การพัฒนารูปแบบการพยาบาลเพื่อส่งเสริมการควบคุมระดับน้ำตาลในผู้ป่วยเบาหวาน ประเภทที่ 2 ในหน่วยบริการปฐมภูมิ อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการพัฒนารูปแบบการพยาบาลเพื่อส่งเสริมการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวานประเภทที่ 2 ในหน่วยบริการปฐมภูมิ โดยใช้แนวคิดการจัดการสุขภาพตนเอง พื้นที่ศึกษา คือ หน่วยบริการปฐมภูมิ 4 แห่ง ในอำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม ผู้ร่วมวิจัย คือ ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด มากกว่า 9 มก.% จำนวน 61 คน การวิจัยแบ่งเป็น 3 ระยะ คือ 1) ระยะเตรียมการ 2) ระยะพัฒนารูปแบบ และ 3) ระยะประเมินผล ดำเนินการวิจัยระหว่าง เดือน กรกฎาคม 2565 - กุมภาพันธ์ 2566 เก็บรวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียนหน่วยบริการปฐมภูมิ และฐานข้อมูลจากกระทรวงสาธารณสุข เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม และบันทึกการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาด้วย ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการพยาบาลในการส่งเสริมการจัดการสุขภาพตนเองของผู้ป่วยเบาหวานประเภทที่ 2 ประกอบด้วย 8 กิจกรรม คือ 1.สำรวจข้อมูล วิเคราะห์สถานการณ์และค้นหาปัญหาผู้ป่วยรายพื้นที่ 2.ประชุมปรึกษาคณะทำงานเพื่อคัดเลือกพื้นที่และหาแนวทางแก้ไขปัญหา 3.จัดตั้งคลินิกเบาใจ ไตดี รวมทั้งจัดกิจกรรมให้คำปรึกษาและตั้งเป้าหมาย 4.เฝ้าระวังการดูแลตนเองของผู้ป่วยโดยใช้สมุดประจำตัว 5.เยี่ยมบ้านติดตามดูแลตนเองของผู้ป่วยและญาติ 6.นัดติดตามผลการดูแลจากภาวะสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วย 7.ประเมินและสรุปผลการดูแลตนเอง สรุปผลการดำเนินงาน และ 8.ถอดบทเรียนและแก้ไขปรับปรุงภายหลังการนำรูปแบบการพยาบาลที่พัฒนาไปทดลองใช้ พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ (จำนวน 44 คน คิดเป็นร้อยละ 72.13) มีค่าคะแนนด้านปัจจัยความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานอยู่ในระดับมาก การรับรู้ภาวะสุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง (M=4.02, SD=0.15) และพฤติกรรมการดูแลตนเองอยู่ในระดับปานกลาง (M=3.64, SD=1.44) นอกจากนี้ ยังพบว่าส่วนใหญ่ (จำนวน 42 คน คิดเป็นร้อยละ 68.85) มีค่าน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือดลดลง