไม่เป็นภาระให้แก่ผู้อื่นและดำรงไว้ซึ่งการมีคุณค่าในตนเอง สำหรับครูและบุคลากรทางการศึกษาสูงอายุ ในเขตกรุงเทพมหานครยังคงมีพฤติกรรมการออกกำลังกายไม่เหมาะสม สาเหตุจากกิจกรรมที่จัดนั้นยังไม่สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการออกกำลังกายให้ดีขึ้นได้ จึงมีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาโปรแกรมการสร้างเสริมการออกกำลังกายโดยประยุกต์ใช้รูปแบบขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม รูปแบบการวิจัยได้แบ่งออกเป็น 3 ระยะคือ ระยะที่ 1 ร่างต้นแบบกิจกรรมการสร้างเสริมการออกกำลังกาย และศึกษาความพร้อมของการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการออกกำลังกายจำนวน 165 คน ระยะที่ 2 พัฒนาต้นแบบโปรแกรมการสร้างเสริมการออกกำลังกาย โดยนำร่างต้นแบบจากการศึกษาในระยะที่ 1 ใช้กลุ่มตัวอย่างกลุ่มเล็ก 17 กลุ่ม จำนวน 59 คน ได้ 4 โมดูล ระยะที่ 3 ศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการสร้างเสริมการออกกำลังกาย กลุ่มตัวอย่างจำนวน 83 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าร้อยละ และสถิติการทดสอบค่าที

ผลการวิจัยที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ .05 หลังการเข้าร่วมในแต่ละโมดูล พบว่า 1) กลุ่มตัวอย่างทุกคนมีการเปลี่ยนผ่านขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงการออกกำลังกายในระดับสูงขึ้นกว่าก่อนการทดลอง 2) ความสมดุลของการตัดสินใจมีการรับรู้ประโยชน์ของการออกกำลังกายสูงขึ้น และมีการรับรู้สิ่งที่จะต้องสูญเสียลดลงกว่าก่อนการทดลอง 3) การรับรู้ความสามารถตนเอง มีความมั่นใจต่อการออกกำลังกายสูงขึ้น และมีการรับรู้สิ่งล่อใจต่อการออกกำลังกายลดลง และ 4) กลุ่มตัวอย่างมีกระบวนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมดีขึ้น ดังนั้นแนวทางการสร้างโปรแกรมการสร้างเสริมการออกกำลังกาย จำเป็นต้องส่งเสริมตามความพร้อมในแต่ละระยะของขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ความสมดุลของการตัดสินใจและการรับรู้ความสามารถตนเอง ร่วมกับการเสริมสร้างกำลังใจอย่างต่อเนื่อง จะทำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการออกกำลังกายที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น