Development of management model of medicine and public health emergency response: the case of particulate matter with a diameter of less than 2.5 microns (PM2.5) Chiang Rai Province
Keywords:
Model development, Management, Medicine and public health emergency response, PM2.5Abstract
The issue of particulate matter with a diameter of less than 2.5 microns (PM2.5) in the Asia-Pacific region significantly impacts health, the economy, and society. This research and development aimed to develop a public health emergency management model for particulate matter with a diameter of less than 2.5 microns (PM2.5) in Chiang Rai Province. The population in the study was the committee of the emergency operation center in the case of PM2.5 in Chiang Rai Province, with a total of 468 cases. The qualitative data were analyzed using content analysis, and the quantitative data were analyzed using a paired t-test. The results of the study found that the model of operation uses the SUPPORT management model, which includes monitoring four groups of at-risk diseases, understanding the action plan, promoting community health and resilience, self-protection with health literacy, creating development opportunities, responding to situations promptly, and dividing teams and defining roles clearly. The model development found that 1) planning, 2) organization, 3) command and control, 4) coordination, and 5) operational control had statistically significant differences in mean values before and after development (p<.001). Therefore, the management model should be appropriately applied to the context of the area, emphasize an efficient command system, and continuously enhance public health literacy.
References
กรมอนามัย. (2566). สถานการณ์และผลการดำเนินงานด้านการแพทย์และสาธารณสุข กรณีหมอกควันและฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5). นนทบุรี: กรมอนามัยกระทรวงสาธารณสุข. เข้าถึงได้จาก https://spd.moph.go.th/wp-content/uploads/2023/04/4.2-PM-2.5-V3.pdf
กรมควบคุมมลพิษ. คุณภาพอากาศบริเวณตำบลเวียงพางคำ อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ปี 2566 [อินเตอร์เน็ต]. เข้าถึงได้จาก http://air4thai.pcd.go.th/webV3/#/History.
เกศรา แสนศิริทวีสุข, วนิดา ดิษวิเศษ และ ละมัย ร่มเย็น. (2564). แนวทางการบริหารจัดการเพื่อควบคุมการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) ในชุมชนเมืองเปรียบเทียบกับชุมชนชนบท เขตสุขภาพที่ 10. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 1(1), 1-15.
ฐานริณทร์ หาญเกียรติวงศ์. (2561). ศักยภาพการแก้ไขปัญหาวิกฤติฝุ่นควันขนาดจิ๋ว (PM2.5) ขององค์การบริหารส่วนตําบลอําเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี. วารสารเกษมบัณฑิต, 19(ฉบับพิเศษ มีนาคม 2561), 229-241.
ณภัทร พงษ์เทอดศักดิ์. (2558). ความรู้ความเข้าใจและพฤติกรรมในการป้องกันตนเองในภาวะหมอกควันของประชาชนในเขตพื้นที่เทศบาลตำบลจันจว้า อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงราย, 8(15), 140-147.
ณรงค์ ลือชา และ ณัฐกานต์ ปวะบุตร. (2566) การบริหารจัดการตอบโต้ภาวะฉุกเฉินทางด้านการแพทย์และสาธารณสุข กรณีการแพร่ระบาด ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา-2019 จังหวัดเชียงราย. เชียงรายเวชสาร, 15(3), 9-24.
ดารณี วรชาติ, ชาตรี นันทพานิช, รุ่งทิวา ประสานทอง และ พรพิมล ขันชูสวัสดิ์. (2561). การพัฒนาศูนย์ปฏิบัติการตอบโจ้ภาวะฉุกเฉินและภัยพิบัติทางด้านการแพทย์และสาธารณสุขระดับจังหวัดฉะเชิงเทรา.วารสารศูนย์การศึกษาแพทยศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า, 35(2), 190-202
ธีรวัฒน์ วลัยเสถียร, ปทุมมาลย์ ศิลาพร, เชิดพงษ์ มงคลสินธุ์ และ สุมาลี จันทลักษณ์. (2563) การประเมินสมรรถนะศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุข สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น กรมควบคุมโรค ปีงบประมาณ 2562. วารสารควบคุมโรค, 46(4), 528-539.
นพชัย ฟองอิสสระ. (2565). ข้อตกลงอาเซียนว่าด้วยมลพิษหมอกควันข้ามพรมแดน ที่มีผลต่อการจัดการหมอกควันข้ามพรมแดนในพื้นที่จังหวัดเชียงราย กรณีศึกษาระบบจัดการแบบเบ็ดเสร็จ. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์, 13(1), 89-118.
วิจารย์ สิมาฉายา. มลพิษจากหมอกควันในพื้นที่ภาคเหนือ: ปัญหาและแนวทาง. ใน การสัมมนา "วิกฤตโลกร้อน มลพิษหมอกควัน มหันตภัยใกล้ตัว” คณะกรรมาธิการทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม วุฒิสภา 11 กุมภาพันธ์ 2554 จ.เชียงใหม่. เข้าถึงได้จาก https://www.pcd.go.th/wp-content/uploads/2020/06/pcdnew-2020-06-05_07-33-31_040770.pdf.
วิพัฒน์ หมั่นการ และ วิเชิด ทวีกุล. (2564). สัมฤทธิผลในการนำนโยบายการแก้ปัญหาหมอกควันไปปฏิบัติในพื้นที่อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง. วารสารวิจัย มข. สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 9(2), 1-12
วิรัช ประวันเตา, พรสุรางค์ ราชภักดี และ ศรายุธ อุตตมางคพงศ์. (2564). การพัฒนาศูนย์ปฏิบัติการและระบบบัญชาการเหตุการณ์ ตอบโต้ภาวะฉุกเฉินทางด้านสาธารณสุขกรณีโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019. วารสารควบคุมโรค, 47(2), 396–408.
ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2566) จำนวนป่วย (รายโรค) ที่เกี่ยวข้องกับมลพิษทางอากาศ ปี พ.ศ.2567 [อินเทอร์เน็ต]. เข้าถึงได้จาก https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php?&cat_id=9c647c1f31ac73f4396c2cf987e7448a&id=297c1cb035778f7b49357693e6867e6c.
สายชล สง่าศรี, จีรศักดิ์ ปันลํา และ สมจันทร์ ศรีปรัชยานนท์. (2565). การจัดการปัญหาไฟป่าและหมอกควันตามหลักพุทธนิเวศวิทยาของหน่วยป้องกันและพัฒนาป่าไม้เกาะคา จังหวัดลําปาง. วารสารปัญญา, 29(1), 70-84.
สำนักงานธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดเชียงราย. (2565). รายงานสรุปสถานการณ์ไฟป่าและฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 ปี 2565. เชียงราย: ส่วนสิ่งแวดล้อม สำนักงานธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดเชียงราย. เข้าถึงได้จากhttps://chiangrai.mnre.go.th/attachment/iu/download.php?WP=qUIcnKtjpQugZKqCGWOghJstqTgcWatjpQWgZ3pkGQEgG2rDqYyc4Uux
กองโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม. (2566). คู่มือเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุมโรคและ ภัยที่คุกคามสุขภาพ จากฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5). นนทบุรี: กองโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม กระทรวงสาธารณสุข. เข้าถึงได้จาก https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1202520211213111057.pdf
เสาวนารถ เล็กเลอสินธุ์. (2564). ศักยภาพการแก้ไขปัญหาวิกฤติฝุ่นควันขนาดจิ๋ว (PM2.5) ขององค์การบริหารส่วนตําบลอําเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี. Journal of Administrative and Management Innovation, 9(2), 1-13.
อัศมน ลิ่มสกุล, ศิรพงศ์ สุขทวี, อ่อนจันทร์ โคตรพงษ, วุฒิชัย แพงแก้ว, อัศดร คำเมือง, อดุลย์เดช ปัดภัย, ..., จิราภรณ์ นันทะจันทร์. (2563). การพัฒนาระบบเตือนภัยความร้อนและหมอกควันล่วงหน้าสาหรับพื้นที่ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย[รายงานวิจัย]. กรุงเทพฯ: กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม. เข้าถึงได้จาก http://datacenter.deqp.go.th/media/images/6/B8/7._Final_Report_Heat_Haze_2561_2562.pdf.
Charusombat, P. (2022). ASEAN cooperation on transboundary haze pollution: the perspective of institutional incremental change. Journal of Environmental Information Science. 2022(2), 1-12. doi: 10.11492/ceispapersen.2022.2_1
Fayol, H. (1949). General and industrial management (2nd ed.). London. Sir Isaac Pitman & Sons, Ltd.
Hangtrakul, P., Kanthawee, P., & Inchon, P. (2023). Health impacts from air pollution in border community of Thailand-Myanmar. Journal of Health Science and Alternative Medicine, 5(3), 92–95. doi: ]10.14456/jhsam.2023.22.
Puyt, R., Lie, F. B., De Graaf, F. J., & Wilderom, C. P. (2020). Origins of SWOT Analysis. Proceedings - Academy of Management, 2020(1), 17416. doi: 10.5465/ambpp.2020.132
Sinclair, H., Doyle, E. E., Johnston, D., & Paton, D. (2013). The use of emergency operations centres in local government emergency management. International Journal of Emergency Management, 9(3), 205. doi: 10.1504/ijem.2013.058542
United Nations Environment Programme. (2019). Air Pollution Measures for Asia and The Pacific. from https://www.ccacoalition.org/resources/air-pollution-asia-and-pacific-science-based-solutions-summary-full-report
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Journal of Nursing and Health Research
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
