ความชุกและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับความร่วมมือในการใช้ยาในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่คุมไม่ได้ในโรงพยาบาลสันทราย

บทคัดย่อ

ที่มา ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา ผู้ป่วยชาวไทย มีโรคความดันโลหิตสูงเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 17 เป็น 24.7 และคุมความดันให้อยู่ในเกณฑ์ได้เพียงร้อยละ 60 เท่านั้น ซึ่งพบว่าหนึ่งในปัจจัยสำคัญเกิดจากขาดความร่วมมือในการใช้ยา แต่การศึกษาในประเทศไทยเกี่ยวกับปัจจัยในการเกิดการขาดความร่วมมือ ในระบบการแพทย์ปฐมภูมิยังมีอย่างจำกัด
วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาหาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการขาดความร่วมมือในการใช้ยาในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่ยังควบคุมความดันโลหิตไม่ได้ ภายในโรงพยาบาลสันทราย จังหวัดเชียงใหม่
วิธีการศึกษา งานวิจัยแบบภาคตัดขวาง เก็บข้อมูลผู้ป่วยความดันโลหิตสูงอายุ 18 ปีขึ้นไปที่ไม่สามารถควบคุมระดับความดันโลหิตได้ (>140/90 mmHg) ที่เข้ารับบริการในโรงพยาบาลสันทราย ระหว่างเดือนตุลาคม ถึงธันวาคม 2565 โดยเก็บข้อมูลได้แก่ อายุ เพศ โรคประจำตัว การมีผู้ดูแล โดยประเมินความร่วมมือในการใช้ยาด้วยแบบประเมิน Medical adherence scale for Thais (MAST)  วิเคราะห์ความชุกและหาความสัมพันธ์ของปัจจัยต่างๆโดยใช้ logistic regression model
ผลการศึกษา ผู้เข้าร่วมวิจัยทั้งหมด 230 ราย  พบว่าความชุกของการขาดความร่วมมือในการใช้ยาเท่ากับร้อยละ 35.65 (95% CI: 29.46-42.21) โดยปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความไม่ร่วมมือในการใช้ยาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ กลุ่มที่มีรายได้น้อยกว่า 15,000 บาท (Adj. Odds ratio 3.21, 95% Cl: 1.43-7.18, p-value = 0.005) การมีโรคไตวายเรื้อรังร่วม (Adj. Odds ratio 2.01, 95% Cl: 1.00-4.04, p-value = 0.050) การมีโรค COPD (Adj. Odds ratio3.82, 95% CI: 1.32-11.00, p-value =0.013)
สรุป ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมความดันโลหิตได้ไม่ดีในระบบการแพทย์ปฐมภูมิมีความเกี่ยวพันธ์กับความไม่ร่วมมือในการใช้ยา มีมากถึง1 ใน 3 จึงควรพัฒนาแนวทางการจัดการรวมถึงมาตรการเชิงรุกเพิ่มเติมและเฉพาะกลุ่มต่อไปในอนาคต