ประสิทธิผลของดนตรีบำบัดตามแนวมนุษยนิยมในการบำบัดผู้ป่วยที่มีภาวะซึมเศร้าหลังโรคหลอดเลือดสมอง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของดนตรีบำบัดตามแนวมนุษยนิยม ที่มีต่อการลดภาวะซึมเศร้าหลังโรคหลอดเลือดสมอง โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัย แบบกรณีเดี่ยว (ABAB Single-case designs) ผู้เข้าร่วมวิจัย คือผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีภาวะซึมเศร้าหลังโรคหลอดเลือดสมอง และเข้ารับการรักษาตัวในหอผู้ป่วยเวชศาสตร์ฟื้นฟู 5 โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย 1) แบบประเมินภาวะซึมเศร้า Thai Geriatric Depression Scale 2) วัดระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลในน้ำลายด้วย High Performance Liquid Chromatography การทดลองแบ่งออกเป็น 2 ระยะ ได้แก่ 1) ระยะเส้นฐาน 2) ระยะกิจกรรมดนตรีบำบัด ประกอบด้วย การฟังเพลง (Music Listening) การเล่นดนตรีอิสระไปด้วยกัน (Improvisation) การวิเคราะห์เพลง (Song analysis) และดนตรีเพื่อความผ่อนคลาย (Music for relaxation) ใช้ช่วงเวลา 15.00 – 16.00 น. ทุกวันติดต่อกัน รวม 12 ครั้ง

ผลการวิจัยพบว่า คะแนนภาวะซึมเศร้ามีแนวโน้มที่ลดลงอย่างต่อเนื่อง โดยมีค่าเฉลี่ย 15.33 คะแนนเมื่อเริ่มระยะกิจกรรมดนตรีบำบัด และมีค่าเฉลี่ย 09.33 คะแนนเมื่อการทดลองเสร็จสิ้น สำหรับระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลในน้ำลาย ก่อนการทดลองวัดได้ 0.165 µg/dL และหลังการทดลองวัดได้ 0.131 µg/dL จะเห็นได้ว่าค่าระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งสอดคล้องกับผลคะแนนภาวะซึมเศร้า

จึงเห็นได้ว่า ดนตรีบำบัดสามารถลดภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองได้ เพราะความสุนทรียภาพของดนตรีที่ทรงพลัง มีประสิทธิภาพในการกระตุ้นการตอบสนองทางอารมณ์ ให้ผู้ป่วยได้ปลดปล่อยอารมณ์ ความคิดของตนเอง เป็นแรงจูงใจให้เห็นศักยภาพในตัวเองอย่างแท้จริง และนำไปสู่ความผาสุขได้