การพัฒนาแนวทางการให้ความรู้โดยใช้แนวคิดการสนับสนุนการจัดการตนเอง แก่ผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟาริน คลินิกยาวาร์ฟาริน โรงพยาบาลกุดบาก จังหวัดสกลนคร
คำสำคัญ:
ความรู้, แนวทางการสนับสนุนการจัดการตนเอง , การรักษาด้วยวาร์ฟารินบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแนวทางการให้ความรู้โดยใช้แนวคิดการสนับสนุนการจัดการตนเองสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟาริน และศึกษาผลของแนวทางการให้ความรู้โดยใช้แนวคิดการสนับสนุนการจัดการตนเองต่อระดับความรู้เกี่ยวกับยาวาร์ฟารินและค่าระดับ INR (International Normalized Ratio) ของผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟาริน กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้ คือ ผู้ป่วย ที่ได้รับยาวาร์ฟารินซึ่งมารับบริการที่คลินิกยาวาร์ฟาริน โดยเก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนมกราคม ถึงเมษายน พ.ศ. 2567 ใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) จำนวนทั้งสิ้น 24 คน เครื่องมือที่ใช้ในการดำเนินการวิจัย ได้แก่ แนวทางการให้ความรู้โดยใช้แนวคิดการสนับสนุนการจัดการตนเองสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารินโดยมีขั้นตอนในการพัฒนาแนวทางฯ 3 ระยะ คือ 1) การศึกษาและวิเคราะห์เอกสารจากงานวิจัย 2) การศึกษาสถานการณ์และปัญหาจากผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟาริน และ 3) นำผลที่ได้มาสรุป วิเคราะห์และยกร่างเป็นแนวทางฯ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป และแบบประเมินความรู้เกี่ยวกับการดูแลตนเองโดยใช้แนวคิดการสนับสนุนการจัดการตนเองของผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟาริน การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงบรรยาย และสถิติการทดสอบค่าทีสำหรับกลุ่มตัวอย่างเดียวกัน (Paired t-test)
ผลการวิจัย: แนวทางการให้ความรู้โดยใช้แนวคิดการสนับสนุนการจัดการตนเองสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารินที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ดังนี้ 1) ประเมินข้อมูลสุขภาพทั่วไป และวัดค่าระดับ INR 2) ให้ความรู้เกี่ยวกับการรับประทานยา การรับประทานอาหาร การเฝ้าระวังอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา และการปฏิบัติตนอย่างเหมาะสม พร้อมทั้งประเมินความเข้าใจ 3) จัดทำแผนการดูแลสุขภาพร่วมกันระหว่างผู้ป่วยกับทีมสุขภาพ 4) นำแผนการดูแลสุขภาพไปปฏิบัติ และ 5) ประเมินผลการปฏิบัติ การศึกษาผลการนำแนวทางฯ ไปใช้พบว่าค่าเฉลี่ยของความรู้ก่อนการใช้แนวทางการให้ความรู้โดยใช้แนวคิดการสนับสนุนการจัดการตนเองแก่ผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารีน (Mean= 16.29, S.D.= 1.989) และค่าเฉลี่ยของความรู้หลังใช้แนวทางฯ (Mean= 18.92, S.D.= 1.060) แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ p<.001 (t=-9.797) นอกจากนี้ ค่าเฉลี่ยของ INR ก่อนใช้แนวทางฯ ที่พัฒนา เท่ากับ 1.81 (S.D.= 0.95) และค่าเฉลี่ย INR หลังใช้แนวทางฯ เท่ากับ 2.39 (S.D.= 0.44) แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p<.001 (t=3.673) ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าควรนำแนวคิดการสนับสนุนการจัดการตนเองไปใช้ในผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารินในคลินิกต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Kim Y, Bang OY. Paradoxical procoagulant effect of early doses of warfarin: possible role of non-vitamin K oral anticoagulant in patients with atrial fibrillation-related stroke. J Stroke 2015;17:216-8. doi: 10.5853/jos.2015.17.2.216.
Kamthornthanakarn I, Krittayaphong R. Optimal INR level for warfarin therapy after mechanical mitral valve replacement. BMC Cardiovasc Disord 2019;19:97. doi: 10.1186/s12872-019-1078-3.
Heestermans M, Poenou G, Hamzeh-Cognasse H, Cognasse F, Bertoletti L. Anticoagulants: a short history, their mechanism of action, pharmacology, and indications. Cells 2022;11:3214.
พงศธร พอกเพิ่มดี. แผนยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี (ด้านสาธารณสุข) พ.ศ. 2561-2580. วารสารวิชาการสาธารณสุข 2020;29:173-86.
กรมควบคุมโรคไม่ติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข. รายงานประจำปี 2565 กรมควบคุมโรคไม่ติดต่อ. กรุงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสุข; 2565.
กองการพยาบาล สำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงสาธารณสุข. รูปแบบการพยาบาลในการสร้างเสริมการจัดการสุขภาพตนเองของกลุ่มผู้ป่วยที่ต้องการการดูแลแบบเรื้อรังและผู้ดูแล. กรุงเทพฯ: เทพเพ็ญวานิส; 2564.
ทิพย์สุมนต์ รักศิลธรรม. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะระดับวาร์ฟารินเกินขนาด ของคลินิกวาร์ฟาริน โรงพยาบาลประจวบคีรีขันธ์. วารสารแพทย์เขต 4-5 2023;42:381-94.
Jenner KM, Simmons BJ, Delate T, Clark NP, Kurz D, Witt DM. An education program for patient self-management of warfarin. Perm J 2015;19:33.
สายฝน อินทร์ใจเอื้อ. ผลการพัฒนารูปแบบการบริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยคลินิกวาร์ฟาริน โรงพยาบาลบางปลาม้า จังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารเภสัชกรรมคลินิก 2567;30:255-65.
งานระเบียน โรงพยาบาลกุดบาก. สถิติผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารีน. สกลนคร: โรงพยาบาลกุดบาก; 2566.
วิรังรอง ไชยจิตร, อัฐภิญญา ตะกรุดเพ็ง, พิมพ์พรรณ ทองประมูล. การพัฒนารูปแบบการบริการคลินิกวาร์ฟารินในหน่วยงานผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลหนองพอก. วารสารวิจัยและพัฒนานวัตกรรมทางสุขภาพ 2567;5:256-67.
เกษร สังข์กฤษ, ทัศนีย์ แดขุนทด, อุไรวรรณ ศรีดามา. การพัฒนารูปแบบการดูแลผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารีน โรงพยาบาลสกลนคร. วารสารสมาคมพยาบาลฯ สาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2012;30:96-108.
ศิรินาฎ เนืองนอง, วรรณ์นิภา แสนสุภา, พจนาท ยางธิสาร. การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารินในโรงพยาบาลนาแก จังหวัดนครพนม. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน. 2567;9:30-9.
Kawi J. Self-management support in chronic illness care: a concept analysis. Res Theory Nurs Pract 2012;26:108-25.
Khouja C, Brunton G, Richardson M, Stokes G, Blanchard L, Burchett H, et al. Oral anticoagulants: a systematic overview of reviews on efficacy and safety, genotyping, self-monitoring, and stakeholder experiences. Syst Rev 2022;11:232.
Raschi E, Bianchin M, Gatti M, Squizzato A, De Ponti F. Comparative effectiveness and safety of direct oral anticoagulants: overview of systematic reviews. Drug Saf 2019;42:1409-22.
ธันย์ชนก ไทยชนะ, อรินทยา พรหมินธิกุล, ชิดชนก เรือนก้อน. ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดภาวะเลือดออกรุนแรงในผู้ป่วยไทยที่ได้รับยา warfarin. วารสารเภสัชกรรมไทย 2563;12:954-68.
Dineen-Griffin S, Garcia-Cardenas V, Williams K, Benrimoj SI. Helping patients help themselves: a systematic review of self-management support strategies in primary health care practice. PLoS One 2019;14:e0220116.
วรรณวิมล เหลือล้น. ประสิทธิผลของการเยี่ยมบ้านด้านยาในผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟาริน โรงพยาบาลน้ำหนาว. เภสัชกรรมคลินิก 2020;26:1-13.
Faul F, Erdfelder E, Buchner A, Lang AG. Statistical power analyses using G*Power 3.1: tests for correlation and regression analyses. Behav Res Methods 2009;41:1149-60.
นาตยา หวังนิรัติศัย, สกนธ์ สุภากุล, ภูขวัญ อรุณมานะกุล. ผลของการบริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารินของคลินิกวาร์ฟาริน โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์. วารสารเภสัชกรรมไทย 2561;10:120-28.
วีนัส กล้าประจัน. ผลของการเยี่ยมบ้านในผู้ป่วยที่ได้รับยาวาร์ฟารินที่มีค่าไอเอ็นอาร์อยู่นอกช่วงการรักษาในพื้นที่อำเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ. ชัยภูมิเวชสาร 2023;43:62-73.
Li X, Sun S, Wang Q, Chen B, Zhao Z, Xu X. Assessment of patients' warfarin knowledge and anticoagulation control at a joint physician- and pharmacist-managed clinic in China. Patient Prefer Adherence 2018;12:783-91.
DeRemer CE, McMichael B, Young HN. Warfarin patients with anemia show trend of out-of-range international normalized ratio frequency with point-of-care testing in an anticoagulation clinic. J Pharm Pract 2019;32:499-502. doi: 10.1177/897190018768114.
Tan CSS, Lee SWH. Warfarin and food, herbal or dietary supplement interactions: a systematic review. Br J Clin Pharmacol 2021;87:352-74.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ และคณาจารย์ท่านอื่นๆ ในวิทยาลัยพยาบาลฯ ความรับผิดชอบเกี่ยวกับบทความแต่ละเรื่องผู้เขียนจะรับผิดชอบของตนเอง
