โรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันที่สัมพันธ์กับโรคมะเร็ง: แนวทางการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมเพื่อการวินิจฉัยโรค

บทคัดย่อ

ปัจจุบันพบผู้ป่วยโรคสมองขาดเลือดที่ตรวจไม่พบสาเหตุถึงแม้ว่าจะได้รับการตรวจวินิจฉัยอย่างครบถ้วนแล้ว (cryptogenic stroke) ประมาณร้อยละ 25 ของผู้ป่วยโรคสมองขาดเลือดทั้งหมด โดยพบเป็นสาเหตุจากโรคมะเร็งประมาณร้อยละ 5-10 ด้วยความรู้ที่ก้าวหน้าขึ้นในปัจจุบันทำให้โรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันที่สัมพันธ์กับโรคมะเร็งได้รับการวินิจฉัยมากขึ้น จากเดิมซึ่งมักจะได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันประเภทไม่ทราบสาเหตุ การวินิจฉัยที่คลาดเคลื่อนดังกล่าว ส่งผลเสียให้ผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง และการวินิจฉัยต้นเหตุของโรค กล่าวคือ การสืบค้นโรคมะเร็งนั้นล่าช้าออกไป การเข้าใจถึงกลไกการเกิดโรคและแนวทางการสืบค้นเพื่อให้ได้มาซึ่งการวินิจฉัยโรคจึงมีความสำคัญ อันจะนำไปสู่การรักษาและการป้องกันการเกิดโรคซ้ำในระยะยาว การตรวจหาสาเหตุ ได้แก่ การตรวจเคมีในเลือด D-dimer, fibrinogen, hs-CRP ได้เข้ามามีบทบาทในการบ่งชี้สาเหตุของโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันที่สัมพันธ์กับโรคมะเร็ง โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่สาเหตุของการเกิดโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดยังไม่ชัดเจน การตรวจภาพถ่ายทางรังสีสมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าซึ่งมีลักษณะหลายรอยโรคในหลายขอบเขตของหลอดเลือดแดง (multiple lesions within multiple arterial territories) ช่วยให้พิจารณาถึงสาเหตุจากโรคมะเร็งมากขึ้น รวมไปถึงการสืบค้นหามะเร็งต้นเหตุของโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันด้วยการตรวจเพทซีที เพื่อตรวจดูการทำงานของอวัยวะภายในร่างกายในระดับโมเลกุล (FDG PET/CT) และการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ การเรียนรู้ของเครื่อง เพื่อใช้ในการจำแนกกลุ่มผู้ป่วยระหว่าง ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันที่สัมพันธ์กับโรคมะเร็งและผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันที่ไม่สัมพันธ์กับโรคมะเร็งซึ่งอยู่ในระหว่างการพัฒนานั้นย่อมนำไปสู่การวินิจฉัยโรคและการรักษาป้องกันที่ถูกต้องตามมา บทความนี้จะช่วยให้เกิดแนวทางการสืบค้นโรคที่นำไปสู่การวินิจฉัยโรคได้ดียิ่งขี้น