ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมในนักศึกษาพยาบาล

ผู้แต่ง

  • ดลพร คำโด วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • พิมพ์ชนก พงศ์พิมล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • ดลนภา ไชยสมบัติ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • สุทธินี นันทฤทธิ์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

พฤติกรรมการบริโภค, เกลือโซเดียม, นักศึกษาพยาบาล

บทคัดย่อ

การบริโภคเกลือโซเดียมในปริมาณสูงมีความสัมพันธ์ต่อการเกิดโรคความดันโลหิตสูง โรคไต และโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุขของประเทศ และทั้งโลก นักศึกษาพยาบาลเป็นบุคลากรสุขภาพที่ต้องเป็นแบบอย่างด้านสุขภาพจึงควรมีพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมในปริมาณที่เหมาะสม การวิจัยพรรณนาเชิงความสัมพันธ์ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมในนักศึกษาพยาบาล เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง โดยศึกษาในนักศึกษาพยาบาลชั้นปีที่ 1 ถึงชั้นปีที่ 4 ในปีการศึกษา 2565 จำนวน 217 คน เครื่องมือวิจัย เป็นแบบสอบถาม 5 ส่วน คือ ข้อมูลทั่วไป ปัจจัยนำ ปัจจัยเอื้อ ปัจจัยเสริม และพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียม ได้รับการตรวจสอบคุณภาพจากผู้เชี่ยวชาญ 3 คน เก็บรวมรวมข้อมูลโดยใช้แบบทดสอบออนไลน์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา วิเคราะห์ความสัมพันธ์โดยใช้สถิติไควแควร์ และค่าสหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน ผลการศึกษา พบว่า ด้านปัจจัยนำ พบ นักศึกษามีความรู้ และพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง แต่มีทัศนคติในการบริโภคเกลือโซเดียมอยู่ในระดับดี ปัจจัยเอื้อ พบ นักศึกษาสามารถเข้าถึงบริการหรือแหล่งอาหารภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ปัจจัยเสริม พบ นักศึกษามีการได้รับข่าวสาร/ข้อมูลเกี่ยวกับการบริโภคเกลือโซเดียมภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง และได้รับกระตุ้นเตือนจากบุคคลในการบริโภคเกลือโซเดียมภาพรวมอยู่ในระดับต่ำ และนักศึกษามีพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง สำหรับปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ อายุ มีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำ (r=.149, p<.05) และความสามารถในการเข้าถึงบริการหรือแหล่งอาหารมีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำ (r=.156, p<.05) ข้อเสนอแนะในการวิจัยคือ ควรมีกิจกรรมการส่งเสริมความรู้เรื่องผลกระทบต่อสุขภาพ ให้กับนักศึกษาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมต่ำ และเพิ่มการเข้าถึงแหล่งอาหารและบริการที่หลากหลาย เพื่อให้นักศึกษามีตัวเลือกในการบริโภคอาหารที่มีเกลือโซเดียมในปริมาณน้อย

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค สำนักโรคไม่ติดต่อ. (2559). ยุทธศาสตร์ลดการบริโภคเกลือและโซเดียมในประเทศไทย พ.ศ. 2559-2568. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก ในพระบรมราชูปถัมภ์.

กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวง สาธารณสุข. (2562). สถิติสาธารณสุข 2562. นนทบุรี: สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข.

ชลธิชา บุญศิริ, นพวรรณ เปียซื่อ, พรรณวดี พุธวัฒนะ และ สุรศักดิ์ กันตชูเวสศิริ. (2560). ผลของโปรแกรมส่งเสริมการบริโภคอาหารลดโซเดียมต่อความรู้และปริมาณโซเดียมในปัสสาวะของนักศึกษาพยาบาล. วารสารพยาบาล, 32(3), 104-119.

ประทุม เมืองเป้ และ วุฒิชัย จริยา (2023). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมลดการบริโภคเกลือและโซเดียมของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง อำเภอหนองไผ่ จังหวัดเพชรบูรณ์. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 32(1), 19-30.

ปรัศนี ศรีกัน, สมศรี ทาทาน, วราภรณ์ ศรีจันทร์พาล และ ชลธิมา ปิ่นสกุล. (2561). ความสัมพันธ์ระหว่างความรู้ ความสามารถในการดูแลตนเอง พฤติกรรมการลดการบริโภคอาหารที่มีโซเดียมสูง และปริมาณโซเดียมในปัสสาวะของนักศึกษาและบุคลากรของวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี กรุงเทพ, 34(3), 21-33.

พชรวดี กาญจรัส. (2557). การบริโภคโซเดียมในกลุ่มเสี่ยงสูงต่อ โรคความดันโลหิตสูง อำเภอโพธิ์ ศรีสุวรรณจังหวัดศรีสะเกษ. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

พัชนี ถิระกุลพฤทธิ์. (2559). ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการบริโภค เกลือโซเดียมของครัวเรือน ในตำบลบางหมาก อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง. ตรัง: วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดตรัง.

วิชัย เอกพลากร. (2557). รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2557. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.

วิชัย เอกพลากร. (2564). รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที 6 พ.ศ. 2562-2563. กรุงเทพมหานคร: อักษรกราฟฟิกแอนด์ดีไซน์.

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา. (2565). คู่มือจัดการศึกษาประจำปีการศึกษา 2565 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก. พะเยา: วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พะเยา

สิริมนต์ ชายเกตุ. (2559) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับโซเดียมจากอาหารที่บริโภคของนิสิต มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร. วารสารหน่วยวิจัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้, 7(1),103-114.

สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. (2559). เอกสารหลักประกอบการพิจารณามติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ 8 พ.ศ. 2558: นโยบายการลดบริโภคเกลือและโซเดียมเพื่อลดโรคไม่ติดต่อ (NCDs). นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ.

Batcagan-Abueg, A. P. M., Lee, J. J., Chan, P., Rebello, S. A., & Amarra, M. S. (2013). Salt intakes and salt reduction initiatives in Southeast Asia: A review. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition, 22(4), 490–504.

Best, J. (1977). Research in Education. New Jersey: Prentice Hall.

Biswas, J., Haque, M.M., Mahbub, S., Md., Nurani, N.R., Shah, N.A., Barua, L., … Zaman, M.M. (2020). Salt intake behavior among the undergraduate students of Bangladesh University of Health Sciences. Journal of Xiangya Medicine, 5(24), 1-8. doi: 10.21037/jxym-2

Bloom, B. S., Madaus, G. F., & Hastings, J. T. (1971). Handbook on Formative and Summative Evaluation of Student Learning. New York: McGraw-Hill.

Chailimpamontree, W., Kantachuvesiri, S., Aekplakorn, W., Lappichetpaiboon, R., Thokanit, S.N., Vathesatogkit, P., ... Garg, R. (2021). Estimated dietary sodium intake in Thailand: A nationwide population survey with 24-hour urine collections. The Journal of Clinical Hypertension, 23, 744–754. doi: 10.1111/jch.14147

Colin-Ramires, E., Espinosa-Cuevas, A., Miranda-Alatriste., P.V., Tovar-Villegas, V.I., Arcand, J., & Correa-Rotter, R. (2017). Food sources of sodium intake in an adult Mexican population: A sub-analysis of the SALMEX study. Nutrients, 9(8), 810. doi: 10.3390/nu9080810

Green, L., & Krueter, M. (1999). Health Promotion Planning: An Education approach (3rd ed.). Toronto: Mayfield Publishing.

Ismail, L., Hashim, M., Jarrar, A. H., Mohamad, M. N., Daour, R. A., Rajaby, R. A., ... Dhaheri, A. S. A. (2022). Impact of a nutrition education intervention on Salt/Sodium related knowledge, attitude, and practice of university students. Frontiers in Nutrition, 9, 1-11. doi: 10.3389/fnut.2022.830262

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610.

Roth, G. A., Johnson, C. O., Abajobir, A. A., Abd-Allah, F., Abera, S. F., Abyu, G. Y., ... Murray, C. J. L. (2017). Global, regional, and national burden of cardiovascular diseases for 10 causes, 1990 to 2015. Journal of the American College of Cardiology, 70(1), 1–25. doi: 10.1016/j.jacc.2017.04.052

Shah, K., Shah, H., Vijan, S., Kamat, S., Kirpalani, D., & Kirpalani, A. (2022). The salt study-salt intake in adolescents today. Journal of Hypertension, 40(Suppl 1), e153. doi: 10.1097/01.hjh.0000836892.98694.9d

U.S. Department of Health and Human Services. (2016). New research: Excess sodium intake remains common in the United States. Centers for Disease Control and Prevention, 1, 1–2.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

30.12.2023

รูปแบบการอ้างอิง

คำโด . ด. ., พงศ์พิมล พ. ., ไชยสมบัติ ด., & นันทฤทธิ์ . . . ส. . (2023). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการบริโภคเกลือโซเดียมในนักศึกษาพยาบาล. วารสารวิจัยการพยาบาลและสุขภาพ, 24(3), 125–139. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/bcnpy/article/view/266974

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย(Research Articles)