ประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพ ในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่เสี่ยงต่อโรคไตเรื้อรัง

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดผลก่อนและหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อความรอบรู้ด้านสุขภาพ พฤติกรรมการจัดการตนเอง ระดับความดันโลหิต ระดับโซเดียมและอัลบูมินในปัสสาวะของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่เสี่ยงต่อโรคไตเรื้อรัง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่ควบคุมความดันโลหิตไม่ได้ โดยมีระดับความดันโลหิตซิสโตลิก 140-179 มิลลิเมตรปรอท หรือระดับความดันโลหิตไดแอสโตลิก 90-109 มิลลิเมตรปรอท และมีอัตราการกรองของไตอยู่ในระดับที่ 1 และ 2 อยู่ในอำเภอเมือง จังหวัดชัยนาท ซึ่งถูกคัดเลือกโดยวิธีการสุ่มแบบชั้นภูมิ เป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละ 30 คน เครื่องมือดำเนินการวิจัยประกอบด้วย 1) โปรแกรมพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพที่พัฒนาขึ้นตามแบบจำลองเส้นทางพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพ มีระยะเวลา 12 สัปดาห์ กิจกรรมประกอบด้วยการอบรมเชิงปฏิบัติการและการเยี่ยมบ้าน เพื่อสร้างความรู้ทางสุขภาพ พัฒนาทักษะความรอบรู้ด้านสุขภาพและการปฏิบัติ ส่งเสริมการปฏิบัติเกี่ยวกับความรอบรู้ด้านสุขภาพ พัฒนาทักษะการสร้างทางเลือก และทักษะการใช้ข้อมูลเพื่อตัดสินใจทางสุขภาพ 2) คู่มือความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่เสี่ยงต่อโรคไตเรื้อรัง และ3) แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพและ พฤติกรรมการจัดการตนเอง มีค่าดัชนีความตรงเชิงเนื้อหา เท่ากับ .90 และ 1.00 ตามลำดับ แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพมีค่าความเที่ยงของคูเดอร์-ริชาดสัน 20  เท่ากับ .81 และแบบสอบถามพฤติกรรมการจัดการตนเอง มีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบราค เท่ากับ .78 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติที  ผลการวิจัยพบว่า หลังการเข้าร่วมโปรแกรม ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่เสี่ยงต่อโรคไตเรื้อรังในกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการจัดการตนเองมากกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ส่วนระดับความดันโลหิต ระดับโซเดียมและ อัลบูมินในปัสสาวะมีค่าน้อยกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและน้อยกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05