การลดความเครียดในผู้ดูแลเด็กที่มีภาวะออทิสซึมสเปกตรัม: บทบาทพยาบาล

สุกัญญา ทาโสด; พรปวีณ์ แก้วมั่งเมือง

ผู้แต่ง

สุกัญญา ทาโสด คณะพยาบาลศาสตร์ วิทยาลัยเชียงราย
พรปวีณ์ แก้วมั่งเมือง คณะพยาบาลศาสตร์ วิทยาลัยเชียงราย

คำสำคัญ:

ความเครียด, ผู้ดูแล, ภาวะออทิสซึมสเปกตรัม

บทคัดย่อ

ภาวะออทิสซึมสเปกตรัม เป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญของเด็ก ซึ่งปัจจุบันแนวโน้มของเด็กที่มีภาวะออทิสซึมสเปกตรัมมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นทั่วโลก ภาวะออทิสซึมสเปกตรัมเป็นโรคที่มีความผิดปกติของพัฒนาการทางระบบประสาท ด้านทักษะการสื่อสาร พฤติกรรมที่ผิดปกติ และลักษณะบกพร่องของพัฒนาการทางสังคม ส่งผลกระทบกับการใช้ชีวิตอย่างมาก เด็กต้องพึ่งพาผู้ดูแลอย่างสมบูรณ์ ผู้ดูแลต้องเผชิญกับปัญหาภาระการดูแลที่แตกต่างกันในแต่ละวันทำให้เกิดผลกระทบต่อผู้ดูแล โดยเฉพาะทางด้านจิตใจ นำไปสู่การเกิดปัญหาทางสุขภาพจิตต่างๆ ตามมาได้ ผู้ดูแลมักจะเกิดความเครียดจากการที่ต้องดูแลเด็กที่มีภาวะออทิสซึมสเปกตรัมตลอดเวลาและเป็นระยะเวลานาน พยาบาลจิตเวชเป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการลดความเครียดของผู้ดูแลเด็กที่มีภาวะออทิสซึมสเปกตรัม บทความนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้พยาบาลจิตเวชมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคออทิสซึมสเปกตรัม ผลกระทบด้านจิตใจต่อผู้ดูแล การเกิดความเครียดในผู้ดูแล และบทบาทพยาบาลจิตเวชในการลดความเครียดของผู้ดูแล เพื่อช่วยให้ผู้ดูแลมีศักยภาพในการดูแลเด็กที่มีภาวะออทิสซึมสเปกตรัมได้ต่อไป

เอกสารอ้างอิง

กรมสุขภาพจิต. (2562ก). ข้อสังเกตเด็กออทิสติก ทารก 2 เดือนไม่สบตา-รีบพบหมอ. สืบค้นเมื่อ 7 มกราคม 2566,จาก https://dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=29832

กรมสุขภาพจิต. (2562ข). แบบประเมินความเครียด (ST5). สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2566, จาก https://dmh.go.th/test/qtest5/

กระทรวงสาธารณสุข. (2565). รายงานร้อยละของผู้ป่วยโรคออทิสติกเข้าถึงบริการ ปีงบประมาณ 2565. เข้าถึงได้จาก https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php

จิราภา ศรีรัตน์, ประนอม รอดคำดี และสุนิศา สุขตระกูล. (2561). ประสบการณ์ของมารดาเด็กออทิสติกวัยเรียนที่รับรู้การถูกตีตรา. วารสารทหารบก, 19(2). 211-219.

ฐิตินันท์ อ้วนล่ำ และ นรุตม์ แพงพรมมา. (2563). การพยาบาลเด็กออทิสติกที่มีพฤติกรรมก้าวร้าว. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม, 17(2), 68-76.

พรพรรณ ศรีโสภา และ ธนวรรณ อาษารัฐ. (2560). บทบาทพยาบาลในการป้องกันและจัดการความเครียด. บูรพาเวชสาร, 4(2), 79-89.

พระสุรเชษฐ์ อิทธิเตโช และ พระครูพิศาลสารบัณฑิต. (2565). การฝึกสติเพื่อแก้ปัญหาความเครียดในสังคมปัจจุบัน. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 7(1), 1081-1097.

พิชามญชุ์ อินทะพุฒ. (2565). การดูแลญาติผู้ดูแลผู้ที่เป็นโรคจิตเภท ความท้าทายสำหรับพยาบาลจิตเวช. (พิมพ์ครั้งที่ 2). เชียงใหม่: วนิดา การพิมพ์

รุ่งรัตน์ ศรีอำนวย. (2561). ประสบการณ์ชีวิตของพ่อแม่ที่เลี้ยงดูเด็กที่มีภาวะออทิสซึม: เพื่อการใช้ประโยชน์ในการจัดบริการช่วยเหลือระยะแรกเริ่มที่เน้นครอบครัวเป็นศูนย์กลาง. วารสารวิจัยและพัฒนาการศึกษาพิเศษ, 7(1), 82-103.

สถาบันราชานุกูล. (2557). เด็กออทิสติก คู่มือสำหรับพ่อแม่/ผู้ปกครอง. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ ชุมชุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

สุทธานันท์ กัลกะ. (2561). การช่วยเหลือเด็กออทิสติก: กรณีศึกษา. รามาธิบดีพยาบาลสาร, 24(3), 227-238.

สุประวีณ์ ทองชิต และ อุมาพร ตรังคสมบัติ. (2556). ความเครียดและความรู้สึกเป็นภาระการดูแลของผู้ปกครองที่พาเด็กมารับการรักษาที่หน่วยจิตเวชเด็ก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์. จุฬาลงกรณ์เวชสาร, 57(6). 737-750.

สุพัตรา จันทร์สุวรรณ, สุนทรี ขะชาตย์, ปวิดา โพธิ์ทอง, และเสาวลักษณ์ แสนฉลาด. (2559). ความต้องการการได้รับการช่วยเหลือของมารดาเด็กออทิสติก. วารสารพยาบาลสาธารณสุข, 30(3). 16-25.

เสาวภาคย์ ทัดสิงห์, ชมชื่น สมประเสริฐ และ พนิดา ศิริอำพันธ์กุล. (2560). ผลของโปรแกรมการจัดการความเครียดแบบผสมผสานต่อทักษะการจัดการกับความเครียดของมารดาเด็กออทิสติก สเปกตรัม. วารสารพยาบาลทหารบก. 18(พิเศษ). 284-291.

อนุกูล เมฆสุทัศน์. (2562). การตอบสนองทางสรีรวิทยาต่อความเครียด. เข้าถึงได้จาก https://www.ay-sci.go.th/aynew/620831-4-2/

Alibekova, R., Chan, C. K., Crape, B., Kadyrzhanuly, K., Gusmanov, A., An, S., … Rakhimova, M. (2022). Stress, anxiety and depression in parents of children with autism spectrum disorders in Kazakhstan: prevalence and associated factors. Global Mental Health, 9, 472-482.

Alkhateeb, J. M., Hadidi, M. S., & Mounzer, W. (2022). The impact of autism spectrum disorder on parents in Arab countries: a systematic literature review. Frontiers in Psychology, 13(955442). doi: 10.3389/fpsyg.2022.955442

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: text revision (DSM-V). (5thed.). Washington: American Psychiatric Publishing.

Berthold, J. (2022). Half of moms of kids with Autism have high depressive symptoms. Retrieved January 16, 2023 from https://www.ucsf.edu/news/2022/08/423546/half-moms-kids-autism-have-high-depressive-symptoms

Center for Disease Control and Prevention. (2023). Data and statistics on autism spectrum disorder. Retrieved April 24, 2023 from https://www.cdc.gov/ncbddd/autism/data.html

Chu, B., Marwaha, K., Sanvictores, T., & Ayers, D. (2022). Physiology stress reaction. Retrieved January 20, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541120/.

Curley, K., Colman, R., Rushforth, A., & Kotera, Y. (2023). Stress reduction interventions for parents of children with autism spectrum disorder: a focused literature review. Youth, 3, 246–260. doi: 10.3390/ youth3010017

El-Azzab, S., Ali, S., Garf, F., & Elsayed, D. (2022). Effectiveness of nursing intervention based on family empowerment model on burden of care and self-efficacy for caregivers of children with autism disorder. Egyptian Journal of Nursing & Health Sciences, 3(1). 409-433.

Ilias, K., Cornish, K., Kummar, A. S., Park, M. S. A., & Golden, K. J. (2018). Parenting stress and resilience in parents of children with autism spectrum disorder (ASD) in Southeast Asia systematic review. Frontiers in Psychology, 9(280), 1-14. doi: 10.3389/fpsyg.2018.00280

Kübler-Ross, E., & Kessler, D. (2009). The five stages of grief. Retrieved Apirl 24, 2023 from https://grief.com/images/pdf/5%20Stages%20of%20Grief.pdf

Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress appraisal and coping. Washington: Springer publishing company.

Videbeck, S., & Videbeck, S. (2020). Psychiatric-mental health nursing. (8th ed). Philadelphia: Wolters Kluwer.

World Health Organization. (2020). Doing what matters in times of stress: an illustrated guide. Retrieved January 19, 2023 from https://www.who.int/publications/i/item/9789240003927