ภาพสะท้อนทางความคิดต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคมะเร็งเต้านมของผู้หญิงอีสานที่เป็นโรคมะเร็งเต้านม: กรณีศึกษาในจังหวัดนครพนมและสกลนคร

ผู้แต่ง

  • ดวงใจ บุญคง วิทยาลัยพยาบาลบรมราชนนีนครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม
  • ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.เพ็ญศิริ ดำรงภคภากร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีนครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม
  • กุลพิธาน์ จุลเสวก วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีนครพนม มหาวิทยาลัยนครพนม

คำสำคัญ:

ผู้หญิงอีสาน, มะเร็งเต้านม, ภาพสะท้อนทางความคิดต่อการเจ็บป่วย, วัฒนธรรม

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพแบบปรากฎการณ์วิทยานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาพสะท้อนทางความคิดต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคมะเร็งเต้านมของผู้หญิงอีสาน เลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง ได้แก่ ผู้หญิงที่อาศัยอยู่ในเขตจังหวัดนครพนมและสกลนครที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งเต้านม จำนวน 18 ราย เก็บข้อมูลโดยวิธีการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วมและสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิธีการวิเคราะห์ใจความหลัก (Thematic analysis) ผลการศึกษาพบว่าผู้หญิงอีสานสะท้อนภาพทางความคิดตามประสบการณ์ที่มีต่อโรคมะเร็งเต้านม ดังนี้ “ก้อนในนม” อธิบายลักษณะทั่วไป ในขณะที่ “เกิดจากกินหรือกรรม” แสดงถึงสาเหตุของมะเร็งเต้านม ส่วนช่วงเวลาของการเป็นมะเร็งเต้านมสะท้อนภาพ “ดำรงอยู่หรือจากไป” ผู้ให้ข้อมูลอธิบายการรักษาและควบคุมมะเร็งเต้านมว่าเป็นการ “คงไว้ซึ่งสองแรงประสาน” และ สุดท้าย “พบพานชีวิตที่เปลี่ยนแปร” เป็นสัญญาณของผลสืบเนื่องจากความเจ็บป่วย

ผลการศึกษานี้ทำให้ได้ข้อมูลที่จะช่วยให้พยาบาลและบุคลากรทีมสุขภาพอื่นๆ เกิดความเข้าใจภาพสะท้อนทางความคิดต่อมะเร็งเต้านมตามประสบการณ์ของผู้หญิงอีสานจังหวัดนครพนม และสกลนคร ที่เผชิญกับความเจ็บป่วยด้วยโรคดังกล่าว อันจะเป็นประโยชน์ต่อการออกแบบกิจกรรมเพื่อป้องกัน ตรวจคัดกรอง และรักษาโรคมะเร็งเต้านมในผู้หญิงอีสานตามบริบทสังคมวัฒนธรรมที่เหมาะสมต่อไป

References

World Health Organization. Latest world cancer statistics global cancer burden rises to 14.1 million new cases in 2012: Marked increase in breast cancers must be addressed. [Online]. 2013 [Cited 2014 Jun 7]. Available form: http: //www.iarc.fr/en/media-centre/pr/2013/pdfs/pr223_E.pdf

Strategy and Planning Division Ministry of Public Health. Public health statistics A.D. 2019; 2019 [cite 2019 Oct 11]. Available from strategy and planning division web site: https://bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/statistic62.pdf. (in Thai)

National Cancer Institute. Hospital-based cancer registry A.D. 2019; 2020 [cite 2020 Oct 5]. Available from http://www.nci.go.th/th/cancer_record/cancer_rec1.html. (in Thai)

American cancer society. Breast cancer. [Online] 2014 [Cited 2014 Jun 7]. Available form: http://www.cancer.org/cancer/breastcancer/detailedguide/breast-cancer-signs-symptoms

Gradishar WJ, Anderson BO, Abraham J, Aft R, Agnese D, Allison KH, et al. Breast cancer, version 3.2020, NCCN clinical practice guidelines in oncology. Journal of the National Comprehensive Cancer Network 2020; 18(4): 452-78.

Khumkom S. Coping experience of patients with breast cancer. Thai Red Cross Nursing Journal 2019; 12(1): 151-76. (in Thai)

Leventhal H, erenz DR, Steele DS. Illness representations and coping with health threats. In: Baum A, Singer JE, editors. Handbook of psychology and health. IV. New York; Erlbaum: 1984: p. 221–52.

Leventhal H, Diefenbach M. The active side of illness cognition. In: Skelton J, Croyle R, editors. Mental representation in health and illness. New York; Springer-Verlag: 1991. pp. 247–72

Donovan HS, Ward S. A representational approach to patient education. J Nurs Scholarsh 2001; 33(3): 211-6.

Donovan HS, Ward SE, Song MK, Heidrich SM, Gunnarsdottir S, Phillips CM. An update on the representational approach to patient education. J Nurs Scholarsh 2007; 39(3): 259-65.

Karabulutlu EY, Avcı İA, Karayurt Ö, Gürsoy A, Köşgeroğlu N, Tuna A, et al. Evaluation of illness perception of women with breast cancer in Turkey. European Journal of Breast Health 2019; 15(2): 98.

Shah NM, Nan BLT, Hui NY, Islahudin FH, Hatah EM. Knowledge and perception of breast cancer and its treatment among Malaysian women: Role of religion. Tropical Journal of Pharmaceutical Research 2017; 16(4): 955-62.

Chirawatkul S. Qualitative study in nursing. Bangkok: Witthayaphat; 2012. (in Thai)

Leventhal H, Meyer D, Nerenz D. The common-sense representation of illness danger. In: Rachman S, editor, Contributions to medical psychology. New York: Pergamon Press; 1980. p. 7-30.

Prommasaka Na Sakonnakhon N, Koteprom J, Thong-on R, Kaewkerd O. The Relationship between Perception of Breast Cancer Risk and Breast Cancer Screening Behavior of Women in the Thai-Vietnamese village, Nakhon Phanom province. Journal of Humanities and Social Sciences Nakhon Phanom University; 2019; 9(1): 84-91. (in Thai)

Pagani O, Senkus E, Wood W, Colleoni M, Cufer T, Kyriakides S, et al. International guidelines for management of metastatic breast cancer: Can metastatic breast cancer be cured? J Natl Cancer Inst 2010; 102(7): 456-63.

Jitcure S, Chantawong C, Krungkripetch. Effects of motivation program on breast self examination of early adult females in Khlung municipality, Khlung dIstrict, Chanthaburi province. JPMC 2017; 34(1): 40-53. (in Thai)

National Cancer Institute Department of Medical Services. Service plan A.D. 2018 – 2022. [Internet]. 2021 [Cited 2021 Jun 7]. Available form: http://tcb.nci.go.th/CWEB/files/ ServicePlan61.pdf. (in Thai)

Yottavee W, Kaewkong N, LowThumma P, Chidnayee S, Chaiwongnakpun C, Tummee S, et al. Adaptation of woman with breast cancer. Boromarajonani College of Nursing, Uttaradit Journal 2019; 11(2): 272-83. (in Thai)

Kugbey N, Asante KO, Meyer-Weitz A. Illness perception and coping among women living with breast cancer in Ghana: An exploratory qualitative study. BMJ open 2020; 10(7): e033019.

Phothidara Y, Dumrongpakapakorn P, Panput A, Phoomphit C, Nakbun S. Health care providers’ authoritative knowledge: Patients’ choices and rights perceived by Isan women living with breast cancer. Journal of Nursing and Health Care 2014; 32(3): 6-13. (in Thai)

Hopman P, Rijken M. Illness perception of cancer patients: Relationships with illness characteristics and coping. Psychooncology. 2015;24(1):11-8. doi:10.1002/pon.3591.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2021-12-29