ความต้องการและการได้รับการดูแลด้านโภชนาการของผู้สูงอายุที่เข้ารับการรักษา ในหอผู้ป่วยอายุรกรรม โรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงพรรณนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความต้องการและการได้รับการดูแลด้านโภชนาการ ของผู้สูงอายุที่เข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยอายุรกรรมโรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โดยใช้กรอบ แนวคิดทฤษฎีการพยาบาลของโอเร็ม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่รับการรักษาในหอผู้ป่วยอายุรกรรม โรงพยาบาล ศรีนครินทร์ จำนวน 214 คน เก็บข้อมูลระหว่างเดือนพฤษภาคม 2563 ถึงเดือนตุลาคม 2565

เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย 1) เครื่องมือในการคัดกรอง ได้แก่ แบบทดสอบสมรรถภาพสมอง Abbreviated Mental Test และแบบคัดกรองโรคซึมเศร้า 2 คำถาม 2) เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ 2.1) แบบบันทึกข้อมูลทั่วไป ซึ่งรวมถึงข้อมูลภาวะสุขภาพ เช่น ดัชนีมวลกาย ความเสี่ยงด้านโภชนาการที่ประเมิน ด้วย Nutrition Alert Form และความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันพื้นฐาน 2.2) แบบประเมินความต้องการ และการได้รับการดูแลด้านโภชนาการในผู้สูงอายุที่ในโรงพยาบาล ที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นจากการทบทวนวรรณกรรม และแนวคิดของ European Society for Clinical Nutrition and Metabolism เครื่องมือวิจัยนี้ผ่านการตรวจสอบโดย ผู้ทรงคุณวุฒิ 5 ท่าน ได้ค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหา 0.93 ตรวจสอบความเที่ยงของเครื่องมือได้ค่าสัมประสิทธิ์ แอลฟาครอนบาคในส่วนแบบสอบถามความต้องการการดูแลด้านโภชนาการและแบบสอบถามการได้รับการดูแล ด้านโภชนาการเป็น 0.88 และ 0.91 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา วิเคราะห์ ความแตกต่างของความต้องการฯ และการได้รับการดูแลฯ ด้วยสถิติ Wilcoxon Signed Rank Test

ผลการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุมีความต้องการด้านโภชนาการโดยรวมในระดับมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย 4.55±0.25) และการได้รับการดูแลด้านโภชนาการโดยรวมในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย 3.96±0.19) ด้านที่ต้องการ การดูแลมากที่สุด คือ การประเมินก่อนการรับประทานอาหาร ขณะที่ด้านที่ได้รับการดูแลมากที่สุด คือ การให้ ความช่วยเหลือก่อน/ขณะ/หลังรับประทานอาหาร และด้านที่ได้รับการดูแลน้อยที่สุด คือ สิ่งแวดล้อมในการ รับประทานอาหาร เมื่อเปรียบเทียบความต้องการและการได้รับการดูแลด้านโภชนาการ พบว่าด้านที่มีความ ต้องการฯ ไม่แตกต่างจากการได้รับการดูแลฯ คือ เวลาในการรับประทานอาหาร (p=1.00) และการให้ความ ช่วยเหลือก่อน/ขณะ/หลังรับประทานอาหาร (p=0.08) ขณะที่ความต้องการฯ 7 ด้าน มากกว่าการได้รับการดูแลฯ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) ได้แก่ การประเมินก่อนการรับประทานอาหาร การดูแลอาการที่มีผลต่อการ รับประทานอาหาร รายการอาหารแต่ละมื้อ ลักษณะของอาหารที่จัด การจัดอุปกรณ์การรับประทานอาหาร สิ่งแวดล้อมในการรับประทานอาหาร และคำแนะนำ

ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า แม้ผู้สูงอายุจะได้รับการดูแลฯ ในระดับมาก แต่ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการฯ บุคลากรและสถานพยาบาล จึงควรเพิ่มระดับการดูแลฯ ให้สอดคล้องกับความต้องการการดูแลด้านโภชนาการสำหรับ ผู้สูงอายุที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล โดยเฉพาะอย่างยิ่งการจัดสิ่งแวดล้อมสำหรับการรับประทานอาหารที่ดี