รูปแบบการสอนเพศศึกษาสำหรับเด็กวัยรุ่นไทยและผลลัพธ์: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ

บทคัดย่อ

การสอนเพศศึกษาอย่างถูกต้องจะช่วยแก้ปัญหาเรื่องเพศที่ไม่พึงประสงค์ ประเทศไทยมีวัฒนธรรมการสื่อสารเรื่องเพศจำกัดทำให้การสอนเพศศึกษาถูกละเลย หรือหลีกเลี่ยงการพูดถึงประเด็นเรื่องเพศ ส่งผลให้เด็กวัยรุ่นได้รับข้อมูลที่ไม่เพียงพอ มีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการสอนเพศศึกษาและผลการสอนเพศศึกษา โดยการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบตามขั้นตอนของสถาบัน Joanna Briggs ปี พ.ศ. 2563 สืบค้นวรรณกรรมผ่านฐานข้อมูล CINAHL  ProQuest  Scopus  ThaiJo  Google Scholar และ Google โดยคำสำคัญที่ใช้ในการสืบค้นงานวิจัย ได้แก่ เพศศึกษา วัยรุ่น เยาวชน และประเทศไทย ทั้งบทความภาษาไทยและภาษาอังกฤษ ตีพิมพ์ระหว่างเดือน มกราคม 2559 ถึง มีนาคม 2564 มีเกณฑ์คัดเข้าที่กำหนดขึ้นตามรูปแบบ PICO บทความผ่านการประเมินคุณภาพโดยผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 2 ท่าน และนำข้อมูลมาสังเคราะห์โดยการหาแก่นสาระ (Thematic analysis) ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการสอนเพศศึกษาในประเทศไทย มี 4 รูปแบบ ได้แก่ การพัฒนาทักษะชีวิต การเพิ่มคุณค่าในตนเอง การสร้างความตระหนักทางวัฒนธรรม และการสอนเพศศึกษาโดยประยุกต์ใช้คอมพิวเตอร์ ทุกรูปแบบการสอนเพศศึกษามุ่งผลไปที่การเพิ่มความรู้เป็นหลัก ทั้งนี้พบว่าเพศศึกษาช่วยเพิ่มความรู้ให้กับวัยรุ่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แต่ไม่สามารถสรุปได้ว่าการสอนเพศศึกษามีผลต่อทักษะชีวิต คุณค่าในตนเองเรื่องเพศ ทักษะการสื่อสารเรื่องเพศ และพฤติกรรมทางเพศของวัยรุ่น เนื่องจากยังไม่มีการศึกษาเชิงประจักษ์ที่เพียงพอ การสอนเพศศึกษาในประเทศไทยควรมีการนำเทคโนโลยีมาใช้ประกอบการสอน และควรมีการวัดผลการสอนเพศศึกษาในระยะยาวและต่อเนื่อง  นอกจากนี้การสอนเพศศึกษาควรนำหัวข้อเรื่องความเท่าเทียมทางเพศมาบรรจุไว้ในการสอน เพื่อช่วยเสริมสร้างศักยภาพในตนเองเรื่องเพศให้กับวัยรุ่น