ความสัมพันธ์ระหว่างความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเอง ของผู้สูงอายุภายหลังการผ่าตัดต้อกระจก

บทคัดย่อ

โรคต้อกระจกจัดเป็นโรคที่ส่งผลกระทบต่อผู้สูงอายุโรคหนึ่ง สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากความเสื่อม หากได้รับการรักษาล่าช้า หรือได้รับการรักษาไม่ถูกวิธี รวมถึงหากมีความรู้ที่ไม่ถูกต้องในการปฏิบัติตัวภายหลังการผ่าตัดต้อกระจก อาจส่งผลให้ผู้สูงอายุตาบอดได้ การวิจัยเชิงสำรวจ (Survey study) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุภายหลังการผ่าตัดต้อกระจก และศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุภายหลังการผ่าตัดต้อกระจก ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช จังหวัดสุพรรณบุรี กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้สูงอายุที่มารับการตรวจตามนัดหลังผ่าตัดต้อกระจกที่แผนกผู้ป่วยนอกจักษุ โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช จำนวน 111 ราย เครื่องมือที่ใช้ครั้งนี้ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล แบบทดสอบความรู้ภายหลังผ่าตัดต้อกระจก และแบบสอบถามพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุภายหลังผ่าตัดต้อกระจก ได้ค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหา (content validity index : CVI) เท่ากับ 0.7และ 0.84 ตามลำดับ และตรวจสอบค่าความเชื่อมั่นของแบบทดสอบความรู้ภายหลังการผ่าตัดต้อกระจกได้เท่ากับ 0.64 และแบบสอบถามพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุภายหลังผ่าตัดต้อกระจกได้เท่ากับ 0.91 วิเคราะห์ข้อมูลส่วนบุคคล และความรู้ภายหลังการผ่าตัดต้อกระจก โดยใช้สถิติพรรณนา และสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน ผลการวิจัยพบว่า ผู้สูงอายุมีความรู้ภายหลังการผ่าตัดต้อกระจกโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 54.1 และมีความรู้ภายหลังการผ่าตัดต้อกระจกที่ถูกต้องโดยรวม ร้อยละ 62.61 นอกจากนี้ผู้สูงอายุภายหลังการผ่าตัดต้อกระจกมีพฤติกรรมการดูแลตนเองโดยรวมอยู่ในระดับดี ร้อยละ 88.30 ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์พบว่าความรู้เกี่ยวกับโรคต้อกระจกภายหลังการผ่าตัดต้อกระจกมีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุภายหลังการผ่าตัดต้อกระจกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ   (p < .01, r = .273)  จากการศึกษาครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าผู้สูงอายุภายหลังการผ่าตัดต้อกระจกมีความรู้โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง และความรู้มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองภายหลังการผ่าตัดต้อกระจก ดังนั้นควรมีการส่งเสริมความรู้โดยเน้นเกี่ยวกับเรื่องการออกกำลังกายที่เหมาะสม อาหารที่ควรรับประทานและควรหลีกเลี่ยงภายหลังการผ่าตัดต้อกระจก รวมถึงอาการหรือพฤติกรรมต่างๆ ที่ต้องใช้แรงเบ่ง ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดความดันในลูกตาภายหลังการผ่าตัดต้อกระจก เพื่อส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีความรู้ความเข้าใจ จนเกิดความเชื่อมั่นและปฏิบัติตัวในการดูแลตนเองภายหลังการผ่าตัดต้อกระจกได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น