ความรอบรู้และพฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนของผู้ป่วยความดันโลหิตสูง คลินิกเวชศาสตร์ครอบครัว ศูนย์สุขภาพชุมชนเขตเมือง โรงพยาบาลนครพิงค์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ต่อการเปลี่ยนแปลงความรอบรู้ด้านสุขภาพ และพฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนและความดันโลหิตของผู้ป่วยความดันโลหิตสูง คลินิกเวชศาสตร์ครอบครัว ศูนย์สุขภาพชุมชนเขตเมือง โรงพยาบาลนครพิงค์ ระหว่างเดือนเมษายน 2566 ถึง ตุลาคม 2566 ศึกษาก่อนและหลังการได้รับโปรแกรม จำนวน 40 คน คัดเลือกโดยสุ่มแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้วิจัยประยุกต์จากแบบสอบถามและโปรแกรมการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพที่พัฒนาโดย กองสุขศึกษา กระทรวงสาธารณสุข วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอนุมาณ paired t–test

ผลการวิจัย กลุ่มตัวอย่างเป็นเพศหญิง ร้อยละ 67.5 เพศชาย ร้อยละ 32.5 อยู่ในวัยสูงอายุ โดยพบในกลุ่มอายุ 60-69 ปี ร้อยละ 60.0 จบการศึกษาประถมศึกษา ร้อยละ 47.5 มีระยะเวลาป่วย 5-10 ปี ร้อยละ 42.5 มีการใช้ยาอย่างสม่ำเสมอ ร้อยละ 67.5  มีโรคอื่นร่วมด้วย ร้อยละ 95.0 และพบว่า ก่อนเข้าโปรแกรมคะแนนความรอบรู้ด้านสุขภาพของกลุ่มตัวอย่าง อยู่ในระดับไม่ดี (ร้อยละ55.9) มีคะแนนเฉลี่ย 67.02 ± 12.86  หลังเข้าโปรแกรม อยู่ในระดับดี (ร้อยละ 75.4) มีคะแนนเฉลี่ย 91.32 ± 7.87 (p<0.001) ส่วนคะแนนพฤติกรรมสุขภาพในการป้องกันภาวะแทรกซ้อน ก่อนเข้าโปรแกรม อยู่ในระดับไม่ดี (ร้อยละ69.9) มีคะแนนเฉลี่ย 69.90 ± 8.35 หลังเข้าโปรแกรม อยู่ในระดับดีมาก (ร้อยละ 84.0)  มีคะแนนเฉลี่ย 84.0 ± 4.73 (p<0.001) ส่วนคะแนนเฉลี่ยระดับความดันโลหิตทั้ง systolic และ diastolic หลังการเข้าโปรแกรมมีค่าความดันโลหิตลดลงต่ำกว่าก่อนเข้าโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.001

สรุปผลการศึกษา โปรแกรมการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพนี้ มีประสิทธิผลสามารถเพิ่มความรอบรู้และพฤติกรรมในการป้องกันภาวะแทรกซ้อนของผู้ป่วยความดันโลหิตสูง และสามารถนำไปใช้ในการพัฒนา/สร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังอื่นๆ ได้