ผลของโปรแกรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองสำหรับผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง

Abstract

โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิต และความพิการในระยะยาวทั้งในเพศชายและเพศหญิง โดยเฉพาะกรุงเทพมหานครมีผู้ป่วยมากที่สุด มีผู้สูงอายุร้อยละ 87 มีโรคประจำตัวเรื้อรังมากกว่า 1 โดยเฉพาะโรคความดันโลหิตสูง ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงโรคหลักที่ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดในสมอง การวิจัยกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองสำหรับผู้สูงอายุโรค ความดันโลหิตสูง กลุ่มตัวอย่างเป็นสมาชิกชมรมผู้สูงอายุจำนวน 64 คน แบ่งออกเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละ 32 คน ตามเกณฑ์การคัดเข้า มีระยะเวลาวิจัย 6 สัปดาห์ โดยการร่วมกิจกรรมกลุ่ม 2 ครั้ง และโทรศัพท์เยี่ยม 1 ครั้ง ตามแนวคิดทฤษฎีแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรค กิจกรรมประกอบด้วย การอบรมให้ความรู้ผ่านวิทยากร การชมสื่อวีดีทัศน์ การประเมินความเสี่ยงของตนเองต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง การแลกเปลี่ยนประสบการณ์การปฏิบัติตัวที่เหมาะสม การฝึกทักษะเฉพาะด้าน และการสร้างเสริมกำลังใจในการปฏิบัติพฤติกรรม เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง เก็บข้อมูล ก่อนและหลังกิจกรรม โดยใช้แบบสัมภาษณ์ และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ ค่าร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Chi-square test,  Independent  t-test และ Repeated Measure ANOVA ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยการรับรู้ความรุนแรงของโรค การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรค การรับรู้ประสิทธิผลของผลลัพธ์ในการปฏิบัติพฤติกรรม การรับรู้ความสามารถของตนเอง และการปฏิบัติพฤติกรรม ระยะหลังเข้าร่วมโครงการสูงกว่าก่อนเข้าร่วมโครงการ และกลุ่มทดลองมีคะแนนความแตกต่างของค่าเฉลี่ยหลังการเข้าร่วมโครงการสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่าง  มีนัยสำคัญทางสถิติ   (p-value < 0.05)

ผลการวิจัยนี้มีข้อเสนอแนะในการนำโปรแกรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองไปใช้ในการจัดโครงการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง เพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง เพื่อคงความเป็นผู้สูงอายุที่สามารถดำเนินกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตัวเอง และเหมาะสมกับความเจ็บป่วยที่เป็นอยู่