รูปแบบการจัดการความรู้ด้านการดูแลตนเองสำหรับผู้สูงอายุของชุมชนนักปฏิบัติ

บทคัดย่อ

         การวิจัยแบบมีส่วนร่วมนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินผลลัพธ์ของรูปแบบการจัดการความรู้ด้านการดูแลตนเองสำหรับผู้สูงอายุของชุมชนนักปฏิบัติ กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไปในตำบลจอมทอง อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลกจำนวน 90 คน ดำเนินการคัดเลือกแบบเจาะจง ระยะเวลาการเก็บข้อมูลวิจัย 6 เดือน เครื่องมือวิจัย ประกอบด้วย 1) แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง 2) แบบบันทึกคลังความรู้ และ 3) แบบวัดความตระหนักรู้ และ 4)แบบประเมินพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ ค่าดัชนีความตรงเนื้อหา (CVI) เท่ากับ 0.87, 1.00, 0.85 และ 0.94 ตามลำดับ

วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติเชิงพรรณาและสถิติทดสอบค่าทีคู่ (paired sample t-test) และข้อมูลเชิงคุณภาพ ใช้เทคนิคการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (content analysis) และสรุปความแบบอุปนัย ผลการศึกษา พบว่า ผลการจัดการความรู้ได้ชุมชนนักปฏิบัติ 6 กลุ่ม และได้แนวปฏิบัติที่ดีในการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ จำนวน 6 แนวปฏิบัติ ประกอบด้วย แนวปฏิบัติที่ดีด้านอาหาร อารมณ์ ออกกำลังกาย อโรคยา อนามัยสิ่งแวดล้อม และด้านอบายมุข สำหรับความตระหนักรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ พบว่า คะแนนเฉลี่ยความตระหนักรู้ในการดูแลตนเองของผู้สูงอายุทุกด้านเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.001) พฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<.050) โดยพฤติกรรมการดูแลตนเองด้านการออกกำลังกายเพิ่มขึ้นอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ   

         ผลการวิจัยครั้งนี้ สามารถนำกระบวนการจัดการความรู้ไปใช้เป็นแนวทางในการส่งเสริมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ รวมถึงการสร้างความตระหนักรู้และการปรับพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุให้เกิดสุขภาพดี และกระบวนการจัดการความรู้สามารถสร้างแนวปฏิบัติที่ดีให้เกิดขึ้นในชุมชนจากชุมชน