บทบาทของโรคหลอดเลือดต่อภาวะปริชานที่ถดถอยและโรคสมองเสื่อม
คำสำคัญ:
โรคหลอดเลือดสมอง, โรคสมองเสื่อม, โรคสมองเสื่อมจากโรคหลอดเลือดสมอง, ปัจจัยเสี่ยงโรคหลอดเลือดบทคัดย่อ
บทบาทของหลอดเลือดสมองต่อโรคสมองเสื่อมในบทความนี้จะกล่าวถึงความสัมพันธ์ของปัจจัยเสี่ยงโรคหลอดเลือดและรอยโรคหลอดเลือดสมองที่มีผลต่อปริชาน โรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน สูบบุหรี่ในช่วงวัยกลางคน (อายุ 45-64 ปี) จะสัมพันธ์กับการเกิดโรคสมองเสื่อมมากกว่าการมีปัจจัยเสี่ยงโรคหลอดเลือดดังกล่าวในช่วงสูงอายุ (อายุมากกว่า 65 ปี) และการมีปัจจัยเสี่ยงโรคหลอดเลือดหลายอย่างจะเพิ่มความเสี่ยงมากกว่าการพบปัจจัยเสี่ยงอย่างเดียว ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองร้อยละ 30 จะพบโรคสมองเสื่อมจากโรคหลอดเลือดสมองตามมา ดังนั้นควรประเมินปริชานในผู้ป่วยที่สงสัยว่ามีโรคสมองเสื่อมจากโรคหลอดเลือดสมอง โดยส่งตรวจหลังจากเป็นโรคหลอดเลือดสมองอย่างน้อย 3 เดือน เนื่องจากภาวะปริชานที่ถดถอยสามารถพบได้ในผู้ป่วยที่เพิ่งมีอาการโรคหลอดเลือดสมองและจะอาการดีขึ้นในเวลาต่อมา ในด้านของการป้องกันพบว่าการควบคุมปัจจัยเสี่ยงโรคหลอดเลือดบางประการในช่วงวัยกลางคนพบว่าจะลดความเสี่ยงของการพบภาวะปริชานถดถอยได้
เอกสารอ้างอิง
Zlokovic BV, Gottesman RF, Bernstein KE, Seshedri S, McKee A, Snyder H, et al. Vascular contributions to cognitive impairment and dementia (VCID): A report from the 2018 National Heart, Lung, and Blood Institute and National Institute of Neurological Disorders and Stroke Workshop. Alzheimer’s Dement. 2020;16(12):1714-33.
Dodge HH, Zhu J, Woltjer R, Nelson PT, Bennett DA, Cairn NJ, et al. Risk of incident clinical diagnosis of Alzheimer’s disease-type dementia attributable to pathology confirmed vascular disease. Alzheimers Dement. 2017;13(6):613-23.
Kapasi A, DeCarli C, Schneider JA. Impact of multiple pathologies on the threshold for clinically overt dementia. Acta Neuropathol. 2017;134(2):171-86.
Dichgans M, Zieteman V. Prevention of vascular cognitive impairment. Stroke. 2012;43(11): 3137-46.
Gottesman RF, Albert MS, Alonso A, Coker LH, Coresh J, Davis SM, et al. Associations between midlife vascular risk factors and 25-year incident dementia in the atherosclerosis risk in communities (ARIC) cohort. JAMA Neurol. 2017;74(10):1246-54.
Launer LJ, Ross GW, Petrovitch H, Masaki K, Foley D, White LR, et al. Midlife blood pressure and dementia: the Honolulu-Asia aging study. Neurobiol Aging. 2000;21(1):49-55.
Rawlings AM, Sharrett AR, Schneider AL, Coresh J, Albert M, Couper D, et al. Diabetes in midlife and cognitive change over 20 years: a cohort study. Ann Intern Med.2014;161(11):785-93.
Solomon A, Kivipelto M, Wolozin B, Zhou J, Whitmer RA. Midlife serum cholesterol and increased risk of Alzheimer’s and vascular dementia three decades laters. Dementia Geriatr Cogn Disord. 2009;28(1):75-80.
Marcum ZA, Walker R, Bobb JF, Sin M, Gray SL, Bowen JD, et al. Serum cholesterol and incident Alzheimer’s disease: Findings from the Adult Changes in Thought Study. J Am Geriatr Soc. 2018;66(12):2344-52.
Gottesman RF, Schneider AL, Zhou Y, Coresh J, Green E, Gupta N, et al. Association between midlife vascular risk factors and estimated brain amyloid deposition. JAMA. 2017;317(14):1443-50.
Iadecola C. The pathobiology of vascular dementia. Neuron. 2013;80(4):844-66.
Austin SA, Santhanam AV, Katusic ZS. Endothelial nitric oxide modulates expression and processing of amyloid precursor protein. Circ Res. 2010;107(12):1498-502.
Montagne A, Barnes SR, Sweeney MD, Halliday MR, Sagare AP, Zhao Z, et al. Blood-brain barrier breakdown in the aging human hippocampus. Neuron. 2015;85(2):296-302.
Wong EC, Chui HC. Vascular cognitive impairment and dementia. Continuum (Minneap Minn). 2022;28(3):750-80.
Iadecola C. The pathobiology of vascular dementia. Neuron. 2013;80(4):844-66.
Dharmasaroja PA, Assanasen J, Pongpakdee S, Jaisin K, Lolekha P, Phanasathit M, et al. Etiology of dementia in Thai patients. Dement Geriatr Cogn Dis Extra. 2021;11(1):64-70.
Sachdev P, Kalaria R, O’Brien J, Skoog I, Alladi S, Black SE, et al. Diagnostic criteria for vascular cognitive disorders: a VASCOG statement. Alzheimer Dis Assoc Dis. 2014;28(3):206-18.
Pendlebury ST, Rothwell PM. Prevalence, incidence, and factors associated with pre-stroke and post-stroke dementia: a systemic review and meta-analysis. Lancet Neurol. 2009;8(11):1006-18.
Dharmasaroja PA, Limwongse C, Charernboon T. Incidence and risk factors of vascular dementia in Thai stroke patients. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2020;29(8):104878.
Dharmasaroja PA. Temporal changes in cognitive function in early recovery phase of the stroke. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2021;30(10):106027.
Paradise MB, Sachdev PS. Vascular cognitive disorder. Semin Neurol. 2019;39(2):241-50.
Rapp SR, Gaussoin SA, Sachs BC, Chelune G, Supiano MA, Lerner AJ, et al. Intensive versus standard blood pressure control and domain specific cognitive function in SPRINT: a sub analysis of a randomized controlled trial. Lancet Neurol. 2020;19(11):899-907.
SPRINT MIND investigators for the SPRINT Research group; Williamson JD, Pajewski NM, Auchus AP, Bryan RN, Chelune G, Cheung AK, et al. Effect of intensive vs standard blood pressure control on probable dementia: a randomized clinical trial. JAMA. 2019;321:553-561.
SPRINT MIND investigators for the SPRINT Research group; Nasrallah IM, Pajewski NM, Auchus AP, Chelune G, Cheung AK, Cleveland ML, et al. Association of intensive vs standard blood pressure control with cerebral white matter lesions. JAMA. 2019;322:524- 534.
Streit S, Poortvliet RK, Gussekloo J. Lower blood pressure during antihypertensive treatment is associated with higher all-cause mortality and accelerated cognitive decline in the oldest-old. Data from the Leiden 85-plus study. Age and Ageing. 2018;47(4):545-50.
Giugliano RP, Mach F, Zavitz K, Kurtz C, Im K, Kanevsky E, et al. Cognitive function in a randomized trial of evolocumab. N Engl J Med. 2017;377(7):633-43.
Ngandu T, Lehtisalo J, Solomon A, Levalahti E, Ahtiluoto S, Antikainen R, et al. A 2 year multidomain intervention of diet, exercise, cognitive training, and vascular risk monitoring versus control to prevent cognitive decline in at-risk elderly people (FINGER): a randomized controlled trial. Lancet. 2015;385(9984):2255-63.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารสมาคมโรคหลอดเลือดสมองไทย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อความภายในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารสมาคมโรคหลอดเลือดสมองไทยเล่มนี้ ตลอดจนความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความเป็นของผู้นิพนธ์ ไม่เกี่ยวข้องกับกองบรรณาธิการแต่อย่างใด การนำเนื้อหา ข้อความหรือข้อคิดเห็นของบทความไปเผยแพร่ ต้องได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร ผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารเล่มนี้ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร
