ประสิทธิผลของโปรแกรมปรับพฤติกรรมเด็กและจัดการกับความเครียดสำหรับผู้ปกครองเด็กโรคสมาธิสั้น

ผู้แต่ง

  • ลัดดาวัณย์ คุณวุฒิ โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ์ จ.อุบลราชธานี
  • วีนัสริน ก้อนศิลา โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ์ จ.อุบลราชธานี
  • ชิษณุพร สิงห์แจ่ม โรงพยาบาลขุนหาญ จ.ศรีสะเกษ
  • สุพัตรา สุขาวห โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธิ์ จ.อุบลราชธานี

คำสำคัญ:

ผู้ปกครอง, เด็กสมาธิสั้น, การปรับพฤติกรรม , การจัดการกับความเครียด

บทคัดย่อ

โรคสมาธิสั้นเป็นโรคที่พบมากที่สุดทางจิตเวชเด็ก เมื่อเป็นโรคนี้ไม่เพียงส่งผลกระทบต่อการทำหน้าที่ของเด็กแต่ยังส่งผลกระทบต่อการทำหน้าที่ของครอบครัวโดยเฉพาะบิดามารดา การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่ม มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมปรับพฤติกรรมเด็กและจัดการกับความเครียดสำหรับผู้ปกครองเด็กสมาธิสั้น ต่อการปฏิบัติต่อเด็กสมาธิสั้นของผู้ปกครอง การลดความเครียดของผู้ปกครอง และพฤติกรรมของเด็กสมาธิสั้น  กลุ่มตัวอย่างคือผู้ปกครองเด็กสมาธิสั้นรับบริการที่คลินิกจิตเวชเด็กและวัยรุ่นโรงพยาบาลขุนหาญจังหวัดศรีสะเกษ  จำนวน 60  คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง กลุ่มควบคุม กลุ่มละ 30 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมปรับพฤติกรรมเด็กและจัดการกับความเครียดสำหรับผู้ปกครองเด็กสมาธิสั้น  9 กิจกรรม เข้าร่วมโปรแกรม 3 ครั้ง ห่างกันทุก 1 สัปดาห์ กลุ่มควบคุมได้รับบริการตามปกติของโรงพยาบาล เครื่องมือที่ใช้ประกอบด้วย แบบประเมินการปฏิบัติของผู้ดูแลเด็กสมาธิสั้น แบบประเมินความเครียดสวนปรุงกรมสุขภาพจิตและแบบประเมินพฤติกรรมสำหรับผู้ปกครอง ประเมินก่อน - หลังสิ้นสุดโปรแกรมทันที และ 1 เดือนหลังสิ้นสุดโปรแกรม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและ Repeated Measures ANOVA ผลการวิจัย พบว่าคะแนนเฉลี่ยผลการปฏิบัติของผู้ปกครองต่อเด็กสมาธิสั้นเพิ่มขึ้นมากกว่าก่อนร่วมโปรแกรม และคะแนนเฉลี่ยความเครียดของผู้ปกครองลดลงมากกว่าก่อนร่วมโปรแกรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมพบว่าคะแนนเฉลี่ยแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001 และ p = .042 ตามลำดับ) ส่วนคะแนนเฉลี่ยแบบประเมินพฤติกรรมสำหรับผู้ปกครองพบว่าลดลงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) แต่ไม่แตกต่างจากกลุ่มควบคุม (p = .878) สรุปโปรแกรมปรับพฤติกรรมเด็กและจัดการกับความเครียดสำหรับผู้ปกครองเด็กสมาธิสั้น ช่วยเพิ่มการปฏิบัติที่เหมาะสมของผู้ปกครองต่อเด็กสมาธิสั้น และช่วยลดความเครียดของผู้ปกครองในการดูแลเด็กได้

References

American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-IV-TR. 4th ed. Washington DC: American Psychiatric Publishing; 2004.

Fayyad J, Sampson NA, Hwang I, Adamowski T, Aguilar-Gaxiola S, Al-Hamzawi A, Andrade L, et al. The descriptive epidemiology of DSM-IV Adult ADHD in the World Health Organization World Mental Health Surveys. Atten Defic Hyperact Disord 2017;9: 47–65.

ทวีศิลป์ วิษณุโยธิน, โชษิตา ภาวสุทธิไพศิฐ, พรทิพย์ วชิรดิลก, พัชรินดร์ อรุณเรือง, ธันวรุจน์ บูรณสุขสกุล. ความชุกโรคสมาธิสั้นในประเทศไทย. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย 2556;2166-75.

Harpin VA. The effect of ADHD on the life of an individual, their family and community from preschool to adult life. Arch Dis Child 2005;90(Suppl I):i2–7.

Mazursky-Horoitz H, Felton JW, MacPherson L, Ehrlich KB, Cassidy J, et al. Maternal emotion regulation mediates the association between adult attention-deficit/hyperactivity disorder symtoms and parenting. J Abnorm Child Psychol 2015;43:121-31.

Heath CL, Curtis DF, Fan W, McPherson R. The association between parenting stress, parenting self-efficacy, and the clinical significance of child ADHD symptom change following behavior therapy. Child Psychiatry Hum Dev. 2015;46:118-29.

Jones J, Passey J. Family Adaptation, Coping and Resources: Parents of Children with Developmental Disabilities and Behavior Problems. Journal on Developmental Disabilities 2004; 11;31-46.

Lindo EJ, Kliemann KR, Combes BH, Frank J. Managing Stress Levels of Parents of Children with Developmental Disabilities: A Meta-Analytic Review of Interventions. Family Relations 2016;65:207-24.

Theule J, Wiener J, Taanock R, Jenkins JM. Parenting stress in familes of children with ADHD:A meta-analysis.Journal of Emotional and Behavioral Disorders.2013;21:3-17.

Fabiano GA, Pelham WE Jr. Coles EK, Gnagy EM, Chronis-Tuscano A, O’Connor BC. A Meta analysis of behavioral treatments for attention-deficit/hyperactivity disorder. Clinical Psychology Review 2009;29:129–40.

Lindo EJ, Kliemann KR, Combes BH, Frank J. Managing Stress Levels of Parents of Children with Developmental Disabilities: A Meta-Analytic Review of Interventions. Family Relations. 2016;65:207-24.

Stattin H, Enebrink P, Özdemir M, & Giannotta F. A national evaluation of parenting programs in Sweden: The short-term effects using an RCT effectiveness design. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 2015;83:1069–84.

Loren REA, Vaughn JM, Langberg JEM, Cyran T, Proano-Raps BH, Smolyansky L, et al. Effects of an 8-session Behavioral Parent Training Group for Parents of Children with ADHD on Child Impairment and Parenting Confidence. J Atten Disord 2015;19:158–66.

ชาญวิทย์ พรนภดล. คู่มือวิทยากรการฝึกอบรมผู้ปกครองวิธีปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเด็ก. . นครปฐม; คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล; 2548.

ชมัยพร จันทร์ศิริ. ประสิทธิผลของการใช้โปรแกรมการฝึกอบรมผู้ดูแลเกี่ยวกับการปรับพฤติกรรมเด็กสมาธิสั้น โรงพยาบาลสวนปรุง จังหวัดเชียงใหม่ [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต] . เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2553.

กรมสุขภาพจิต. คู่มือคลายเครียด (ฉบับปรับปรุงใหม่). กรุงเทพฯ: ศูนย์สุขภาพจิตเขต 10 กรมสุขภาพจิต

กระทรวงสาธารณสุข; 2550.

ภาวิตา จงสุขศิริ, สุพร อภินันทเวช, สิรินัดดา ปัญญาภาส. ผล 1 ปีของการเข้าร่วมโปรแกรมอบรมผู้ปกครองเพื่อปรับพฤติกรรมเด็กที่มีปัญหา สมาธิสั้น ดื้อต่อต้าน.วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย 2562;64:163-76.

ณัทธร พิทยรัตน์เสถียร, ธันวรุจน์ บูรณะสุขสกุล, ดุษฎี จึงศิรกุลวิทย์, ทรงภูมิ เบญญากร. คุณสมบัติของแบบคัดกรองโรคสมาธิสั้นชื่อ Swanson, Nolan, and Pelham IV Scale (SNAP – IV) และ Strengths and Difficulties Questionnaire ส่วนที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมอยู่ไม่นิ่ง/สมาธิสั้น (SDQ – ADHD) ฉบับภาษาไทย. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย2557;59;97–110.

Dekkers TJ. Hornstra R, Oord SVD, Luman M, Hoekstra PJ, Groenman AP, et al. Meta – analysis: Which Components of Parent Training Work for Children with Attention – Deficit/Hyperactivity Disorder?. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry 2021;61:478-94.

กัลยา สุวรรณสิงห์, อรวรรณ หนูแก้ว, กิตติพร เนาว์สุวรรณ, กัลยา โหดหีม. ผลของโปรแกรมปรับพฤติกรรมเด็กสมาธิสั้นสำหรับผู้ปกครองต่อปัญหาพฤติกรรมในเด็กสมาธิสั้น. วารสารพยาบาลสาธารณสุข 2563;34:37-51.

Corey LH. Improvements in parenting stress and self-efficacy following behavioral parent training for children with ADHD [Degree Doctor of Philosophy]. St. Houston, Texas: University of Houston; 2014.

ตริยา เลิศหัตถศิลป์. รายงานการวิจัยประสิทธิภาพของโปรแกรมกลุ่มฝึกอบรมผู้ปกครองเพื่อปรับพฤติกรรม ผู้ป่วยเด็กสมาธิสั้น. กรุงเทพฯ; โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติภาควิชาจิตเวช; 2561.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2023-08-31