ปัจจัยที่มีผลต่อการเสียชีวิตในผู้ป่วยวัณโรคปอดระหว่างรักษา อําเภอน้ําปาด จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทั่วไปของผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เสียชีวิตระหว่างรักษา ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการ เสียชีวิตในผู้ป่วยวัณโรคปอดระหว่างการรักษา ในอําเภอน้ําปาด จังหวัดอุตรดิตถ์ โดยวิธีวิจัยแบบย้อนหลัง (Retrospective) รวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียนและทะเบียนผู้ป่วยวัณโรคที่ขึ้นทะเบียนรักษาที่โรงพยาบาลน้ําปาดทุกราย ระหว่างตุลาคม 2551 - กันยายน 2554 และการสัมภาษณ์ผู้กํากับการกินยาของผู้ป่วยวัณโรคที่เสียชีวิต ซึ่งคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างผู้กํากับการกินยาแบบเจาะจง (Purposive sampling) วิเคราะห์ข้อมูลคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา เชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่ามัธยฐาน และวิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยงที่เพิ่มการเสียชีวิตโดยใช้ อัตราเสี่ยงสัมพันธ์ต่อการเกิดโรค

ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยวัณโรคเสียชีวิตขณะรักษา ส่วนมากเป็นเพศชาย สูงอายุ และมีโรคประจําตัวเดิมร่วมด้วย โรค ประจําตัวที่ร่วมด้วยที่สําคัญ ได้แก่ โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ติดเชื้อเอชไอวี เป็นผู้ป่วย เสียชีวิตในระยะเข้มข้น 2 เดือน แรก และเป็นผู้ป่วยที่ไม่มีพี่เลี้ยงกํากับการกินยา ในด้านพฤติกรรมของพี่เลี้ยงกํากับการกินยา พบค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมระดับ มาก ปัจจัยที่มีผลต่อการเสียชีวิตผู้ป่วยโรควัณโรคปอดอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ ได้แก่ มีประวัติโรคประจําตัวเดิมร่วมด้วย RR2.44 (95% CI 0.77-7.74) เป็นผู้สูงอายุ RR= 3.25 (95% CI 0.73-14.43 ) เป็นผู้ป่วยวัณโรคกลับมารักษาอีกครั้งหลังขาดยา RR3.9 (95%CI 1.11-13.72) ผู้ป่วยวัณโรคที่เสียชีวิตซึ่งมีสาเหตุมาจาก โรคประจําตัวร่วมด้วย และ เป็นผู้สูงอายุนั้น เนื่องจากผู้ป่วย กลุ่มนี้มีภาวะสุขภาพที่ไม่แข็งแรง นอกจากนี้ยังพบว่า ผู้ป่วยวัณโรคกลับมารักษาอีกหลังขาดยา มีความเสี่ยงเป็น 4 เท่า เมื่อ เปรียบเทียบกับผู้ป่วยวัณโรคประเภทอื่น ผู้ป่วยที่มีโรคประจําตัวมีความเสี่ยงเป็น 2 เท่า ของผู้ป่วยวัณโรคที่ไม่มีโรคร่วม