การพัฒนาหลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะ การใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผล สำหรับนักศึกษาพยาบาล

Abstract

การวิจัยและพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินผลลัพธ์ของหลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลสำหรับนักศึกษาพยาบาล มีการพัฒนา 4 ขั้นตอน คือขั้นตอนที่1การศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอนการใช้ยาอย่างสมเหตุผล และความรู้เกี่ยวกับการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของนักศึกษา โดยการศึกษาเอกสารหลักสูตร เอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการสัมภาษณ์เชิงลึกอาจารย์และผู้ใช้บัณฑิต การสนทนากลุ่มนักศึกษาพยาบาลและผลการศึกษาความรู้เกี่ยวกับการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลของนักศึกษาพยาบาล ขั้นตอนที่ 2 การออกแบบหลักสูตรเสริม  นำร่างหลักสูตรเสริมไปให้ผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 5 คน พิจารณาความเหมาะสมและมีการปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรเสริมตามคำแนะนำ ขั้นตอนที่ 3 การทดลองใช้หลักสูตรเสริมเพื่อหาประสิทธิภาพของหลักสูตรเสริมตามเกณฑ์ 80/80 โดยนำหลักสูตรเสริมไปทดลองใช้กับนักศึกษาพยาบาลศาสตร์ชั้นปีที่4 จำนวน 30คน ขั้นตอนที่ 4 การปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรเสริม ผลการวิจัยพบว่า 1) หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตมีการเรียนการสอนเนื้อหาเกี่ยวกับการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลยังไม่ชัดเจนทำให้นักศึกษาขาดสมรรถนะการนำไปใช้อย่างมีประสิทธิภาพ 2) หลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลมีองค์ประกอบ คือหลักการและเหตุผล วัตถุประสงค์  โครงสร้างเนื้อหาจำนวน 1 หน่วยกิต ประกอบด้วย  5 หน่วยการเรียน  วิธีการจัดการเรียนการสอนและกิจกรรมใช้บทเรียนออนไลน์ผ่าน Google Classroom สื่อการเรียนการสอน และการวัดและประเมินผล 3) การทดลองใช้หลักสูตรเสริมพบว่าหลังการใช้หลักสูตรเสริมทำให้นักศึกษาพยาบาลมีความรู้และเจตคติต่อการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลสูงกว่าก่อนการใช้หลักสูตรอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 และ 0.05 ตามลำดับภายหลังการทดลองใช้หลักสูตรเสริม 1 เดือน พบว่านักศึกษาร้อยละ 100 มีคะแนนทักษะการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลในระดับมาก (Mean=4.13, SD=0.60) ประสิทธิภาพของหลักสูตรเสริมเท่ากับ 80.23/83.50 และมีความพึงพอใจต่อหลักสูตรเสริมอยู่ในระดับมาก (Mean=3.96, SD=0.39) และขั้นตอนที่ 4 การปรับปรุงแก้ไขหลักสูตรเสริมและนำไปขยายผลโดยการทดลองใช้อีกครั้ง พบว่าหลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลสำหรับนักศึกษาพยาบาลสามารถพัฒนาความรู้ เจตคติและทักษะการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุสมผลได้จึงควรส่งเสริมการใช้หลักสูตรเสริมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผล จะช่วยให้นักศึกษาสามารถดูแลตนเองและผู้ใช้บริการได้อย่างเหมาะสมและส่งผลให้สามารถลดปัญหาการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่สมเหตุผลและลดปัญหาการดื้อยาปฏิชีวนะได้

Development of the Supplementary Curriculum for promoting Rational Antibiotic Drug Use Competencies among Nursing Students

    This research and development study aimed to develop the supplementary curriculum for nursing students to promote the rational antibiotic drug use competencies. The process of development, including the 4 steps as follow: Step 1 the study of background information from academic documents and opinion from stakeholder including nursing instructors, graduate users and nursing students. In-depth interviews were conducted with nursing instructors and graduate users. Focus group discussion was conducted with nursing students and also examined the knowledge of rational antibiotic drug use among 215 nursing students in Prachomklao College of Nursing, Phetchaburi Province using questionnaire. Step 2 curriculum design, the curriculum was validated and rate its appropriateness by five experts and revised according to their comments and suggestions. Step 3 curriculum implementation was conducted with 30 fourth-year nursing students. Step 4 revising the curriculum. The results revealed that; 1) There was little content regarding rational antibiotic drug use in Bachelor of Nursing Program. 2) The supplementary curriculum composed of rationale, objective, and one credit composed of 5 modules. The methods of teaching and learning activities including on line learning, instructional media and learning outcome evaluation. 3) One month after the curriculum implementation found that nursing students showed a significantly increased in knowledge, attitude, and skills score of rational antibiotic drug use (p<.001 and p<.05 ). Most of students had practice score at good level (M=4.13, SD=0.60). The criterion for efficiency and achievement of the supplementary curriculum were met (E1/E2 = 80.23/83.50). Nursing students satisfied with the curriculum at good level (M=3.96, SD=0.39) and Step 4 the curriculum was revised and implement again. The supplementary curriculum for nursing students to promote the rational antibiotic drug use for nursing students can increase the score of knowledge, attitude, and skills of rational antibiotic drug use. Promoting the use of the supplementary curriculum for nursing students to promote to promote the rational antibiotic drug use that will increasenursing student ability to perform self-care and patient care appropriately. This may reduce the problem of unreasonable antibiotics use and antibiotic resistance.