การเปรียบเทียบอัตราการเกิดรอยโรคภายในเยื่อบุสเควมัสขั้นสูง (high-grade Squamous Intraepithelial Lesion; HSIL) ระหว่างสตรีที่ติดเชื้อ HPV สายพันธุ์ 16/18 และ non 16/18
คำสำคัญ:
เอชพีวีสายพันธุ์ 16/18, เอชพีวี non-16/18, อัตราการเกิดรอยโรค HSIL, ปัจจัยเสี่ยงบทคัดย่อ
บทนำ: การติดเชื้อไวรัสเอชพีวี (HPV) โดยเฉพาะสายพันธุ์ 16 และ 18 เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อการเกิด รอยโรคภายในเยื่อบุสเควมัสระดับสูง (High-grade Squamous Intraepithelial Lesion; HSIL) บริเวณปากมดลูก อย่างไรก็ตาม การติดเชื้อสายพันธุ์อื่นที่ไม่ใช่ 16/18 (non-16/18) ก็สามารถนำไปสู่การเกิด HSIL ได้เช่นกัน โดยเฉพาะการติดเชื้อคงอยู่ ทั้งนี้ ข้อมูลเชิงประจักษ์เกี่ยวกับอัตราการเกิด HSIL และปัจจัยเสี่ยงในบริบทของประเทศไทยยังมีอยู่อย่างจำกัด จึงมีความจำเป็นต้องศึกษาต่อเพื่อสนับสนุนแนวทางการป้องกัน การตรวจคัดกรอง และการดูแลรักษาที่เหมาะสม
วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบอัตราการเกิด HSIL ระหว่างสตรีที่ติดเชื้อ HPV สายพันธุ์ 16/18 และ non-16/18 และเพื่อวิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับการเกิด HSIL
วิธีการศึกษา: การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง เก็บข้อมูลย้อนหลังจากสตรีที่ติดเชื้อ HPV ชนิดกลุ่มเสี่ยงสูงและได้รับการตรวจ Colposcopy ที่โรงพยาบาลสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ระหว่างปี พ.ศ. 2557–2567 รวมจำนวน 599 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา Chi-square test หรือ Fisher’s Exact test และ Binary Logistic Regression
ผลการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างมีอายุเฉลี่ย 47.45 ± 9.68 ปี โดยร้อยละ 40.57 อยู่ในช่วงอายุ 50–59 ปี พบว่า กลุ่มที่ติดเชื้อ HPV ชนิด 16/18 มีอัตราการเกิด HSIL ร้อยละ 47.69 ขณะที่กลุ่มที่ติดเชื้อชนิด non-16/18 มีอัตราร้อยละ 39.94 (p = 0.056) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิด HSIL อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ การไม่ใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด (AOR = 0.27, 95% CI = 0.18–0.38, p < 0.001), การที่สามีสูบบุหรี่ (AOR = 6.00, 95% CI = 3.67–9.81, p < 0.001) และการติดเชื้อ HIV (AOR = 2.62, 95% CI = 1.35–5.10, p = 0.005) โมเดลการวิเคราะห์มีความแม่นยำในการจำแนกกลุ่มที่มีและไม่มี HSIL อยู่ที่ร้อยละ 66.10 และมีค่า AuROC เท่ากับ 0.72 จัดอยู่ในระดับพอใช้ถึงดี
สรุป: การใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด การสูบบุหรี่ของสามี และการติดเชื้อ HIV มีความสัมพันธ์กับการเกิด HSIL อย่างมีนัยสำคัญ ส่วนการติดเชื้อ HPV non-16/18 แม้ไม่สัมพันธ์ทางสถิติอย่างชัดเจน แต่พบอัตรา HSIL สูง จึงควรได้รับการเฝ้าระวังเช่นกัน
เอกสารอ้างอิง
Wongpratate M, Bumrungthai S. Cervical cancer in Thailand: 2023 update. Obstet Gynecol Sci. 2024;67(3):261-269. doi: 10.5468/ogs.23277.
ICO/IARC Information Centre on HPV and Cancer. Thailand Human papillomavirus and related cancers, fact sheet 2023 [Internet]. Lyon: ICO/IARC; 2023 [cited 2025 Aug 15]. Available from: https://hpvcentre.net/statistics/reports/THA_FS.pdf
de Sanjosé S, Brotons M, Pavón MA. The natural history of human papillomavirus infection. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2018;47:2-13. doi: 10.1016/j.bpobgyn.2017.08.015.
World Health Organization. cervical cancer [Internet]. Geneva: World Health Organization; c2024 [updated 2024 Mar 5; cited 2025 Aug 14]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papillomavirus-(hpv)-and-cervical-cancer
Kipp B, Ulrich E, van Meegen C, Schwenzer T. Risk of cervical high-grade squamous intraepithelial neoplasia in cytologic negative and persistently high-risk human papillomavirus positive patients according to genotypes: a retrospective single center analysis. BMC Infect Dis. 2024;24(1):558. doi: 10.1186/s12879-024-09449-z.
Kim M, Park NJ, Jeong JY, Park JY. Multiple Human Papilloma Virus (HPV) Infections Are Associated with HSIL and Persistent HPV Infection Status in Korean Patients. Viruses. 2021;13(7):1342. doi: 10.3390/v13071342.
Zhao M, Zhou D, Zhang M, Kang P, Cui M, Zhu L, et al. Characteristic of persistent human papillomavirus infection in women worldwide: a meta-analysis. PeerJ. 2023;11:e16247. doi: 10.7717/peerj.16247.
Bruno MT, Valenti G, Cavallaro AG, Palermo I, Aiello T, Farina J, et al. Extended Genotyping to Stratify the Risk of CIN2+ in Women with Persistent HPV Infection, Negative Cytology and Type 3 Transformation Zone. Cancers (Basel). 2024;16(10):1816. doi: 10.3390/cancers16101816.
Hashim D, Engesæter B, Baadstrand Skare G, Castle PE, Bjørge T, Tropé A, et al. Real-world data on cervical cancer risk stratification by cytology and HPV genotype to inform the management of HPV-positive women in routine cervical screening. Br J Cancer. 2020;122(11):1715-23. doi: 10.1038/s41416-020-0790-1.
Xu HF, Liu Y, Luo YL, Zhao DM, Jia MM, Chen PP, et al. The Risk Stratification for Cervical Cancer and Precursors of Domestic HPV Testing With HPV 16/18 Genotyping in Women With NILM Cytology in CentralChina: A Cohort Study. Front Oncol. 2021;11:716762. doi: 10.3389/fonc.2021.716762.
van Smeden M, Moons KG, de Groot JA, Collins GS, Altman DG, Eijkemans MJ, et al. Sample size for binary logistic prediction models: Beyond events per variable criteria. Stat Methods Med Res. 2019;28(8):2455-74. doi: 10.1177/0962280218784726.
Vélez-Morón A, Andújar-Barroso RT, Allande-Cussó R, García-Iglesias JJ, Aquino-Cárdenas G, Gómez-Salgado J. Measuring anxiety and fear of Covid-19 among older people: psychometric properties of anxiety and fear of Covid-19 scale (AMICO) in Spain. BMC Public Health. 2022;22(1):1589. doi: 10.1186/s12889-022-13960-w.
Guo C, Zhan B, Li MY, Yue L, Zhang C. Association between oral contraceptives and cervical cancer: A retrospective case-control study based on the National Health and Nutrition Examination Survey. Front Pharmacol. 2024;15:1400667. doi: 10.3389/fphar.2024.1400667.
Bruni L, Albero G, Serrano B, Mena M, Collado JJ, Gómez D, et al. Human papillomavirus and related diseases in the world; Summary Report [Internet]. Lyon: ICO/IARC HPV Information Centre; c2023 [updated 2023 Mar 10; cited 2025 Aug 15]. Available from: https://hpvcentre.net/statistics/reports/XWX.pdf
Kang H. Sample size determination and power analysis using the G*Power software. J Educ Eval Health Prof. 2021;18:17. doi: 10.3352/jeehp.2021.18.17.
Yoo JG, Lee SJ, Nam EJ, No JH, Park JY, Song JY, et al. Clinical practice guidelines for cervical cancer: the Korean Society of Gynecologic Oncology guidelines. J Gynecol Oncol. 2024;35(2):e44. doi: 10.3802/jgo.2024.35.e44.
Luo Q, Zhang H, Zeng X, Han N, Ma Z, Luo H. HPV specificity and multiple infections and association with cervical cytology in Chongqing, China: a cross- sectional study. BMC Infect Dis. 2024;24(1):804. doi: 10.1186/s12879-024-09693-3.
Chainual A. Factors associated with abnormal histology in squamous intraepithelial lesions of the cervix and prediction probability of high-grade cervical lesions. Journal of Nakornping Hospital. 2021;12(2):19-31. [In Thai]
Malevolti MC, Maci C, Lugo A, Possenti I, Gallus S, Gorini G, et al. Second-hand smoke exposure and cervical cancer: a systematic review and meta-analysis. J Cancer Res Clin Oncol. 2023;149(15):14353-63. doi: 10.1007/s00432-023-04841-9.
Aguayo F, Muñoz JP, Perez-Dominguez F, Carrillo-Beltrán D, Oliva C, Calaf GM, et al. High-Risk Human Papillomavirus and Tobacco Smoke Interactions in Epithelial Carcinogenesis. Cancers (Basel). 2020;12(8):2201. doi: 10.3390/cancers12082201.
Pavone G, Marino A, Fisicaro V, Motta L, Spata A, Martorana F, et al. Entangled Connections: HIV and HPV Interplay in Cervical Cancer-A Comprehensive Review. Int J Mol Sci. 2024;25(19):10358. doi: 10.3390/ijms251910358.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 โรงพยาบาลนครพิงค์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของโรงพยาบาลนครพิงค์ จ.เชียงใหม่
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องบทความในวารสารวิชาการและวิจัยเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับโรงพยาบาลนครพิงค์ และบุคลากรท่านอื่นๆในโรงพยาบาลฯ ความรับผิดชอบเกี่ยวกับบทความแต่ละเรื่องผู้เขียนจะรับผิดชอบของตนเองแต่ละท่าน
