การพัฒนารูปแบบการบริการคลินิกผู้สูงอายุแบบไร้รอยต่อ ในโรงพยาบาลตติยภูมิ จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยรูปแบบวิจัยพัฒนา (Research and development) นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์ ปัญหาและความต้องคลินิกผู้สูงอายุ พัฒนารูปแบบการบริการคลินิกผู้สูงอายุ และประเมินผลลัพธ์ของการพัฒนารูปแบบการบริการคลินิกผู้สูงอายุ ในโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ การวิจัยและพัฒนาบ่งออกเป็น 3 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 1 ศึกษาสถานการณ์ปัญหา ความต้องการคลินิกผู้สูงอายุโดยวิเคราะห์ปัจจัยภายนอก (Six Building Blocks) ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบคลินิกผู้สูงอายุ และระยะที่ 3 การประเมินผลลัพธ์ของการพัฒนารูปแบบการบริการคลินิกผู้สูงอายุ ใช้แนวคิดทฤษฎีระบบ รูปแบบการพัฒนาแบบ Plan-Do-Check-Act (PDCA)  กลุ่มตัวอย่างคือ กลุ่มวิชาชีพที่ปฏิบัติงานผู้ป่วยนอก ผู้สูงอายุ และผู้ดูแล จำนวน 12 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ 1) แบบสอบถามกึ่งโครงสร้าง  2) แบบประเมินความพึงพอใจของเจ้าหน้าที่และผู้รับบริการ 3) แบบประมินความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน และ 4) แบบบันทึกการมาตรวจตามนัด ที่ผ่านการตรวจสอบค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหาเท่ากับ .80, .81, .81 และ .80 ตามลำดับ และทดสอบความเชื่อมั่นของเครื่องมือได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบากเท่ากับ .88, .80, .80 และ .81 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติเชิงพรรณนา การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการวิจัย:  สถานการณ์การบริการคลินิกผู้สูงอายุ พบว่า ในระบบบริการในหน่วยงานยังไม่มีการจัดตั้งคลินิกผู้สูงอายุ ไม่มีการจัดบุคลากรที่รับผิดชอบคลินิกผู้สูงอายุ ไม่มีการออกแบบการประเมินผู้สูงอายุอย่างเป็นองค์รวม มีการให้บริการผู้สูงอายุรวมในกลุ่มวัยผู้ใหญ่ รูปแบบการบริการคลินิกผู้สูงอายุ ประกอบด้วย 1) Pre Hospital ระบบการดูแลตาม Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) 2) Intra Hospital ระบบการดูแลตาม Geriatric syndrome และการวางแผนจำหน่ายผู้สูงอายุที่มีปัญหาซับซ้อน โดยเฉพาะกลุ่มที่มีกระดูกสะโพกหัก และ 3) Post Hospital การส่งต่อข้อมูล ต่อเนื่อง ด้วยข้อมูล Geriatric Assessment คืนสู่ โรงพยาบาลปลายทางเพื่อการดูแลผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่อง ผลลัพธ์ของการพัฒนารูปแบบ พบว่า เจ้าหน้าที่ และผู้สูงอายุมีความพึงพอใจ ในระดับพอใจมาก ผู้สูงอายุได้รับการวางแผนจำหน่าย การส่งต่อการดูแลต่อเนื่องที่บ้าน ระดับความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันส่วนใหญ่เพิ่มขึ้น เนื่องจากไม่มีการบาดเจ็บอื่น เมื่อออกจากโรงพยาบาลแล้ว สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ปกติ มีการมาตรวจตามนัดร้อยละ 80  ดังนั้น รูปแบบการบริการคลินิกผู้สูงอายุ ที่มีการดูแลอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ ในคลินิกผู้สูงอายุงานผู้ป่วยนอก การดูแลก่อนจำหน่ายงานผู้ป่วยใน รวมถึงการเชื่อมโยงการดูแลต่อเนื่องที่บ้าน การมาตรวจตามนัด ส่งผลทำให้ผู้สูงอายุได้รับการดูแลอย่างเป็นองค์รวม สามารถนำไปใช้ในการดูแลผู้สูงอายุในคลินิกผู้สูงอายุได้