ผลของโปรแกรมการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของผู้สูงอายุ โดยการประยุกต์ใช้ แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ในพื้นที่ตำบลเสริมซ้าย อำเภอเสริมงาม จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของผู้สูงอายุโดยการประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพในพื้นที่ตำบลเสริมซ้าย อำเภอเสริมงาม จังหวัดลำปาง กลุ่มตัวอย่างในการศึกษา ได้แก่ ผู้สูงอายุ จำนวน 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง30 คน และกลุ่มควบคุม 30 คน โดยมีการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง กลุ่มทดลองได้เข้าร่วมโปรแกรมการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในกลุ่มผู้สูงอายุ ประกอบด้วยกิจกรรม ได้แก่ 1) 1การจัดกิจกรรมเรียนรู้ผลจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช 2) กระบวนการสร้างความรู้ในกลุ่มทดลอง 3) กระบวนการสำรวจพฤติกรรมการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช โดยเข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 4 ครั้ง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วยแบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบสอบถามการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพและแบบสอบถามพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ซึ่งมีค่าสัมประสิทธิ์อัลฟ่าของครอนบาค เท่ากับ 0.83 และ 0.81 ตามลำดับวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา Paired samples t-test และ Independent t-testผลการวิจัย พบว่า ผู้สูงอายุกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม ส่วนใหญ่มีอายุ 60 – 62 ปี คิดเป็นร้อยละ 43.3 และร้อยละ 50.0 และมีระยะเวลาในการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช 6–10 ปี คิดเป็นร้อยละ 60.0 และร้อยละ 40.0 ตามลำดับโดยกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยของการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชหลังทดลองมากกว่าก่อนทดลองแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ0.001 เมื่อทำการเปรียบ เทียบระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม พบว่า กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยของการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพและคะแนนเฉลี่ยของพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชมากกว่ากลุ่มควบคุมแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001