ลักษณะทางรังสีวิทยาของมะเร็งปอดชนิด Bronchioloalveolar cell carcinoma ในเขตภาคเหนือ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อให้ทราบถึงอุบัติการณ์การเกิดมะเร็งปอดชนิด bronchioloalveolar carcinoma (BAC) ในเขต ภาคเหนือและลักษณะทางรังสีวิทยาของโรคนี้ วัสดุและวิธีการ: เมื่อได้รับการอนุมัติจากกรรมการของคณะฯ ให้ทำการศึกษาข้อมูลเริ่มจากปี พ.ศ. 2542 ถึง 2549 (8ปี) รวบรวมผู้ป่วยได้ 55 รายที่ได้รับการวินิจฉัยทางพยาธิวิทยาและคงเหลือเพียง 30 รายที่สามารถ ศึกษาภาพรังสีได้เป็นผู้ป่วยชาย 15 ราย และหญิง 15 ราย อายุเฉลี่ย 58.6 ปี (ระหว่างช่วงอายุ 39-77 ปี) นำมาศึกษา ลักษณะทางรังสีวิทยาที่พบและร้อยละของลักษณะทางรังสีดังกล่าว ผลการศึกษา: อุบัติการณ์การเกิดมะเร็งปอดชนิด BAC พบถึงร้อยละ 8.74 ของมะเร็งปอดชนิดปฐมภูมิ ทั้งหมดในเขตภาคเหนือ โดยพบลักษณะของก้อนเดี่ยวในปอดมากที่สุดถึงร้อยละ 36.67 พบ solitary airspace consolidation (pneumonic pattern) ร้อยละ 16.67 ในกลุ่มภาพรังสีทรวงอกที่พบพยาธิสภาพหลายชนิดนั้น กลุ่มที่มีก้อนในปอด เป็นลักษณะเด่นพบร้อยละ 30 ส่วนที่มี air consolidation เป็นลักษณะเด่นพบร้อยละ 16.67 ตำแหน่งที่พบก้อนใน ปอดส่วนใหญ่อยู่ที่ด้านนอก (periphery ร้อยละ 90.1) และมักพบเป็น low density area บนภาพรังสีทรวงอก (ร้อยละ 83.33) ลักษณะ pleural tail sign จะพบจากภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) เท่านั้น การศึกษาครั้งนี้พบว่าระยะ เวลาการดำเนินโรคจะช้า โดยมักเริ่มจากการเป็น scar มาก่อน ผู้ป่วยของเราตรวจ พบการแพร่กระจายไปยังกระดูก ซี่โครง กระดูกสันหลังและสมองด้วย สรุป: BAC ที่พบในเขตภาคเหนือมีลักษณะทางรังสีได้หลากหลาย ซึ่งส่วนใหญ่จะเห็นเป็นก้อนในปอด ตั้งแต่ ก้อนเดียวหรือหลายก้อน สามารถพบร่วมกับ consolidation ขนาดใหญ่และก้อนจำนวนมากกระจายอยู่ทั่วทั้ง ปอดได้ ลักษณะสำคัญทางรังสีที่เคยรายงานก่อนหน้านี้พบได้จากการศึกษานี้โดยเฉพาะลักษณะที่สำคัญคือ low density nodule และกระจายตัวทางด้านนอกของเนื้อปอด