ความสัมพันธ์ของแคนนาบินอยด์กับโรคหลอดเลือดสมอง

บทคัดย่อ

ในปัจจุบันมีการนำสารสกัดจากพืชกัญชาหรือแคนนาบินอยด์จากพืชกัญชา และแคนนาบินอยด์สังเคราะห์มาใช้ในทางการแพทย์มากขึ้น โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคทางระบบประสาทที่มีการศึกษาสนับสนุนค่อนข้างมากและมีข้อมูลยืนยันถึงประสิทธิภาพ ได้แก่ โรคลมชักที่ดื้อต่อยารักษามาตรฐาน โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็งที่มีอาการกล้ามเนื้อหดเกร็งรวมไปจนถึงการรักษาภาวะคลื่นไส้อาเจียนในผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัด เป็นต้น ทั้งนี้ในปัจจุบันยังมีการนำแคนนาบินอยด์ไปใช้ในทางด้านอื่นๆ เพื่อหวังผลทางการรักษาภาวะความเจ็บป่วยอื่นๆ หรือเพื่อผ่อนคลายและสันทนาการ จากรายงานอาการไม่พึงประสงค์ที่สามารถพบจากการได้รับ แคนนาบินอยด์ ได้แก่ อาการทางระบบประสาทส่วนกลาง อาการระบบทางเดินอาหาร จากการศึกษาของ Wolff และคณะรายงานอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งมีรายงานทั้งการเกิดหลอดเลือดสมองอุดตัน (Ischemic Stroke) หลอดเลือดสมองที่เป็นชั่วคราว (Transient Ischemic Attack) โดยรายงานกรณีศึกษาผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นรายงานในกลุ่มผู้ป่วยที่มีการใช้ส่วนประกอบของพืชกัญชามาเผาไฟและสูดดม โดยมากผู้ป่วยมีอายุน้อยและไม่มีประวัติโรคประจำตัวหรือปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองกลไกของการเกิดโรคหลอดเลือดสมองอุดตัน ที่นำมาอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างแคนนาบินอยด์กับการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง ได้แก่ ผลต่อการเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ เพิ่มความดันโลหิต กระตุ้นกระบวนการเกาะกลุ่มกันของเกล็ดเลือด และทำให้เกิดภาวะหดเกร็งของหลอดเลือด โดยเฉพาะหลอดเลือดสมอง ซึ่งเป็นผลมาจากฤทธิ์ของแคนนาบินอยด์ต่อการทำงานที่ตัวรับแคนนาบินอยด์ชนิดที่ 1 ส่วนในแง่ของประโยชน์ของการนำแคนนาบินอยด์เพื่อใช้รักษาโรคหลอดเลือดสมองอุดกั้นนั้น ปัจจุบันยังไม่มีการศึกษาทางคลินิก การศึกษามีเพียงในหลอดทดลองและสัตว์ทดลองเท่านั้น โดยมีผลเพื่อช่วยชะลอหรือลดการตายของเซลล์สมองภายหลังการขาดเลือด