ภาวะอ้วนลงพุงในผู้สูงอายุ: ผลกระทบและบทบาทพยาบาล
คำสำคัญ:
ภาวะอ้วนลงพุง, กลุ่มอาการเมตาบอลิก, ผู้สูงอายุ, บทบาทพยาบาลบทคัดย่อ
ภาวะอ้วนลงพุงหรือกลุ่มอาการเมตาบอลิก เป็นกลุ่มอาการที่เกิดจากความผิดปกติของการเผาผลาญสารอาหารและพลังงาน ทำให้ร่างกายไม่สามารถนำสารอาหารที่ได้รับไปเผาผลาญเป็นพลังงาน เกิดเป็นพลังงานส่วนเกินที่ถูกเก็บสะสมบริเวณอวัยวะในช่องท้อง ทำให้พบไขมันสะสมที่หน้าท้องและเส้นรอบเอวเกินมาตรฐาน ประเทศไทยมีอัตราการป่วยด้วยภาวะอ้วนลงพุงเพิ่มสูงขึ้นในกลุ่มประชากรผู้สูงอายุ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลง
การทำงานของร่างกายจากอวัยวะต่างๆ เสื่อมถอยจากอายุที่เพิ่มขึ้น และการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่เหมาะสม ซึ่งเป็น
ปัญหาสุขภาพสำคัญที่นำไปสู่การเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด เป็นต้น การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้เหมาะสม เช่น การปรับเปลี่ยนการบริโภคอาหาร การควบคุมอาหาร การลดน้ำหนักหรือควบคุมน้ำหนัก และการออกกำลังกาย จึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อป้องกันการเกิดภาวะอ้วนลงพุงและนำมาซึ่งการป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อเรื้อรังและโรคแทรกซ้อนอื่นๆ พยาบาลจึงมีบทบาทสำคัญในการดูแลผู้สูงอายุในชุมชนที่ครอบคลุมการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การรักษาโรคเบื้องต้น และการฟื้นฟูสุขภาพผู้สูงอายุ บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้พยาบาลมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะอ้วนลงพุง กระบวนการชราที่มีผลต่อภาวะอ้วนลงพุง พยาธิสรีรวิทยาของการเกิดภาวะอ้วนลงพุงในผู้สูงอายุ ผลกระทบของภาวะอ้วนลงพุง
ที่มีต่อผู้สูงอายุ และบทบาทของพยาบาลในการส่งเสริมและป้องกันภาวะอ้วนลุงพุงโดยผ่านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้สูงอายุ เพื่อให้ผู้สูงอายุและครอบครัวสามารถจัดการดูแลตนเองได้อย่างเหมาะสมและต่อเนื่อง ส่งผลให้เกิด
ผลลัพธ์การมีคุณภาพชีวิตที่ดีและอายุยืนยาว
เอกสารอ้างอิง
กนกนันท์ สมนึก, กุลรัตน์ สายธิไชย, กิตติพงศ์ อ้วนแก้ว, รุ่งนภา ศิริพรไพบูลย์, และอานนท์ ทองคงหาญ. (2563). ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อภาวะอ้วนลงพุงในบุคลากรโรงพยาบาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. วชิรเวชสารและวารสารเวชศาสตร์เขตเมือง, 65(1), 27-36.
เกสราวรรณ ประดับพจน์, นัยนา หนูนิล, สายฝน เอกวรางกูร, และเจนเนตร พลเพชร. (2562). ผลของการสนับสนุนการเดินร่วมกับการแกว่งแขนต่อระดับน้ำตาลในเลือด ความดันโลหิตและเส้นรอบเอวของผู้สูงอายุที่มีภาวะเมตาบอลิกซินโดรม. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 6(1), 154-166.
พลอยฌญารินทร์ ราวินิจ และอดิศักดิ์ สัตย์ธรรม. (2559). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะอ้วนลงพุงในประชากรตำบลชะแมบ อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารสมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย, 5(2), 33-47.
ศิวากร พรตระกูลพิพัฒน์, แก้วใจ เทพสุธรรมรัตน, ทติยา เทพขุนทอง, และธงชัย ประฏิภาณวัตร. (2554). ดัชนีความเสี่ยงต่อเบาหวานของไทยรูปแบบประยุกต์กับการคัดกรองกลุ่มอาการทางเมแทบอลิก. ศรีนครินทร์เวชสาร, 26(3), 213-224.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2564). การสํารวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ.2564. สืบค้นเมื่อ 3 สิงหาคม 2565, จาก http://www.nso.go.th/sites/2014/Pages/สำรวจ/ด้านสังคม/ประชากรและสังคม/ประชากรสูงอายุaspx
สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. (2565). สถิติประชากรรายจังหวัดตามช่วงอายุ. สืบค้นเมื่อ 3 สิงหาคม 2565, จาก https://stat.bora.dopa.go.th/StatMIS/#/ReportStat/3.
Alberti, K. G. M. M., Zimmet, P., & Shaw, J. (2006). Metabolic syndrome a new world-wide definition. A consensus statement from the international diabetes federation. Diabetic Medicine, 23(5), 469-480.
Batsis, J. A., & Villareal, D. T. (2018). Sarcopenic obesity in older adults: etiology, epidemiology and treatment strategies. Nature Reviews Endocrinology, 14(9), 513-537.
Borack, M. S., & Volpi, E. (2016). Efficacy and safety of leucine supplementation in the elderly. The Journal of Nutrition, 146(12), 2625-2629.
Dragsbaek, K., Neergaard, J. S., Laursen, J. M., Hansen, H. B., Christiansen, C., Beck-Nielsen, H., ... & Henriksen, K. (2016). Metabolic syndrome and subsequent risk of type 2 diabetes and cardiovascular disease in elderly women: challenging the current definition. Medicine, 95(36). Article e4806. doi: 10.1097/MD.0000000000004806
Farmanfarma, K. K., Kaykhaei, M. A., Adineh, H. A., Mohammadi, M., Dabiri, S., & Ansari-Moghaddam, A. (2019). Prevalence of metabolic syndrome in Iran: a meta-analysis of 69 studies. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews, 13(1), 792-799.
Ge, H., Yang, Z., Li, X., Liu, D., Li, Y., Pan, Y., ... & Wu, X. (2020). The prevalence and associated factors of metabolic syndrome in Chinese aging population. Scientific Reports, 10(1), 1-10.
Grundy, S. M., Cleeman, J. I., Daniels, S. R., Donato, K. A., Eckel, R. H., Franklin, B. A., ... & Costa, F. (2005). Diagnosis and management of the metabolic syndrome: an American heart association/National heart, lung, and blood institute scientific statement. Circulation, 112(17), 2735-2752.
Ju, S. Y., Lee, J. Y., & Kim, D. H. (2017). Association of metabolic syndrome and its components with all-cause and cardiovascular mortality in the elderly: a meta-analysis of prospective cohort studies. Medicine, 96(45). 1-9.
Julibert, A., Bibiloni, M. D. M., Mateos, D., Angullo, E., & Tur, J. A. (2019). Dietary fat intake and metabolic syndrome in older adults. Nutrients, 11(8), 1901-1921.
Li, Z., & Heber, D. (2012). Sarcopenic obesity in the elderly and strategies for weight management. Nutrition Reviews, 70(1), 57-64.
Liu, Y., Ozodiegwu, I. D., Nickel, J. C., Wang, K., & Iwasaki, L. R. (2017). Self-reported health and behavioral factors are associated with metabolic syndrome in Americans aged 40 and over. Preventive Medicine Reports, 7(2), 193-197.
Look AHEAD Research Group. (2010). Long-term effects of a lifestyle intervention on weight and cardiovascular risk factors in individuals with type 2 diabetes mellitus: four-year results of the Look AHEAD trial. Archives of Internal Medicine, 170(17), 1566-1578.
McKee, A., & Morley, J. E. (2021, September 19). Obesity in the elderly. Endotext. https://www.endotext.org
Mendham, A. E., Goedecke, J. H., Micklesfield, L. K., Brooks, N. E., Faber, M., Christensen, D. L., ... & Hunter, A. M. (2021). Understanding factors associated with sarcopenic obesity in older African women from a low-income setting: a cross-sectional analysis. BMC Geriatrics, 21(1), 1-15.
Moore, J. X., Chaudhary, N., & Akinyemiju, T. (2017). Peer reviewed: metabolic syndrome prevalence by race/ethnicity and sex in the United States, National Health and Nutrition Examination Survey 1988–2012. Preventing Chronic Disease, 16(3), 14-20.
Oliveros, E., Patel, H., Kyung, S., Fugar, S., Goldberg, A., Madan, N., & Williams, K. A. (2020). Hypertension in older adults: assessment, management, and challenges. Clinical Cardiology, 43(2), 99-107.
Rampal, S., Mahadeva, S., Guallar, E., Bulgiba, A., Mohamed, R., Rahmat, R., ... & Rampal, L. (2012). Ethnic differences in the prevalence of metabolic syndrome: results from a multi-ethnic population-based survey in Malaysia. PLoS ONE, 7(9), 1-8.
Yeo, R., Yoon, S. R., & Kim, O. Y. (2017). The association between food group consumption patterns and early metabolic syndrome risk in non-diabetic healthy people. Clinical Nutrition Research, 6(3), 172-182.
Villareal, D. T., Chode, S., Parimi, N., Sinacore, D. R., Hilton, T., Armamento-Villareal, R., ... & Shah, K. (2011). Weight loss, exercise, or both and physical function in obese older adults. New England Journal of Medicine, 364(13), 1218-1229.
von Berens, A., Obling, S. R., Nydahl, M., Koochek, A., Lissner, L., Skoog, I., ... & Cederholm, T. (2020). Sarcopenic obesity and associations with mortality in older women and men–a prospective observational study. BMC Geriatrics, 20(1), 199.
Wondmkun, Y. T. (2020). Obesity, insulin resistance, and type 2 diabetes: associations and therapeutic implications. Diabetes, Metabolic Syndrome, and Obesity: Targets and Therapy, 13(3), 11-22.
Xiao, J., Wu, C. L., Gao, Y. X., Wang, S. L., Wang, L., Lu, Q. Y., ... & Cai, H. (2016). Prevalence of metabolic syndrome and its risk factors among rural adults in Nantong, China. Scientific Reports, 6(1), 1-11.
Zhou, Y., Wu, W., Zou, Y., Huang, W., Lin, S., Ye, J., & Lan, Y. (2022). Benefits of different combinations of aerobic and resistance exercise for improving plasma glucose and lipid metabolism and sleep quality among elderly patients with metabolic syndrome: a randomized controlled trial. Endocrine Journal, 3(2), 1-12.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารวิจัยการพยาบาลและสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
