การพัฒนาโปรแกรมการส่งเสริมความรู้ของมารดาในการดูแลทารก ที่มีภาวะตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษา
คำสำคัญ:
การรับรู้สมรรถนะแห่งตน, ความรู้ของมารดา, พฤติกรรมของมารดา, ภาวะตัวเหลืองในทารก, สื่อติ๊กต็อกบทคัดย่อ
ภาวะตัวเหลืองเป็นปัญหาสุขภาพสำคัญที่พบบ่อยในทารก การรักษาจะได้ผลดีต้องอาศัยความร่วมมือของมารดา การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมมารดาในการดูแลทารกที่มีภาวะตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษาให้มีความรู้เพิ่มขึ้นและปฏิบัติการดูแลทารกได้อย่างถูกต้อง ตามกรอบการส่งเสริมการรับรู้สมรรถนะ แห่งตนภายใต้แนวคิดของแบนดูรา มีกระบวนการพัฒนาเครื่องมือวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การพัฒนาโปรแกรมฯ ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 ทบทวนปัญหาจากการปฏิบัติงาน ขั้นตอนที่ 2 สืบค้นหลักฐานเชิงประจักษ์ได้งานวิจัย จำนวน 18 เรื่อง ขั้นตอนที่ 3 การประเมินคุณภาพงานวิจัย ขั้นตอนที่ 4 การพัฒนาโปรแกรมฯ นำผลการวิเคราะห์ สังเคราะห์เนื้อหาจากงานวิจัยในการให้ความรู้ภาวะ ตัวเหลือง ระยะที่ 2 การสร้างโปรแกรมฯ มีดังนี้ 1) พัฒนาคลิปวิดีโอชุดความรู้ภาวะตัวเหลือง ทั้งหมด 6 คลิป คลิปละประมาณ 3 นาที 2) พัฒนาเนื้อหาทำคู่มือสื่ออินโฟกราฟิกส์ความรู้ภาวะตัวเหลือง 3) สร้างแบบสอบถามความพึงพอใจโปรแกรมฯ ระยะที่ 3 การประเมินผลของความเป็นไปได้ในการนำใช้โปรแกรมฯ
เครื่องมือนี้ผ่านการตรวจสอบคุณภาพจากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 ท่าน และทดลองใช้ในกลุ่มตัวอย่าง ที่คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง เป็นมารดาและทารกที่มีภาวะตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษา ณ โรงพยาบาลระดับตติยภูมิแห่งหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำนวน 10 ราย วิธีการทดลองใช้เครื่องมือวิจัย โดยให้มารดาเปิดดูคลิปวิดีโอชุดให้ความรู้ภาวะตัวเหลืองผ่านสื่อติ๊กต็อก ศึกษาคู่มืออินโฟกราฟิกส์ความรู้ ภาวะตัวเหลือง 5 ภาพ โดยให้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง หลังจากนั้นให้มารดาประเมินแบบสอบถามความ พึงพอใจโปรแกรมฯ และเสนอแนะความคิดเห็นเกี่ยวกับคลิปวิดีโอ วิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา
ผลการศึกษา พบว่า 1) ผลการประเมินคุณภาพของโปรแกรมฯ ได้ค่า ความสอดคล้องของเนื้อหากับวัตถุประสงค์ เท่ากับ 0.98 และความตรงเชิงเนื้อหา เท่ากับ 0.97 2) ความพึงพอใจโปรแกรมฯภาพรวม 4 ด้าน อยู่ในระดับมากที่สุด ได้แก่ เนื้อหาสั้นกระชับครอบคลุม (=4.9, SD=0.31) การใช้ภาษาและการสื่อสาร (
=4.7, SD=0.48) 3) ภาพบรรยายและเสียงเพลงประกอบ (
=4.8, SD=0.42) 4) ระยะเวลา (
=5.00, SD=0.00) ผลลัพธ์ที่ได้จากโปรแกรมฯ นำไปสู่กระบวนการวิจัย เพื่อทดสอบผลของโปรแกรมการส่งเสริมความรู้ของมารดาในการดูแลทารกที่มีภาวะตัวเหลืองที่ได้รับการส่องไฟรักษา
References
Hegde D, Rath C, Amarasekara S, Saraswati C, Patole S, Rao S. Performance of smartphone application to accurately quantify hyperbilirubinemia in neonates: a systematic review with meta-analysis. European Journal of Pediatrics 2023;182(9):3957–71.
Kemper AR, Newman TB, Slaughter JL, Maisels MJ, Watchko JF, Downs SM, et al. Clinical practice guideline revision: management of hyperbilirubinemia in the newborn infant 35 or more weeks of gestation. Pediatrics 2022;150(3):e2022058859.
Diala UM, Usman F, Appiah D, Hassan L, Ogundele T, Abdullahi F, et al. Global prevalence of severe neonatal jaundice among hospital admissions: a systematic review and meta-analysis. Journal of Clinical Medicine 2023;12(11):3738.
Puangkaew N, Hongto Y, Ngernjum S. Neonatal jaundice pathway for pediatric outpatient. In: Laoprasitphon D, editor. Outstanding innovation: star-rated project 2016. Bangkok: P. A. Living; 2016:p. 499–503. (in Thai)
Huang Y, Chen L, Wang X, Zhao C, Guo Z, Li J, et al. Maternal knowledge, attitudes and practices related to neonatal jaundice and associated factors in Shenzhen, China: a facility-based cross-sectional study. BMJ Open 2022;12(8):e057981.
Bora Güneş N, Bakır E, İ̇ş M, Uzunkaya Öztoprak P. Impact of mobile technology-enhanced follow-up program for mothers with new-born babies on mothers’ anxiety, self-efficacy, and infant health. Journal of Community Health Nursing 2023;40(2):106-18.
Olusanya BO, Kaplan M, Hansen TW. Neonatal hyperbilirubinaemia: a global perspective. Lancet Child & Adolescent Health 2018;2(8):610–20.
Chiwanon N. Nursing care of low birth weight infants. Chiang Mai: Wanida Printing;2022. (in Thai)
Alfouwais NM, Seada LS, Alahmadi RY, Alassiri AA, Alenazi AA, Aljuaeed MS. Assessment of knowledge, attitude and practice of Saudi parents towards neonatal jaundice (NNJ): a cross-sectional study. The Egyptian Journal of Hospital Medicine 2018;70(9):1686–94.
Khurshid F, Rao SP, Sauve C, Gupta S. Universal screening for hyperbilirubinemia in term healthy newborns at discharge: a systematic review and meta-analysis. Journal of Global Health 2022;12:12007.
Vanichayasetthakul W. Prevalence and factors related to term neonatal hyperbilirubinemiain Pathum Thani Hospital. The Medical Journal of Regions 4-5 2022;41(1):633–44. (in Thai)
van der Geest BA, de Mol MJ, Barendse IS, de Graaf JP, Bertens LC, Poley MJ, et al. Assessment, management, and incidence of neonatal jaundice in healthy neonates cared for in primary care: a prospective cohort study. Scientific reports 2022;12(1):14385.
Nizam MA, Alvi AS, Hamdani MM, Lalani AS, Sibtain SA, Bhangar NA. Efficacy of double versus single phototherapy in treatment of neonatal jaundice: a meta-analysis. European journal of pediatrics 2020;179:865–74.
Obeagu EI, Katya MC. A systematic review on physiological jaundice: diagnosis and management of the affected neonates. Madonna University Journal of Medicine and Health Science 2022;2(3):25–41.
Kuitunen I, Kiviranta P, Sankilampi U, Renko M. Ursodeoxycholic acid as adjuvant treatment to phototherapy for neonatal hyperbilirubinemia: a systematic review and meta-analysis. World Journal of Pediatrics 2022;18(9):589–97.
Phongphatthaphon R. The effect of the nursing program for phototherapy-treated jaundiced infants on the phototherapy treatment duration and the events of disagreeing to be treated with phototherapy treatment, postpartum ward at Phra Nakhon Si Ayutthaya hospital. Journal of preventive medicine association of Thailand 2018;8(1):62–71. (in Thai)
Afifi Mohamed H, Ibrahim Khalifa M, Rabie Abdel-Sadik B, Nabawy El-aasar H. Maternal coping with hospitalization of neonates at intensive care unit. Journal of Nursing Science Benha University 2022;3(1):374–83.
Li X, Zhang Y, Ye Z, Huang L, Zheng X. Development of a mobile application of internet-based support program on parenting outcomes for primiparous women. International Journal of Environmental Research and Public Health 2021;18(14):7354.
Asefa GG, Gebrewahid TG, Nuguse H, Gebremichael MW, Birhane M, Zereabruk K, et al. Determinants of neonatal jaundice among neonates admitted to neonatal intensive care unit in public general hospitals of central zone, Tigray, Northern Ethiopia, 2019: a case-control study. BioMed Research International 2020;2020(1):4743974.
Kalasin J, Siripul P, Khunlan TS. Effect of a maternal perceived self-efficacy enhancement program on perceived self-efficacy, caring behavior for preterm infants with hyperbilirubinemia, receiving phototherapy and infants’ serum bilirubin levels. Journal of Nursing and Health Care 2020;38(3):129–38. (in Thai)
Zhu C, Xu X, Zhang W, Chen J, Evans R. How health communication via TikTok makes a difference: a content analysis of Tik Tok accounts run by Chinese provincial health committees. International Journal of Environmental Research and Public Health 2020;17(1):192.
Liu R, Yang T, Deng W, Liu X, Deng J. What drives the influence of health science communication accounts on tiktok? a fuzzy-set qualitative comparative analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health 2022;19(21):13815.
McCashin D, Murphy CM. Using TikTok for public and youth mental health - a systematic review and content analysis. Clinical Child Psychology and Psychiatry 2023;28(1):279–306.
Xiuwen Z, Razali AB. An overview of the utilization of TikTok to improve oral english communication competence among EFL undergraduate students. Universal Journal of Educational Research 2021;9(7):1439–51.
Carter PN, Hall EE, Ketcham CJ, Ahmed OH. Not just for dancing? A content analysis of concussion and head injury videos on TikTok. Frontiers in Sports and Active Living 2021;3:692613.
Basch CH, Donelle L, Fera J, Jaime C. Deconstructing TikTok videos on mental health: cross-sectional, descriptive content analysis. JMIR Formative Research 2022;6(5):e38340.
Bandura A. Self-efficacy in changing societies. UK: Cambridge University Press;1997.
Seesanae P, Punthmatharith B. Effects of perceived self-efficacy enhancement program via line official account on perceived self-efficacy, caring behaviors of mothers, and serum bilirubin of newborns with jaundice. The Journal of Thailand Nursing and Midwifery Council 2023;38(1):143–56. (in Thai)
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2025 วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่ผลงานที่ตีพิมพ์ห้ามผู้ใดนำบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพไปเผยแพร่ในลักษณะต่าง ๆ ดังนี้ การนำบทความไปเผยแพร่ออนไลน์ การถ่ายเอกสารบทความเพื่อกิจกรรมที่ไม่ใช่การเรียนการสอน การส่งบทความไปตีพิมพ์เผยแพร่ที่อื่น ยกเว้นเสียแต่ได้รับอนุญาตจากวารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ
