Lesson learned from the capacity development for family caregivers of older adults with illnesses

นงนุช โอบะ; รุ่งเพชร หอมสุวรรรณ์; ชญาภา บุญลือ

ผู้แต่ง

นงนุช โอบะ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
รุ่งเพชร หอมสุวรรรณ์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
ชญาภา บุญลือ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

คำสำคัญ:

ถอดบทเรียน, ผู้ดูแล, ครอบครัว, ผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วย

บทคัดย่อ

งานวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดบทเรียนการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลในครอบครัวของผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยเฉียบพลันและแบบเรื้อรัง ในเขตเทศบาลวังชมภู อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์ ผู้ให้ข้อมูลเป็นผู้ดูแลผู้สูงอายุที่ผ่านการฝึกอบรมการพัฒนาศักยภาพของครอบครัวในการดูแลผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วยเฉียบพลันและแบบเรื้อรัง เจ้าหน้าที่เทศบาลตำบลและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงอายุ จำนวน 30 คน โดยใช้กระบวนการถอดบทเรียนด้วยการสนทนากลุ่ม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแนวทางการสนทนากลุ่มตามกรอบการจำลองแบบซิป (CIPP model) วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า 1) ด้านบริบท : โครงการฯสามารถตอบสนองความต้องการของผู้ดูแลในครอบครัว และสอดคล้องกับความจำเป็นของผู้สูงอายุ 2) ด้านปัจจัยนำเข้า: มีความพร้อมของทรัพยากรในการดำเนินการทุกด้าน การจัดลำดับ 4 ขั้นตอนได้แก่ สอบถามความต้องการพัฒนาฯ สร้างหลักสูตรฝึกอบรม การอบรมและประเมินผล และการถอดบทเรียนมีความเหมาะสม 3) ด้านกระบวนการ: การฝึกอบรมจัดได้ตามแผนที่กำหนด ผู้เกี่ยวข้องยอมรับและให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี จุดเด่นคือ มีกิจกรรมฝึกปฏิบัติในขั้นตอนการฝึกอบรม 4) ด้านผลผลิต: หัวข้อฝึกอบรมมีความครอบคลุมพอสมควร ผู้ดูแลผู้สูงอายุมีความมั่นใจในการดูแลมากขึ้น แต่ไม่มีการประเมินผลลัพธ์ทางสุขภาพของผู้สูงอายุ ผลการสังเคราะห์บทเรียนได้องค์ความรู้ 4 ประเด็นได้แก่ องค์ความรู้ที่ 1: กระบวนการบริหารจัดการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแล องค์ความรู้ที่ 2: ชุดความรู้และเทคนิคการให้ความรู้สำหรับผู้ดูแล องค์ความรู้ที่ 3: กลุ่มคน/เครือข่ายการดูแลผู้สูงอายุ และ องค์ความรู้ที่ 4: การเรียนรู้ของผู้ดูแลผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่อง

เอกสารอ้างอิง

กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2561). ข้อมูลสถิติจำนวนผู้สูงอายุประเทศไทย ปี 2561 ด้วยระบบ Power Bi / pdf. สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม, 2563, จาก http://www.dop.go.th/th/know/side/1/1/153

จุฑาทิพย์ งอยจันทร์ศรี และอรสา กงตาล. (2555). การพัฒนาการดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่องสําหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียงในชุมชนเขตเทศบาลเมืองเพชรบูรณ์ ใน รวมผลงานวิจัยการประชุมวิชาการเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษาครั้งที่ 13 วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2555, (หน้า658-669). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

ชญานิษฐ์ เพชรอุดม. (2561). โครงการชราสุขใจ. เพชรบูรณ์. เทศบาลตำบลวังชมภู จังหวัดเพชรบูณ์.

เทศบาลตำบลวังชมภู. (2561). รายงานประจำปี 2561[รายงานประจำปีเอกสารอัดสำเนา]. เพชรบูรณ์. เทศบาลตำบลวังชมภู.

เทศบาลตำบลวังชมภู. (2563). สภาพทั่วไปของเทศบาลวังชมภู อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์. สืบค้นเมื่อ 1 สิงหาคม 2562, จาก https://www.wcp.go.th/condition.php

ธิติรัตน์ ราศิริ และอาจินต์ สงทับ. (2561). แนวทางการมีส่วนร่วมภาคีเครือข่ายในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุเพื่อก้าวสู่ศตวรรษที่ 21. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 5(1), 315-328.

นงนุช โอบะ, รุ่งเพชร หอมสุวรรรณ์ และชญาภา วันทุม. (2563). พัฒนาศักยภาพของครอบครัวในการดูแลผู้สูงอายุที่มีการเจ็บป่วยเฉียบพลันและแบบเรื้อรัง ในเขตเทศบาลวังชมภู อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์ (รายงานการวิจัย). พิษณุโลก. คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร.

ประนอม โอทกานนท์, รัชนีภรณ์ ทรัพย์กรานนท์, วารี กังใจ และสิริลักษณ์ โสมานุสรณ์. (2557). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรม เรื่อง ทักษะการจัดการความรู้ด้านการสร้างเสริมสุขภาพสำหรับผู้สูงวัย. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 22(5) (ฉบับพิเศษ), 716-730.

ปิ่นนเรศ กาศอุดม, ฆนรส อภิญญาลังกร, กัญญ์สิริ จันทร์เจริญ และนิมัสตูรา แว. (2561). บทบาทครอบครัวในการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ ในสถานการณ์การเปลี่ยนแปลง. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 5(3), 300-310.

พวงนรินทร์ คำปุก และประกายศรี ศรีรุ่งเรือง. (2558). ความคิดเห็นของผู้เกี่ยวข้องในการจัดตั้งโรงเรียนผู้สูงอายุ ตำบลหัวง้ม อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย. ใน บัณฑิตา อินสมบัติ (บ.ก.)ง, รายงานสืบเนื่องจากการประชุมสัมมนาวิชาการระดับชาติและนานาชาติ (Proceedings) เครือข่ายบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏภาคเหนือ ครั้งที่ 15. (หน้า 139-150). นครสวรรค์. สำนักงานบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์.

มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2561). รายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุ พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.).

รัตนะ บัวสนธ์. (2556). รูปแบบการประเมิน CIPP และ CIPPIEST มโนทัศน์ที่คลาดเคลื่อนและถูกต้องในการใช้. วารสารศิลปากรศึกษาศาสตร์วิจัย, 5(2), 7-24.

รัถยานภิศ พละศึก และเบญจวรรณ ถนอมชยธวัช. (2560). ตัวแบบของครอบครัวในการดูแลผู้สูงอายุ. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 4(3), 135-150.

ลาวรรณ มณีรัตน์ และสุวรัฐ์ แลสันกลาง. (2561). ประเมินการบริหารและการจัดการระบบสวัสดิการผู้สูงอายุในพื้นที่เทศบาลตำบลอุโมงค์ อำเถอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน. วารสารวิชาการวิทยาลัยบริหารศาสตร์, 1(4), 21-37.

วิจารณ์ พานิช. (2549). การจัดการความรู้: ฉบับนักปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ.

สายใจ จารุจิตร, วรรณศิริ ประจันโน และราตรี อร่ามศิลป์. (2562). รูปแบบการเยี่ยมบ้านผู้ป่วยติดเตียงตามปัญหาและความต้องการของผู้ดูแล. วารสารวิทยาลัยพยาบาลพระปกเกล้า จันทบุรี, 30(1), 54-68.

สุมิตรา วิชา, ณัชพันธ์ มานพม, สุภา ศรีรุ่งเรือง, เบญจพร เสาวภา, ศิริรัตน์ ศรีภัทรางกูร, ณัฐกานต์ ตาบุตรวงศ์, ... ธนัชพร มณีวรรณ. (2561). การพัฒนาระบบเครือข่ายบริการสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง (กรณีศึกษาผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน และกลุ่มติดเตียงในเขตรับผิดชอบของ รพ.สต.ฮ่องห้า อ.แม่ทะ จ.ลำปาง). สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2564 จาก https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/4827?locale-attribute=th

สมจิตต์ สินธุชัย และกันยารัตน์ อุบลวรรณ. (2560). การเรียนรู้โดยใช้สถานการณ์จำลองเสมือนจริง: การนำไปใช้ในการจัดการเรียนการสอน. วารสารพยาบาลทหารบก, 18(1), 29-38.

อภิชัย พันธเสน (บก.). (2549). สังเคราะห์ความรู้เกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพฯ : สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

อรุณวรรณ อุดมเกษมทรัพย์, สุภามาศ ผาติประจักษ์ และพิชญา ทองโพธิ์. (2558). ผลของการจัดโปรแกรมการสอนทักษะปฏิบัติการพยาบาลอุบัติเหตุและฉุกเฉิน ต่อความรู้และการรับรู้สมรรถนะของตนเองในการปฏิบัติการพยาบาลอุบัติเหตุและฉุกเฉินของนักศึกษาพยาบาลชั้นปีที่ 4. วารสารการพยาบาลและการศึกษา, 8(2), 54-66.

David, D., Kaur, S., Siddiqui, A., & Sarin, J. (2020). Efficacy of Lecture cum demonstration versus video-based teaching regarding active management of third stage of labor in terms of knowledge and skills of GNM students: An interventional study. Journal of Education and Health Promotion, 9(243) doi:10.4103/jehp.jehp_236_20

Stufflebeam, D. L. & Coryn, C. L. Y. S. (2014). Evaluation theory, models and applications. (2nd ed.). San Francisco CL: Jossey-Bass: A Wiley Band.