การประเมินการฉายรังสีแก่หัวใจ และปอด สำหรับการฉายรังสีมะเร็งเต้านมด้านซ้ายด้วยเทคนิคหายใจเข้าลึกสุดและกลั้นใจนิ่ง
คำสำคัญ:
maximum heart distance (MHD), central lung distance (CLD), deep inspiration breath hold (DIBH), breast cancerบทคัดย่อ
หลักการและเหตุผล การฉายรังสีสำหรับมะเร็งเต้านมข้างซ้ายอาจทำให้หัวใจ และปอดได้รับรังสีไม่เป็นไปตามแผนการรักษา เนื่องจากการหายใจทำให้เกิดความคลาดเคลื่อนของตำแหน่งหัวใจ และปอด เกินเข้ามาในขอบเขตของลำรังสี
วัตถุประสงค์ เพื่อประเมินการฉายรังสีแก่หัวใจ และปอด สำหรับมะเร็งเต้านมข้างซ้ายด้วยเทคนิคการหายใจเข้าลึกสุดและกลั้นใจนิ่ง (Deep inspiration breath hold: DIBH) และการหายใจเข้า-ออก ตามปกติ (free breath) โดยดูจากความคลาดเคลื่อนระยะห่างมากที่สุดของหัวใจ (Maximum heart distance: MHD) และระยะห่างของปอดจากขอบหลังของลำรังสีบริเวณแนวกึ่งกลางลำรังสี (Central lung distance: CLD) ในระหว่างการฉายรังสีเปรียบเทียบกับข้อมูลภาพจากวันจำลองการรักษา
วัสดุและวิธีการ ทำการจำลองการรักษาผู้ป่วยมะเร็งเต้านมข้างซ้าย ณ สาขารังสีรักษาและมะเร็งวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ จำนวน 23 ราย แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ ใช้เทคนิคการฉายรังสีแบบหายใจปกติ (8 ราย) และใช้เทคนิคการฉายรังสีแบบหายใจเข้าลึกสุดและกลั้นใจนิ่ง (15 ราย) จากนั้นวางแผนการรักษาโดยกำหนดขอบเขตลำรังสีแบบมาตรฐานในแนวแทยงลำตัวผู้ป่วย แล้วให้นักรังสีการแพทย์ผู้มีประสบการณ์จำนวน 2 คน ทำการวัดระยะ MHD และ CLD จากภาพ Digitally reconstructed radiograph (DRR) ณ วันจำลองการรักษา เปรียบเทียบกับ MHD และ CLD จากภาพถ่ายอิเล็กทรอนิกส์เฉลี่ย 5-7 ครั้ง ตลอดระยะเวลาในการฉายรังสี
ผลการศึกษา การอ่านค่า MHD และ CLD โดยนักรังสีการแพทย์จำนวน 2 คน แบบอิสระต่อกันพบว่า ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ (p-value < 0.05) โดยการฉายรังสีผู้ป่วยด้วยเทคนิค DIBH และการฉายรังสี free breath ให้ค่าเฉลี่ย MHD และ CLD ไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ อีกทั้งไม่พบความแตกต่างของ MHD และ CLD ระหว่างวันที่จำลองการฉายรังสี และวันที่ฉายรังสีจริง
สรุปผลการศึกษา ไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิตของ MHD และ CLD ระหว่างการฉายรังสีด้วยเทคนิค DIBH เมื่อเปรียบเทียบกับการฉายรังสี free breath และระหว่างวันที่จำลองการฉายรังสีเปรียบเทียบกับวันที่ฉายรังสีจริง
เอกสารอ้างอิง
Laoitthi P, Parinyanitikul N. Breast cancer: Epidemiology, prevention and screening recommendations. Chula Med J. 2016;60:497-507.
พันทิวา อุณห์ศิริ. การฉายรังสีระหว่างผ่าตัดด้วยเครื่อง INTRABEAM สำหรับผู้ป่วยมะเร็งเต้านม. J Thai Assoc Radiat Oncol. 2016;22:34-8.
Algara M, Arenas M, Bayo DDlPE, Muñoz J, Carceller JA, Salinas J, et al. Radiation techniques used in patients with breast cancer: results of a survey in Spain. Rep Pract Oncol Radiother. 2012;17:122-8.
Kestin LL, Sharpe MB, Frazier RC, Vicini FA, Yan D, Matter RC, et al. Intensity modulation to improve dose uniformity with tangential breast radiotherapy: initial clinical experience. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2000;48:1559-68.
Vicini FA, Sharpe M, Kestin L, Martinez A, Mitchell CK, Wallace MF, et al. Optimizing breast cancer treatment efficacy with intensity-modulated radiotherapy. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2002;54:1336-44.
Oonsiri P, Saksornchai K, Suriyapee S. Plan evaluation of intensity modulated radiation therapy and volumetric modulated arc therapy in bilateral breast irradiation with 3-isocenter technique. J Assoc Med Sci. 2018;51:81-4.
Latty D, Stuart KE, Wang W, Ahern V. Review of deep inspiration breath‐hold techniques for the treatment of breast cancer. J Med Radiat Sci. 2015;62:74-81.
Smyth LM, Knight KA, Aarons YK, Wasiak J. The cardiac dose‐sparing benefits of deep inspiration breath‐hold in left breast irradiation: a systematic review. J Med Radiat Sci. 2015;62:66-73.
Mast ME, van Kempen-Harteveld L, Heijenbrok MW, Kalidien Y, Rozema H, Jansen WP, et al. Left-sided breast cancer radiotherapy with and without breath-hold: Does IMRT reduce the cardiac dose even further? Radiother Oncol. 2013;108:248-53.
Swanson T, Grills I, Ye H, Entwistle A, Teahan M, Letts N, et al. Six-year experience routinely utilizing moderate deep inspiration breath-hold (mDIBH) for the reduction of cardiac dose in left-sided breast irradiation for patients with early stage or locally advanced breast cancer. Am J Clin Oncol 2013;36:24.
Goody R, O’Hare J, McKenna K, Dearey L, Robinson J, Bell P, et al. Unintended cardiac irradiation during left-sided breast cancer radiotherapy. Br J Radiol. 2013;86:20120434.
Topolnjak R, Sonke J-J, Nijkamp J, Rasch C, Minkema D, Remeijer P, et al. Breast patient setup error assessment: comparison of electronic portal image devices and cone-beam computed tomography matching results. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2010;78:1235-43.
van Haaren P, Claassen-Janssen F, van de Sande I, Boersma L, van der Sangen M, Hurkmans C. Heart position variability during voluntary moderate deep inspiration breath-hold radiotherapy for breast cancer determined by repeat CBCT scans. Phys Med. 2017;40:88-94.
Skyttä T, Kapanen M, Laaksomaa M, Peltola S, Haltamo M, Boman E, et al. Improving the reproducibility of voluntary deep inspiration breath hold technique during adjuvant left-sided breast cancer radiotherapy. Acta Oncol. 2016;55:970-5.
Kong F-M, Klein EE, Bradley JD, Mansur DB, Taylor ME, Perez CA, et al. The impact of central lung distance, maximal heart distance, and radiation technique on the volumetric dose of the lung and heart for intact breast radiation. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2002;54:963-71.
Oonsiri P, Wisetrinthong M, Chitnok M, Saksornchai K, Suriyapee S. An effective patient training for deep inspiration breath hold technique of left-sided breast on computed tomography simulation procedure at King Chulalongkorn Memorial Hospital. Radiat Oncol J. 2019;201-206.
Rong Y, Walston S, Welliver MX, Chakravarti A, Quick AM. Improving intra-fractional target position accuracy using a 3D surface surrogate for left breast irradiation using the respiratory-gated deep-inspiration breath-hold technique. PLoS One. 2014;9:e97933.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารมะเร็งวิวัฒน์ ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับ และบุคคลากรท่านอื่น ๆ ใน สมาคมฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
