การรับรู้และปัจจัยทำนายพฤติกรรมการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก ของผู้ปกครองเด็กอายุระหว่าง 9-12 ปี
คำสำคัญ:
การรับรู้ , พฤติกรรมการฉีดวัคซีน , มะเร็งปากมดลูก , ไวรัสฮิวแมนแพพพิลโลมาบทคัดย่อ
มะเร็งปากมดลูกเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญทั่วโลก โดยสาเหตุหลักมาจากการติดไวรัสฮิวแมนแพพพิลโลมา (HPV) ซึ่งสามารถป้องกันได้ด้วยวัคซีน HPV แต่อัตราการครอบคลุมการฉีดวัคซีนในหลายประเทศยังคงอยู่ในระดับต่ำจากหลายปัจจัยรวมถึงการรับรู้ของผู้ปกครอง ทัศนคติ และปัจจัยทางสังคมและเศรษฐกิจ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการรับรู้และปัจจัยทํานายพฤติกรรมการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกของผู้ปกครองเด็กอายุระหว่าง 9-12 ปี อำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ปกครองเด็กอายุระหว่าง 9-12 ปี จำนวน 442 คน คัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือวิจัยเป็นแบบสอบถาม แบ่งเป็น 3 ตอน คือ 1) ปัจจัยส่วนบุคคล 2) การรับรู้การฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก และ 3) พฤติกรรมการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงบรรยายและการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ
ผลการวิจัย พบว่า ผู้ปกครองเด็กอายุระหว่าง 9-12 ปี 1) ส่วนใหญ่มีการรับรู้เกี่ยวกับการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก โดยรวมอยู่ในระดับมาก 2) ปัจจัยทํานายพฤติกรรมการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก ได้แก่ จำนวนเด็กอายุระหว่าง 9-12 ปี ในการดูแล อาชีพ และการรับรู้เกี่ยวกับวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก ตัวแปรทั้งสามสามารถร่วมอธิบายพฤติกรรมการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกได้ ร้อยละ 24.70 โดยการรับรู้เกี่ยวกับวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก (β=.466, p=.001) มีผลกระทบต่อพฤติกรรมมากที่สุด
ข้อเสนอแนะจากการวิจัย ควรพัฒนาช่องทางการสื่อสารที่หลากหลายเข้าถึงได้ง่าย เพื่อเพิ่มการรับรู้ ที่ถูกต้องเกี่ยวกับมะเร็งปากมดลูกในผู้ปกครองเด็กอายุระหว่าง 9-12 ปี ร่วมกับการพัฒนาแนวทางสนับสนุน ที่เหมาะสม สำหรับผู้ปกครองในอาชีพที่มีข้อจำกัดด้านเวลา ตลอดจนการกำหนดนโยบายการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกฟรี เพื่อเพิ่มอัตราการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกในผู้ปกครองเด็กอายุระหว่าง 9-12 ปี
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Global strategy to accelerate the elimination of cervical cancer as a public health problem [Internet]. Geneva: WHO;2022 [cited 2025 Jan 24]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789240014107
De Martel C, Plummer M, Vignat J, Franceschi S. Worldwide burden of cancer attributable to HPV by site, country and HPV type. Int J Cancer 2017;141(4):664-70.
World Health Organization. Cervical cancer [Internet]. Geneva: WHO;2021 [cited 2025 Jan 24]. Available from: https://www.who.int/health-topics/cervical cancer#tab=ta
World Health Organization. Thailand: human papillomavirus and related cancers, fact sheet 2023 [Internet]. Geneva: WHO;2023 [cited 2025 Jan 17]. Available from: https://hpvcentre.net/statistics/reports/THA_FS.pdf
World Health Organization. Human papillomavirus (HPV) and cervical cancer. Geneva: WHO;2024.
Smith J, Thongchai P, Chantharasak S. Prevalence of human papillomavirus infection in Thai males. J Thai Med Assoc 2024;108(3):234–40. (in Thai)
Centers for Disease Control and Prevention (CDC). HPV vaccine recommendations [Internet]. [place unknown]: CDC; 2023 [cited 2025 Jan 17]. Available from: https://www.cdc.gov/hpv/parents/vaccine.html
Nguyen TH, Hoang HT, Tran TT. Parental acceptance and barriers toward HPV vaccination for children: a systematic review. Vaccine 2021;39(35):4918–30.
Department of Disease Control. Report on the situation of HPV vaccination in Thailand, 2023 [Internet]. Nonthaburi: Ministry of Public Health;2023 [cited 2024 Jan 17]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/2566_HPV_Report.pdf (in Thai)
Holman DM, Benard V, Roland KB, Watson M, Liddon N, Stokley S. Barriers to human papillomavirus vaccination among US adolescents: a systematic review of the literature. JAMA Pediatric 2014;168(1):76–82.
Newman PA, Logie CH, Lacombe-Duncan A, Baiden P, Tepjan S, Rubincam C, et al. Parents’ uptake of human papillomavirus vaccines for their children: a systematic review and meta-analysis of observational studies. BMJ Open 2018;8(4):e019206.
Janchai N, Kongsuriyanavin W. Economic impact on healthcare access for children in low-income families. J Public Health Econ 2024;14(1):45–60. (in Thai)
Becker MH. The health belief model and prediction of preventive health behavior. In: Stone GC, Cohen F, Adler NE, editors. Health psychology: a handbook. San Francisco: Jossey-Bass;1977:p.97-121.
Rahman M, Laz TH, McGrath CJ, Berenson AB. Predictors of parental HPV vaccine acceptance among African-American and Hispanic parents: a comparative study. J Racial Ethn Health Disparities 2016;3(1):125-35.
Rasisalai Hospital. Medical record: cancer mortality rate. Statistical report. Sisaket: Secondary Hospital;2023. (in Thai)
National Vaccine Committee. Guidelines for HPV vaccination services, fiscal year 2025. Bangkok: Ministry of Public Health; 2025. (in Thai)
Angsuwatcharakorn P, Srijakra K. Guidelines for HPV vaccination services, fiscal year 2025. Nonthaburi: Department of Disease Control;2024. (in Thai)
Lee HY, Choi NJ, Choi Y, Choi SJ, Kim KB. Parental awareness and attitude toward HPV vaccination: the mediating role of intention to expose children to vaccine information. BMC Public Health 2022;22(1):168-78.
Mohd Sopian M, Shaaban J, Mohd Yusoff SS, Wan Mohamad WMZ. Knowledge, decision-making and acceptance of human papilloma virus vaccination among parents of primary school students in Kota Bharu, Kelantan, Malaysia. Asian Pac J Cancer Prev 2018;19(6):1509-14.
Wongatha M. Access to healthcare services in Thailand: reflections and inequalities among socially vulnerable groups. J Humanit Soc Sci Asia Pac Univ 2022;6(1):55–69. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ห้ามผู้ใดนำบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพไปเผยแพร่ในลักษณะต่าง ๆ ดังนี้ การนำบทความไปเผยแพร่ออนไลน์ การถ่ายเอกสารบทความเพื่อกิจกรรมที่ไม่ใช่การเรียนการสอน การส่งบทความไปตีพิมพ์เผยแพร่ที่อื่น ยกเว้นเสียแต่ได้รับอนุญาตจากวารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ
