Effects of Community Participatory in Health Promotion Intervention Development on Knowledge and Self-Care Behavior Among Patients with Diabetes: A Case Study at Talat Khwan-Subdistrict, Doi Saket District, Chiang Mai Province
คำสำคัญ:
การสร้างเสริมสุขภาพ, การมีส่วนร่วมของชุมชน, เบาหวาน, อาสาสมัครสาธารณสุข, พฤติกรรมการดูแลตนเอง, ความรู้บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียววัดผลก่อนและหลังการทดลองครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาผลของการมีส่วนร่วมในชุมชนในการพัฒนากิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพ ต่อความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวาน ตำบลตลาดขวัญ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ป่วยโรคเบาหวานจำนวน 20 คน ที่เข้าร่วมกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพที่จัดขึ้นโดยอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง คือ กิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่จัดโดย อสม. แกนนำสุขภาพ และเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานและพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวาน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณาและสถิติค่าที
ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่างที่เข้าร่วมกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพ มีคะแนนเฉลี่ยความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานเพิ่มขึ้นจาก 62.35 (SD. = 9.31) เป็น 67.55 (SD. = 10.27) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p < .001 และคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมดูแลตนเองเพิ่มขึ้น จาก 82.95 (SD. = 6.06) เป็น 89.55 (SD. = 5.69) ที่ p < .001
ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนากิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพ มีผลให้ผู้ป่วยโรคเบาหวานมีความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองที่เหมาะสมขึ้น ดังนั้น จึงควรมีการใช้รูปแบบนี้ในชุมชนอย่างต่อเนื่องและมีการประเมินผลการดำเนินงานระยะยาว รวมทั้งนำไปประยุกต์ใช้สำหรับการสร้างเสริมสุขภาพสำหรับโรคเรื้อรังอื่น และขยายผลไปยังชุมชนอื่นต่อไป
เอกสารอ้างอิง
เอกสารอ้างอิง
ปาณบดี เอกะจัมปกะ พูลสิน ศรีประยูร และศุภราภรณ์ ธรรมชาติ. รายงานสุขภาพคนไทยระดับเขต พ.ศ. 2555-2560. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชินอักษรการพิมพ์; 2018 [เข้าถึงเมื่อ 2563/8/1]. เข้าถึงได้จาก: https://kbphpp.nationalhealth.or.th/handle/123456789/21313
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. จำนวนและอัตราตายโรคไม่ติดต่อ พ.ศ 2559-2561 [ออนไลน์]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 2563/5/1]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thaincd.com/2016/mission3
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2557. กรุงเทพฯ: ศรีเมืองการพิมพ์. 2557.
กระทรวงสาธารณสุข. KPI กระทรวงสาธารณสุข: ร้อยละของผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ควบคุมได้ [ออนไลน์]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 2563/11/15]. เข้าถึงได้จาก: http://healthkpi.moph.go.th/kpi2/kpi-list/view/?id=169
โรงพยาบาลสร้างเสริมสุขภาพตำบลป่าแงะ. สรุปผลการดำเนินงานประจำปี โรงพยาบาลสร้างเสริมสุขภาพตำบลป่าแงะ ตำบลตลาดขวัญ อำเภอ ดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่. รายงานไม่ได้ตีพิมพ์; 2559.
ระพีพร วาโยบุตร, สุตรา พิมภา. การพัฒนาแนวทางการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวาน ชนิดที่ 2 โดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน บ้านหนองโดน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม. วารสารกองการพยาบาล [ออนไลน์]. 2557 [เข้าถึงเมื่อ 2563/4/12];41(2):72–83. เข้าถึงได้จาก https://digitaljournals.moph.go.th/tdj/index.php/JND/article/view/3038
รัถยานภิศ พละศึก เบญจวรรณ ถนอมชยธวัช และดลปภัฎ ทรงเลิศ. การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม: กระบวนการพัฒนาการสร้างเสริมสุขภาพชุมชนอย่างมีส่วนร่วม. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและสาธารณสุขภาคใต้ [ออนไลน์]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ 2563/4/12];5(1):211–23. เข้าถึงได้จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/scnet/article/view/112995
รุ่งฤดี อ่อนทา สุทธีพร มูลศาสตร์ และปาหนัน พิชยภิญโญ. การพัฒนารูปแบบการเยี่ยมบ้านแบบมีส่วนร่วมของพยาบาลวิชาชีพและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ [ออนไลน์]. 2559 [เข้าถึงเมื่อ 2563/4/12];34(4):19–27. เข้าถึงได้จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jnat-ned/article/view/76581
เบญจมาศ ถาดแสง และพีรนุช ลาเซอร์. การสร้างเสริมความเข้มแข็งของผู้ป่วย ครอบครัว และชุมชนในการดูแลสุขภาพผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงให้มีสุขภาพดีตามวิถีชุมชน ตำบลตลาดขวัญ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่. วารสารราชธานีนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2561;2(3):1–17.
ณรงค์ ด้วงปาน รัตน์ชนก ไตรวรรณ์ และกิตติพร เนาว์สุวรรณ. การพัฒนารูปแบบกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพสําหรับผู้สูงอายุ การเปลี่ยนผ่านจากภาวะติดบ้านไปสู่ติดสังคม ในจังหวัดสงขลา. วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ [ออนไลน์]. 2020 [เข้าถึงเมื่อ 2563/11/12];26(1):113–28. เข้าถึงได้จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jnorthnurse/article/download/242575/165590/
คณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. ประกาศคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง ธรรมนูญว่าด้วยระบบสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2552 [ออนไลน์]. 2552 [เข้าถึงเมื่อ 2563/11/11] เข้าถึงได้จาก: www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2552/E/175/57.PDF
สุมิตรพร จอมจันทร์ ธณัชช์นรี สโรบ นิตยา บุญลือ และเกศราภรณ์ ชูพันธ์. การพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการดูแลภาวะฉุกเฉิน ผู้สูงอายุที่เสพสุราตำบลดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ [ออนไลน์]. 2555 [เข้าถึงเมื่อ 2563/11/12];24(2):37–49. เข้าถึงได้จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jnorthnurse/article/download/196404/136532/
LeSeure P, Thatsaeng B. Pilot Testing a Coaching Strategy for Village Health Volunteers as Part of a Community Participation Model for Diabetes Health Promotion: A Study in a Rural Community in Chiang Mai, Thailand. College of Nursing and Health Science, University of Massachusetts; 2020. [Manuscript in preparation].
Burns, Grove SK. The practice of nursing research: conduct, critique, and utilization. 5th ed. St. Louis, MO.: Elsevier/Saunders; 2005.
Bloom BS, Krathwohl DR, Masia BB. Taxonomy of educational objectives: the classification of educational goals. New York: Longman; 1986.
จุฑาพงศ์ เตชะสืบ วราภรณ์ บุญเชียง และรังสิยา นารินทร์. การพัฒนารูปแบบการดูแลโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนสำหรับผู้ที่เป็นเบาหวาน. พยาบาลสาร 2563;47(2):111–21.
Kwon SC, Tandon SD, Islam N, Riley L, Trinh-Shevrin C. Applying a community-based participatory research framework to patient and family engagement in the development of patient-centered outcomes research and practice. Translational Behavioral Medicine [Online]. 2018 (cited 2020/3/1];8(5):683–91. Available from tps://academic.oup.com/tbm/article/8/5/683/4670837
Malmberg K, Raaijmakers J, Shiffrin R. 50 years of research sparked by Atkinson and Shiffrin (1968). Memory & Cognition [Online]. 2019 [cited 2020/11/30];47:561–74. Available from: https://doi.org/10.3758/s13421-019-00896-7.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมพยาบาลแห่งประเทศไทยฯ สาขาภาคเหนือ
เนื้อหาและข้อคิดเห็นใดๆ ที่ตีพิมพ์ในวารสารสมาคมพยาบาลฯ ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนเท่านั้น ผู้เขียนบทความต้องศึกษารายละเอียดหลักเกณฑ์การจัดทำต้นฉบับตามที่วารสารกำหนด และเนื้อหาส่วนภาษาอังกฤษต้องได้รับการตรวจสอบจากเจ้าของภาษามาแล้ว
