ความต้องการและความคาดหวังของผู้รับบริการในพื้นที่จังหวัดขอนแก่น ต่อการจัดคลินิกบริการโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ของศูนย์สาธิตบริการ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดขอนแก่น ปีงบประมาณ 2565

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง (Cross-sectional Descriptive Research) เพื่อศึกษาความต้องการและความคาดหวังของผู้รับบริการในพื้นที่จังหวัดขอนแก่นต่อการจัดคลินิกโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ของศูนย์สาธิตบริการ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดขอนแก่น ประชากรที่ใช้ในการวิจัย คือ กลุ่มผู้รับบริการ ได้แก่ ประชาชนอายุ 15 ปีขึ้นไปในพื้นที่อำเภอเมืองจังหวัดขอนแก่น คำนวณขนาดตัวอย่างของกลุ่มผู้รับบริการโดยการประมาณค่าเฉลี่ยกรณีไม่ทราบค่าประชากร ได้ขนาดตัวอย่าง จำนวน 345 คน ใช้การสุ่มตัวอย่างกลุ่มผู้รับบริการแบบบังเอิญ (Accidental sampling) ระยะเวลาในการวิจัย ระหว่างวันที่ 1 ธันวาคม 2564 ถึง 31 กรกฎาคม 2565 การวิเคราะห์ข้อมูล สถิติวิเคราะห์เชิงพรรณนาด้วยค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมาน วิเคราะห์ความสัมพันธ์คุณลักษณะส่วนบุคคล กับความต้องการและความคาดหวัง โดยใช้สถิติหาค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ด้วยวิธีสเปียร์แมน (Spearman's rank correlation Coefficient: r_s) และกำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05

ผลการศึกษาพบว่า คุณลักษณะส่วนบุคคลของกลุ่มตัวอย่างผู้รับบริการในพื้นที่จังหวัดขอนแก่นที่ตอบแบบสอบถามจำนวน 345 คน ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 58.55 รองลงมาเป็นเพศชาย ร้อยละ 37.68 และมีกลุ่มตัวอย่างที่ยอมเปิดเผยว่าเป็น MSM (ชายรักชาย) และ TGW (ข้ามเพศ/แปลงเพศ) ร้อยละ 2.90 และ 0.58 ตามลำดับ กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีอายุอยู่ในช่วง 25-34 ปี ร้อยละ 21.45 รองลงมา 15-24 ปี ร้อยละ 20.00 อายุเฉลี่ย 38.47 ปี (S.D.=15.38) อายุต่ำสุด 15 ปี อายุสูงสุด 82 ปี สถานภาพสมรส เป็นโสด ร้อยละ 46.09 สมรส ร้อยละ 44.35 ระดับการศึกษาต่ำกว่าปริญญาตรี ร้อยละ 56.55 รองลงมา ปริญญาตรี/เทียบเท่า ร้อยละ 28.12 ประกอบอาชีพรับจ้าง ร้อยละ 31.30 รองลงมาคือ ธุรกิจส่วนตัว/ค้าขาย และเป็นนักเรียน/นักศึกษา ร้อยละ 19.42 และ 16.52 ตามลำดับ กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีรายได้อยู่ในช่วง 0-5,000 บาท รองลงมา 10,001–20,000 บาท และ 5,001–10,000 บาท ร้อยละ 28.12, 26.96 และ 26.09 ตามลำดับ

ระดับความต้องการและความคาดหวังต่อการจัดบริการคลินิกตามมาตรฐานการจัดคลินิกโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ กรมควบคุมโรค ในภาพรวมทั้ง 2 ตัวแปรอยู่ในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ย 4.32 (S.D.=0.65) และค่าเฉลี่ย 4.34 (S.D.=0.62) ตามลำดับ

ความสัมพันธ์ระหว่างคุณลักษณะส่วนบุคคลกับความต้องการต่อการจัดบริการคลินิก พบว่า ตัวแปรด้านระดับการศึกษา และรายได้มีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันระดับต่ำ (r_s=0.2129, p-value=0.0001; r_s =0.2920, p-value=0.0000) และอาชีพมีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงข้ามระดับต่ำ (r_s =-0.1630, p-value=0.0024) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนเพศ อายุ และสถานภาพสมรสไม่มีความสัมพันธ์ อย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ

ความสัมพันธ์ระหว่างคุณลักษณะส่วนบุคคลกับความคาดหวังต่อการจัดบริการคลินิก พบว่า ตัวแปรด้านรายได้มีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันระดับปานกลาง (rs=0.3252, p-value=0.0000) อายุ และระดับการศึกษามีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันระดับต่ำ (r_s=0.1544, p-value=0.0040; r_s=0.2039, p-value=0.0001) อาชีพมีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงข้ามระดับต่ำ (r_s=-0.1085, p-value=0.0440) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนเพศ และสถานภาพสมรสไม่มีความสัมพันธ์

ข้อเสนอแนะที่ได้จากงานวิจัย ผู้รับบริการอยากให้ 1) ศูนย์สาธิต มีคลินิกบริการตรวจรักษาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และดำเนินการอย่างต่อเนื่อง 2) มีการจัดอบรมเรื่องโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์แก่ประชาชน และเยาวชนอย่างทั่วถึง รวมทั้งมีการจัดกิจกรรมเชิงรุกในชุมชน โรงเรียน สถานประกอบการ 3) มีการสื่อสารประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนสามารถเข้าถึงข้อมูลได้หลายช่องทาง และ 4) มีบริการให้คำปรึกษาตลอด 24 ชั่วโมง รวมทั้งมีการพิทักษ์สิทธิผู้ป่วย การรักษาความลับ การให้บริการอย่างเท่าเทียม ไม่เลือกปฏิบัติ และมีบริการตรวจรักษาโรคฟรี